Spiskie Podgrodzie - atrakcje, zwiedzanie, zabytki

Spiskie Podgrodzie (Spišské Podhradie) to niewielkie miasteczko położone ok. 70 kilometrów od granicy z Polską, które posiada tak wiele zabytków, że można by nimi obdarzyć kilka okolicznych osad. Dla wszystkich miłośników średniowiecza oraz zabytków z listy UNESCO, wizyta tu powinna być punktem obowiązkowym wycieczki na Słowację!

Wprowadzenie

Spiskie Podgrodzie prezentuje się bardzo dobrze w porównaniu do wielu innych słowackich osad. Większość zabytkowych kamienic jest odnowionych, a na głównym placu panuje porządek. Początkowo rozwijało się ono razem z zamkiem Spiskim, wzniesionym na okolicznym wzgórzu, największym na Słowacji. Następnie jednak, głównie na skutek saskiej akcji osadniczej, osiągnęło pewną niezależność. Tuż obok miasta rozwijała się siedziba biskupów, Spiska Kapituła, zwana nieco na wyrost "słowackim Watykanem".

W średniowieczu i na początku epoki nowożytnej kwitł tu handel i rzemiosło. Rozwojowi sprzyjała bliskość zamku i kapituły. Późniejsze lata to okres zastoju i powolnego upadku. Na miasto spadały liczne klęski żywiołowe (głównie pożary ale w 1813 zanotowano tu niszczące trzęsienie ziemi). Nie pomogło otwarcie linii kolejowej (połączenie obecnie zawieszono). Dziś miasteczko główne zyski czerpie z rozwijającej się w regionie turystyki. Sześć procent ludności stanowią Cyganie (Romowie), którzy mocno wyróżniają się spośród pozostałych mieszkańców.

Spiskie Podgrodzie - zwiedzanie

Zwiedzanie Spiskiego Podgrodzia składa się z trzech głównych części:

• samego miasta,
• Spiskiej Kapituły - siedziby biskupów Spiskich, która dawniej była osobną miejscowością,
• Zamku Spiskiego, który znajduje się kawałek od miasta.

Najciekawsze są punkty drugi i trzeci, które trafiły na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO, a zobaczenie centrum Spiskiego Podgrodzia możemy zostawić sobie na koniec. Na spokojne zwiedzenie wszystkich trzech miejsc warto zarezerwować sobie przynajmniej pół dnia (przy wypadzie samochodowym), a przeciwnym wypadku może to być wyprawa całodniowa.

Spišské Podhradie posiada wiele połączeń autobusowych z pobliskimi miastami słowackimi. Bez problemu dojedziemy stąd do zabytkowej Lewoczy i Spišské Podhradie.

Osoby zmotoryzowane mogą wybrać się na krótką wycieczkę do pobliskiej Żehry, gdzie przetrwał zabytkowy średniowieczny kościół, którego wnętrze zdobią unikatowe freski. Obiekt również znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Spiskie Podgrodzie - co warto zobaczyć? Największe atrakcje oraz zabytki

Spiska Kapituła - zwiedzanie miasta biskupów

Spiska Kapituła była niegdyś osobną wsią a potem miastem, które wyrosło obok wybudowanego tu w wiekach średnich kościoła - dzisiejszej katedry. Wpływ na rozwój dzisiejszej dzielnicy Spiskiego Podgrodzia miało powstanie obok kościoła szkoły i seminarium duchownego. Wkrótce część osady otoczono murami i wzniesiono dwie bramy - fortyfikacje te przetrwały do dziś. W 1776 roku kościół św. Marcina podniesiony został do rangi katedry - świątynia stanowi dziś jeden z najważniejszych zabytków miasta.

W trakcie spaceru, oprócz katedry oraz murów miejskich, zobaczymy również inne budynki kapituły - warto obejrzeć Pałac Biskupi (Biskupský palác) wzniesiony razem z katedrą oraz kanonie (domy mieszkalne kanoników - zasłużonych duchownych).

Polecamy Wam wybrać się również na spacer po tutejszej kalwarii wzniesionej na wzgórzu Pažica, którą wzorowano na polskiej Kalwarii Zebrzydowskiej.

Katedra św. Marcina na Spiskiej Kapitule (Katedrála svätého Martina)

Romańską bazylikę ukończono w 1273 roku ale bardzo szybko okazało się, że jest ona za mała aby pomieścić przybywających wiernych. Dlatego w XV wieku rozpoczęto prace nad nowym kościołem. Okazała późnogotycka katedra została ukończona w 1497 roku.

Do najpiękniejszych zabytków świątyni należy kaplica grobowa rodu Zapolya z końca XV wieku, przylegająca do świątyni. Kaplica przyciąga do miasta miłośników gotyku z odległych miejsc. Sami użylibyśmy nieco przesadzonego porównania, że jest to słowacka Sainte-Chapelle (z góry przepraszamy wszystkich urażonych przesadą tego stwierdzenia!).

Oprócz kaplicy warto zwrócić uwagę na osiem zabytkowych ołtarzy, fresk z koronacją Karola Roberta oraz na "białego lwa" - to prawdopodobnie najstarsza romańska rzeźba na całej Słowacji.

Zamek Spiski

W najbliższej okolicy miasta znajdują się monumentalne ruiny średniowiecznego zamku - jedne z największych w Europie. Historia warowni sięga XII wieku, jednak przez wieki była rozbudowywana przez tutejszych władców oraz późniejszych właścicieli.

Na miejscu zobaczymy m.in. dziedzińce, bramy, kaplicę. W sumie spiskie zamczysko posiada trzy poziomy - dolny, średni oraz górny. Niestety, od jakiegoś czasu ostatni z nich jest zamknięty dla zwiedzających. Warto jednak to śledzić, ponieważ jest to w naszym odczuciu najciekawsza część kompleksu!

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (Kostol Narodenia Panny Márie)

Palešovo námestie 102/5

Pierwszy tutejszy kościół powstał w XIII wieku. Świątynia stała na dzisiejszym dziedzińcu parafialnym, w okolicach obecnego przystanku autobusowego. Przypuszcza się, że nie posiadała ona własnej wieży, korzystano z pobliskiej budowli miejskiej. W XV wieku kościół przebudowano w stylu gotyckim, ale nie przetrwał on do naszych czasów - z powodu złego stanu zachowania została rozebrana w XIX wieku.

Na jej miejscu wzniesiono obecny kościół, wykorzystując fragmenty romańskiej wieży (widoczne nieotynkowane części). Wewnątrz przetrwało kilka zabytków w tym fragmenty ołtarza pochodzące z gotyckiej świątyni.

Kościół ewangelicki (Evanjelický kostol)

Mariánske námestie 556/31

Wzniesiony na przełomie XVIII i XIX wieku w stylu klasycystycznym. W kolejnych latach do świątyni dobudowano dzwonnicę, a po pożarze miasta kościół odremontowano. Wnętrze swój ostateczny kształt otrzymało w 1889. Świątynię można zwiedzać z przewodnikiem (więcej informacji w punkcie IT: Mariánske námestie 34).

Kościół i klasztor bonifratrów (Domov Sociálnych Služieb sv. Jána Z Boha)

Hviezdoslavova 1

W wielu przewodnikach nazwa jest błędnie tłumaczone jako klasztor Braci Miłosiernych. Budowla powstała w XVII wieku, a w roku 1736 dobudowano do niej barokowy kościół. Część budynków od samego początku pełniła funkcję szpitala (dziś znajduję się tu Ośrodek Pomocy Społecznej). Warto zajrzeć do świątyni, która zachowała barokowe wyposażenie m.in. ołtarz główny, rzeźby lub ławy. W kościelnych kryptach chowano członków zakonu oraz miejscową szlachtę.

Dawna synagoga

Štefánikova 532/78

Społeczność żydowska Spiskiego Podgrodzia, do czasów II wojny światowej była stosunkowo liczna. Działała tu mykwa i jesziwa. Jeszcze w latach 70. XIX wieku wybudowano drewnianą synagogę, ale spłonęła ona wraz ze sporą częścią miasta w 1905 roku. Podjęto więc decyzję o wzniesieniu nowej, murowanej synagogi, która przetrwała do dziś. Pełni ona funkcję sali koncertowej.