Zamek w Schwerinie - zwiedzanie, historia, ciekawostki

Zdaniem wielu turystów położony na wyspie Schwerin to jedna z najpiękniejszych rezydencji tej części świata. Sięgające ku niebu wieżyczki, niezwykłe ogrody i odbijająca się w wodzie bryła budowli sprawiają, że przymiotniki "bajkowy" czy "fantastyczny" same cisną się na usta.

Historia zamku w Schwerinie

Początków zamku należy szukać w czasach słowiańskich, kiedy plemię Obodrzyców rozpoczęło wznoszenie w okolicy warownego grodu. Być może to właśnie o tym grodzie wspomina w swojej "Relacji…" Ibrahim ibn Jakub. Został on najprawdopodobniej spalony przez Słowian podczas walk z Henrykiem Lwem. Umocnienia zniszczono aby nie wpadły w ręce wroga. Henryk Lew nakazał jednak ich odbudowę. Zamek, który wtedy powstał stał się później siedzibą potomków dawnego księcia obodrzyckiego Niklota. Służąc Henrykowi uzyskali oni tytuł książąt Meklemburgii. Po śmierci Henryka II Lwa w 1329 roku księstwo zostało podzielone. Tym samym zapoczątkowana została linia książąt Meklemburgii i Schwerinu, która władała zamkiem aż do 1914 roku!

Budowla była wielokrotnie rozbudowywana i dostosowywana do prądów architektonicznych poszczególnych epok. W XVI wieku nadano jej pierwsze cechy rezydencji książęcej. Do tej pory bowiem pełniła funkcję obronną. Nadal jednak znaczenie miało strategiczne położenie Schwerinu, dlatego też zamek otrzymał też szereg bastionów. Mimo kolejnych zmian rezydencja na około sto lat straciła status siedziby rodu.

Książęta Meklemburgii i Schwerinu powrócili tu w 1837 roku. Zarówno stan i jak wygląd zamku nie do końca odpowiadał dumnym arystokratom. Postanowiono więc dokonać gruntownej przebudowy nadając zamkowi jednolity styl. Naciski polityczne oraz rywalizacja między architektami nie wpływały dobrze na postęp prac, jednak już w 1857 roku zorganizowano tu pierwsze przyjęcie. W 1913 roku wybuchł pożar, który strawił między innymi Złotą Salę i klatkę schodową. Nim książęta zdążyli odbudować rezydencję, zostali zmuszeni do abdykacji (rewolucja listopadowa). Zamek stał się muzeum, a po drugiej wojnie światowej siedzibą Parlamentu Meklemburgii i Pomorza Przedniego (te funkcje pełni do dziś).

Zamek w Schwerinie - architektura

Meklemburska rezydencja to podręcznikowy wręcz przykład architektonicznego historyzmu, w tym przypadku stylu neorenesansowego. Obecny kształt budowli to dzieło aż czterech architektów: Georga Demmlera, Gottfrieda Sempera, Friedricha Augusta Stülera i Ernsta Friedricha Zwirnera. Autorem przyjętego projektu był Demmler, ale uwzględnił on część pomysłów zaproponowanych przez Sempera.

Po odsunięciu architekta od prac (przyczyny polityczne) jego dzieło kontynuował Stüler, który wprowadził wiele poprawek. Natomiast neogotycka pałacowa kaplica to efekt pracy innego twórcy - Ernsta Friedricha Zwirnera. Warto dodać, że Demmler inspirował się francuskimi zamkami znad Loary - głównie rezydencją w Chambord.

Fasada

Pierwotnie miała ona wyglądać inaczej, ale Friedrich August Stüler zaproponował książętom umiejscowienie pomników ich słynnych przodków. Stąd też dziś widzimy tu dosiadającego konia pogańskiego księcia Niklota oraz poniżej hrabiów meklemburskich (Guncelin i Henryk). Złote napisy w języku niemieckim to streszczenie historii Schwerinu.

Zwiedzanie Zamku w Schwerinie - informacje praktyczne

• Na zwiedzanie zamku i spacer po ogrodach powinniśmy przeznaczyć około dwóch godzin. Pobieżne obejrzenie zamkowych komnat zajmie nam 45 minut do godziny.
• Wstęp na teren ogrodów jest darmowy.
• Wstęp do udostępnionych turystom komnat pałacowych wymaga zakupu biletu. Aktualne ceny oraz godziny otwarcia znajdziecie na oficjalnej stronie zamku.
• Tuż obok atrakcji znajduje się duży płatny parking.

Zamek w Schwerinie - komnaty

Wejście do zamku mieści się w jego południowej części. Po przejściu przez most dochodzimy do fasady z posągiem księcia Niklota i skręcamy w prawo kierując się drogą tak jakbyśmy chcieli obejść zamek dookoła. Po mniej więcej stu metrach staniemy przed wejściem.

Część wystawowa

Zwiedzanie podzielone jest na dwie części. Za kasami znajduje się kilkanaście pomieszczeń, w których ulokowane wystawę historyczną. Zobaczymy tu portrety dawnych władców Schwerinu, ich zbiory rzemiosła artystycznego, porcelany i malarstwa. Warto zejść na sam dół gdzie zgromadzono sporą kolekcję broni palnej.

W tej samej sali zwróćmy uwagę na dwa obrazy. Naprzeciwko wejścia znajduje się płótno prezentujące wymarsz wojsk meklemburskich na wojnę francusko-pruską. Jeden z właścicieli Schwerinu, Fryderyk Franciszek II, dowodził częścią wojsk pruskich w czasie owej wojny. Odnosił wiele sukcesów (zdobył Le Mans i Orlean), ale też wojska meklemburskiej poniosły ciężkie straty.

Drugie interesujące płótno (Theodor Schloepke "Widok na zamek Schwerin") znajduje się na ścianie po prawej stronie sali. Możemy na nim zobaczyć jak wyglądał zamek przed jego przebudową.

Pokój Legend

W części reprezentacyjnej pierwszą salą do jakiej wchodzimy jest właśnie Pokój Legend. Początkowo pełnił on rolę przedsionka. Obecnie ozdobiony jest malowidłami prezentującymi bohaterów średniowiecznych eposów. Znajdziemy tu Gudruna, Tristana i Izoldę, Parsifala, Ywaina (jeden z Rycerzy Okrągłego Stołu) czy Arme Heinricha (bohater dzieła Hartmanna von Aue).

Pokój Bluchera

Kolejne pomieszczenie ozdabiają posągi rzymskich wojowników i medaliony z podobiznami książąt Meklemburgii i Schwerinu. Jedynym wyjątkiem jest portret zwycięzcy spod Waterloo feldmarszałka Blüchera. Co ciekawe urodził się on na terenie księstwa Meklemburgii w mieście Rostock.

Pokój Leandra

Ten znajdujący się z boku pokój posiada wyraźne elementy architektoniczne nawiązujące do antyku. Jego okrągły kształt to inspiracja renesansowymi włoskimi kaplicami zwanymi "tempietto". Niegdyś znajdowała się tu rzeźba przedstawiającego mitycznego Leandra, ale zastąpiono ją kopią pracy Canovy "Paulina Bonaparte jako Venus Victrix".

Jadalnia

Niewielki, przejściowy i ciemny pokój w niczym nie przypomina jadalni. Stało się tak za sprawą Fryderyka Franciszka III, który urządził tu swój gabinet. Na tle z ciemnej boazerii z pewnością dostrzeżemy barwny witraż (św. Katarzyna i Dzieciątko Jezus).

Gabinet Kwiatowy

Kilka sal dalej zobaczymy kolejne okrągłe pomieszczenie. Jego nazwa nie jest przypadkowa - okna wychodziły bezpośrednio na ogród, a poniżej znajdowała się oranżeria. Nieprzypadkowe są również dekoracje - malowidła przedstawiają Geniuszy niosących wieńce z symbolami właścicieli zamku, a przepiękne sztukaterie wprowadzają bardzo dużo motywów florystycznych.

Palarnia

Na piętrze (komnaty zajmowane przez Wielkiego Księcia) przechodzimy przez oktagonalną palarnię. Niezwykle cenna jest drewniana podłoga i rzeźba przedstawiająca świętą Genowefę Brabancką uczącą modlitwy swojego syna (mimo, że to rzeźba katolickiej świętej to malarz dość wyraźnie zaakcentował jej kobiece atrybuty). Jednak największe wrażenie robi widok jaki roztacza się z okien położnych w tej części zamku sal. Malownicza tafla jeziora przekonuje dlaczego książęta Meklemburgii wybrali właśnie Schwerin na siedzibę swojego rodu.

Sala tronowa

Wysoka i reprezentacyjna komnata to kwintesencja stylu historycznego. Pośród detali i zdobień dostrzeżmy ornamenty florystyczne, ale także postacie mitologiczne czy aniołów. Na ścianach umieszczono bogato zdobione herby miast i ziem należących do szlacheckiej rodziny. Dominują tu trzy kolory: złoto (detale i zdobienia), biel (marmury i kolumny) oraz purpura (ścienne tkaniny i obicie tronu). Warto zwrócić uwagę na okrągłe zdobienie umieszczone na podłodze - symbol książęcego rodu otaczają cztery uskrzydlone istoty.

Galeria Przodków

Ostatnie z historycznych sal zamku to dwa pomieszczenia wypełnione portretami przedstawiającymi książąt Meklemburgii od czasów średniowiecznych. Wielkie obrazy zajmują większość miejsca na ścianach. Pomiędzy przejściem z jednego do drugiego pokoju widzimy wygrawerowane w metalu drzewo genealogiczne właścicieli zamku.

Sala obrad Landtagu Meklemburgii-Pomorza Przedniego

Z XIX wieku przeskakujemy bezpośredniego do współczesności. Wracając widzimy bowiem nowoczesne pomieszczenie, w którym spotykają się członkowie regionalnego parlamentu.

Ogrody

Jak każda szanująca się XIX-wieczna rezydencja tak i jak zamek w Schwerinie nie mógł obyć się bez ogrodów. To co możemy dziś zwiedzać jest efektem prac przygotowanych pod kątem wystawy BUGA 2009 (Bundesgartenschau 2009). W celu lepszej prezentacji roślin i zapewnieniu możliwości zwiedzania licznym gościom przedłużono jezioro zamkowe i doprowadzono w jego okolice tory tramwajowe.

Zaaranżowano również zamkową Oranżerię (znajduje się po zachodniej stronie muzeum, a tuż obok niej mieści się kawiarnia), a do wystawy zaangażowano wiele okolicznych gmin. Mimo głosów krytyki (twórcy wystawy wycięli stare zamkowe lipy zastępując je nowymi drzewami) projekt cieszył się olbrzymią popularnością i przyniósł gminie duże zyski. Pojawiły się plany zorganizowania podobnej wystawy w 2025 roku, ale najprawdopodobniej Meklemburgia nie będzie w stanie jej sfinansować.

Biała flota - rejsy wycieczkowe

Około 300 metrów na północ od zamku ma swoją przystań Biała Flota (Weisseflotte Schwerin, Werderstraße 140) oferująca turystom rejsy po okolicznych jeziorach. Godziny rejsów i ich ceny możemy sprawdzić na oficjalnej stronie firmy.

Okolice

• Schwerin to nie tylko zamek. Miasto posiada długą historię i kilka interesujących zabytków. Trzeba pamiętać, że od XII wieku była to siedziba biskupa. Pamiątką tamtych czasów jest okazała katedra (obecnie świątynia protestancka) z dobudowaną w XIX wieku neogotycką wieżą. Świątynia nosi wezwanie Najświętszej Maryi Panny i św. Jana (Schweriner Dom St. Maria und St. Johannes, Am Dom 4). W mieście zachowało się też sporo zabytkowych kamienic, budowli z XVIII wieku oraz pochodzący z dziewiętnastego stulecia teatr (Mecklenburgisches Staatstheater Schwerin, Alter Garten 2). Większość ciekawych miejsc położona jest nie więcej niż kilkaset metrów od zamku.
• Około 40 kilometrów od Schwerina znajduje się skansen archeologiczny Gross Raden.

Ciekawostki

• Władze miasta starają się o wpisanie zamku na listę UNESCO. W tym celu planują dokonania rewitalizacji ogrodów oraz konserwację niektórych zamkowych pomieszczeń.
• Zamek w Schwerinie posiada własnego ducha - jest nim Petermännchen czyli Mały Piotr. Ukazuje się pod postacią niewielkiego człowieka ubranego w kolorowe szaty. Jeśli ma na sobie czarny strój zwiastuje śmierć, jeśli czerwony to wojnę lub inne nieszczęście. Tylko szare szaty stwora nie oznaczały niczego złego. Mały Piotr to również opiekun zamku - nagradzał mądrych, a karał złych i leniwych. Łączy się go z czasami pogańskimi: według jednej z wersji legendy ma to być przeklęty książę słowiański, który zabił kapłana, według innej to duch ostatniego żyjącego tu poganina. Inna opowieść łączy go z franciszkanami, którzy ponoć przyprowadzili opiekuńczego ducha do swego klasztoru. Jako, że cegły z rozebranego przybytku posłużyły do budowy zamku Mały Peter zaczął pojawiać się w tych salach. Co ciekawe istnieje wiele spisanych relacji osób, które widziały Petermännchen. Ponoć objawił się podczas pożaru rezydencji oraz przed śmiercią Fryderyka Wilhelma (syna Fryderyka Franciszka II).
• Budowla znalazła się na okolicznościowej monecie o nominale 2€.