Windy hydrauliczne na Kanale Centralnym w La Louviere

Zabytki przemysłu rzadko kiedy przyciągają wielu turystów. Niewiele mówiące hasło "windy hydrauliczne" raczej nie zachęca do odwiedzenia małej miejscowości La Louviere. A jednak trzeba przyznać, że te obiekty to czołówka zabytków centralnej Belgii. Lecisz do Charleroi? Warto tu przyjechać!

Artykuł jest częścią naszego przewodnika po największych atrakcjach Belgii.

Długie dziewiętnaste stulecie

Lata 1789-1914 to dla Belgii czas problemów zewnętrznych i wewnętrznych. Z drugiej jednak strony to okres bardzo szybkiego i gwałtownego rozwoju gospodarczego kraju. Wprawdzie niósł on ze sobą wiele zamieszania (strajki i niepokoje społeczne), ale to właśnie wtedy zrealizowano liczne przedsięwzięcia, których efekty zachwycają do dziś. Jednym z nich była budowa kanału, który miał połączyć Skaldę i Mozę.

Kanał Centralny

Walonia, a zwłaszcza region Hainaut to obszary bogate w węgiel. "Czarne złoto" kupowane było przez wiele ośrodków znajdujących się na północy kraju (ze względu chociażby na przemysł stoczniowy). Pewnym utrudnieniem był jednak transport - sieć kolejowa była stosunkowo droga i niezbyt wydajna. Pojawił się więc pomysł na wykorzystanie siły natury - rzek. W okolicy przepływają dwie duże rzeki - Skalda oraz Moza. Ta druga dawała regionowi łączność z północną Francją. Był tylko jeden problem - bardzo duża różnica poziomów, których nie dało się zniwelować. Inżynierowie musieli zmierzyć się z wysokością ponad 66 metrów.

Clark, Stansfield & Clark

Z pomocą przyszła brytyjska firma, a dokładniej jeden z jej inżynierów Edwin Clark, który zaprezentował belgijskiemu rządowi system czterech wind hydraulicznych, jakie mogłyby przenosić przepływające statki. Co ciekawe, do ich działania wykorzystywano energię wodną. Belgijskich polityków przekonało też doświadczenie Clarka, który wcześniej wdrożył w życie swój pomysł na rzece Weaver. W 1882 roku firmie "Clark, Stansfield & Clark" zezwolono na rozpoczęcie prac. Pierwsza winda gotowa była już sześć lat później, a na jej otwarcie zaproszono króla Leopolda II. Niestety, wkrótce zaczęły się problemy - cześć polityków zaczęła kwestionować sens budowy kanału, później zaś wybuchła I wojna światowa. Mimo tych przeszkód ostatnia z wind ruszyła w 1917 roku.

Dalsze losy

Kanał był używany przez wiele lat, jednak w roku 1957 podjęto decyzję o budowie nowej drogi wodnej. Chodziło o stworzenie możliwości transportowania towarów znacznie większymi barkami niż to miało miejsce do tej pory. Zdecydowano się nie pogłębiać dotychczasowego cieku ani nie przebudowywać starych wind, a w zamian za to stworzyć nowy kanał. W 1982 roku rozpoczęto wznoszenie kolejnej windy, którą ukończono w roku 2002. Gigant, jaki wówczas powstał był największą tego typu konstrukcją na świecie, do czasu budowy chińskich instalacji na Tamie Trzech Przełomów. Dziś po zmianach w polityce energetycznej Belgii i przemyśle całego regionu Kanał Centralny pełni głównie funkcje turystyczne.

W 1998 roku zabytki zostały wpisane na listę UNESCO - są one cały czas sprawne. Do niewielkiej awarii doszło w 2002 roku, ale od roku 2005 wszystkie instalacje pracują.

Windy hydrauliczne - atrakcje turystyczne

Walonia oraz rząd Belgii dbają o odpowiednie zagospodarowanie okolicy i utrzymanie wpisanych na listę UNESCO zabytków w odpowiednim stanie. Zorganizowano szereg możliwości aktywnego zwiedzenia tych interesujących miejsc - do najciekawszych należy rejs po historycznych kanałach.

Windy hydrauliczne - zwiedzanie i informacje praktyczne

Jeśli nie chcemy korzystać z żadnych płatnych atrakcji możemy odbyć pieszy spacer wzdłuż kanału.

Jeżeli startujemy z Charleroi najlepiej będzie spróbować przejechać pociągiem do stacji Thieu (może być konieczna przesiadka w Mons lub w La Louviere-Sud). Stamtąd możemy podejść do czwartej z historycznych wind (Rue du Manoir Saint-Jean 1), a potem idąc wzdłuż kanału na wschód skierować się do najnowszej konstrukcji w Thieu (Strépy Thieu, Rue Raymond Cordier 50). Następnie najlepiej wrócić do starego kanału. Później czeka nas około sześciu kilometrów spaceru wzdłuż zadbanego, obsadzonego starymi drzewami cieku.

Naszym ostatnim celem będzie pierwsza z historycznych wind (po drodze miniemy jeszcze dwie inne), gdzie mieści się również punkt informacji turystycznej (Les quatre ascenseurs du Canal du Centre, Rue Tout-Y-Faut 90).

Odległość z tamtego punktu do dworca kolejowego La Louviere Sud wynosi ok. 3,5 kilometra. Możemy jednak wrócić do przystanku autobusowego (Houdeng-goegnies Ascenseur) i wsiąść w autobus, który zabierze nas na stację.