Stary Port (Vieux Port) w Marsylii

Stary Port (Vieux Port) w Marsylii jest dziś obszarem chętnie odwiedzanym przez turystów. Nie zawsze tak jednak było, bowiem do czasu zakończenia jego renowacji w 2013 roku teren nie był w tak przyjazny spacerowiczom.

Dziś wizyta w porcie, szczególnie w słoneczny dzień, jest często pierwszym krokiem podczas odwiedzin Marsylii. Stary Port jest również dobrym miejscem startowym - dojdziemy stąd pieszo do najważniejszych atrakcji, a jeśli chcemy wybrać się dalej możemy skorzystać z metra, autobusów lub tramwaju.

Port ma kształt długiej i wąskiej zatoki wchodzącej wgłąb miasta. Dostępu do portu broniły dwa masywne forty umiejscowione po obu stronach - fort św. Jana oraz fort św. Mikołaja.

Historia

Historia marsylskiego portu sięga VII lub VI wieku przed naszą erą, kiedy swoją kolonię o nazwie Massalia założyli tu Grecy. Port był wykorzystywany później przez Rzymian, kiedy znajdowała się tu ich kolonia Massilia.

W czasach antycznych miasto rozbudowywało się wokół północnego brzegu portu i to właśnie ta część została otoczona murami. Część południowa w pierwszych okresach rozwoju miasta służyła jako kamieniołomy oraz miejsce pochówku (jeszcze we wczesnym średniowieczu obowiązywała zasada, że nie wolno było grzebać zmarłych w obrębie murów miejskich).

W V wieku po stronie południowej powstało Opactwo św. Wiktora, z którego do dziś zachował się kościół wyglądający niczym warowna twierdza. W późniejszych wiekach południowy brzeg rozwinął się podobnie do północnego.

Marsylia stała się w średniowieczu bardzo ważnym ośrodkiem handlowym. W XVII wieku zdecydowano o budowie dwóch fortów mających bronić dostępu do portu od strony morza - tak powstały fort św. Mikołaja oraz fort św. Jana.

Zwiedzanie Starego Portu

Stary port można podzielić na trzy niezależne części:

• północną (północne nabrzeże)
• południową (południowe nabrzeże)
• wschodnią

Jeśli chcielibyśmy szybko przedostać się z północy na południe (na trasie Place aux Huiles - Mairie) możemy skorzystać ze statku Le Ferry Boat. Koszt przeprawy to 0,50€, na drugą stronę dostaniemy się w 2 minuty. Odległość pomiędzy dwoma przystankami wynosi 283 metry. Przeprawa funkcjonuje od 1880 roku.

Jeśli jednak nie straszne są nam spacery, to najlepiej przespacerować po całym porcie pieszo. W przeszłości obie strony łączył most, który został jednak zburzony po wojnie. Stąd jeśli chcemy przejść od fortu św. Mikołaja do fortu św. Jana powinniśmy szykować się na dłuższy spacer.

Część wschodnia - targ rybny i inne atrakcje

Część wschodnia to przystań Quai des Belges, która od czasu remontu zakończonego w 2013 roku jest przystosowana przede wszystkim do ruchu pieszego. Mniej więcej na środku Quai des Belges łączy się ze słynną ulicą La Canebière.

Codziennie rano na środku przystani funkcjonuje targ rybny. Nazwa targ dla wielu może okazać się przesadzona, z reguły jest to kilka stoisk ze świeżymi rybami i owocami morza. Stoiska są zaopatrywane świeżymi produktami prosto z łodzi zacumowanych w porcie. Warto przyjść i zobaczyć jak wyglądają stworzenia, które później lądują na naszych talerzach.

W północnym rogu przystani możemy zobaczyć kościół augustianów Eglise Saint-Ferréol les Augustins. W budynkach w miejscu dzisiejszej świątyni w XII wieku swoją siedzibę miał Zakon Templariuszy. Po jego upadku kompleks przekazany został w ręce braci Augustianów. W kolejnych wiekach w miejscu starych budynków zbudowano nowy kościół, który pełnił funkcje oficjalnej świątyni portowej. Podczas rewolucji francuskiej niemal zburzono budynek, a na początku XIX wieku podczas budowy ulicy Rue de la République zniszczono część konstrukcji oraz fasadę. Fasada została odbudowana w 1875 roku w stylu neobarokowym. Warto zajrzeć do środka, gdzie zobaczymy m.in. imponujące organy i trochę dzieł sztuki.

Rejsy turystyczne

Wschodnia część portu to także miejsce, skąd odpływają statki turystyczne. Ich przystanie znajdują się w obu rogach. Po stronie północnej działa firma Croisières Marseille Calanques oferująca rejsy wycieczko wzdłuż Parku Narodowego Calanques oraz na wyspę oraz zamek If.

W południowym rogu działa z kolei przewoźnik Friuol If Express, który oferuje rejsy na wyspę oraz zamek If oraz na wyspy archipelagu Frioul.

Część północna

Najstarsza część portu znajduje się po stronie północnej. Zaraz za nabrzeżem portowym rozwinęło i rozbudowało się marsylskie stare miasto - dzisiejsza dzielnica Le Panier.

Największą atrakcją jest tu fort św. Jana (Fort Saint-Jean), który powstał w drugiej połowie XVII wieku decyzją Ludwika XIV. Niestety, mimo zachowania dużej część fortyfikacji najważniejsze pomieszczenia zostały zniszczone podczas II wojny światowej. Nie zostały jednak zbombardowane ani zniszczone podczas walk. W trakcie stacjonowania w forcie niemieckich żołnierzy jednej nocy wybuchła zbrojownia. Do dziś nie wiadomo dlaczego - jedna z hipotez zakłada, że pijani niemieccy żołnierze przypadkowo wysadzili jeden z największych zabytków miasta…

Kawałek za fortem wzniesiono nowoczesny kompleks MuCEM, czyli Muzeum Cywilizacji Europejskiej i Śródziemnomorskiej (Museum of Civilizations of Europe and the Mediterranean). Piętrowy budynek wyróżnia się nowoczesną architekturą. Na dachu utworzono małą kawiarnię i taras widokowy.

Samo muzeum podzielone jest na ekspozycję stałą na parterze oraz dwie ekspozycje czasowe na piętrach. Ekspozycja stała nie zachwyca, opisuje przede wszystkim rozwój rolnictwa - na miejscu zobaczymy m.in. repliki historycznych narzędzi. Bardzo ciekawe potrafią być za to ekspozycje tymczasowe, warto jednak wcześniej sprawdzić czy dana wystawa nas zainteresuje. Zdarza się również, że tylko jedna dodatkowa wystawa jest dostępna.

Do budynku i na taras możemy wejść za darmo. Do środka możemy dostać się mostem wprost z fortu św. Jana (wtedy wychodzimy bezpośrednio na taras) lub z poziomu promenady Roberta Laffonta. Promenada jest ciekawym przykładem rewitalizacji starych terenów portowych i oddania ich mieszkańcom. Kiedyś w tym miejscu stały hangary, dziś zamienione na przyjemny plac spacerowy z ławeczkami i przyjemnym widokiem - zobaczymy stąd oba forty czy Pałac Pharo. Na promenadzie postawiono wielki napis z liter MARSEILLE.FR. Widać stąd bardzo dobrze latarnię morską Phare de Sainte Marie.

Inne zabytki i atrakcje:

• Hôtel de Ville - czyli ratusz miejski. Nie jest udostępniony do zwiedzania, jednak już sama fasada potrafi zachwycić.
• Muzeum Rzymskich Doków (Musée des Docks Romains, adres: Place Vivaux 28) - małe muzeum w miejscu rzymskich magazynów portowych. W środku zobaczymy m.in. pojemniki w których przetrzymywano różne produkty, mozaikę czy różne artefakty znalezione w wodach w okolicy Marsylii (kotwica, monety czy statuy). Wejście do muzeum jest darmowe. Niestety, opisy eksponatów są głównie po francusku.
• Les petits trains de Marseille - pociąg turystyczny. Idealny dla osób, które mają problem z długimi spacerami lub wejściem pod górę. Pociąg podjeżdża m.in. pod Bazylikę Notre-Dame de la Garde, a inna z jego tras przejeżdża przez stare miasto.

Część południowa

Najważniejszym zabytkiem okolicy jest opactwo św. Wiktora (Abbaye Saint-Victor), które znajduje się na wzgórzu i góruje nad portem. W przeszłości znajdował się tu duży klasztor, jednak dziś zachował się z niego jedynie budynek kościoła. Sama świątynia nie przypomina typowej budowli sakralnej, a bardziej zamek czy fortecę. Główne wejście wygląda niczym brama prowadzącą do warownej twierdzy.

Odwiedzając świątynię, po zakupie biletu, możemy zejść do krypty. Słowo krypta nie do końca oddaje rozmiar dolnego poziomu, który znajduje się w miejscu dawnych kamieniołomów. W środku mieściła się kiedyś duża kaplica. Opactwo św. Wiktora pełniło ważną funkcję aż do czasów rewolucji francuskiej, w środku pochowanych zostało wielu świętych.

Inne zabytki i ciekawe miejsca:

• Piekarnia Four des Navettes (adres: 136 Rue Sainte) - najstarsza piekarnia w Marsylii, działa od 1781 roku. Znajduje się dosłownie kawałek od Opactwa św. Wiktora. W środku zakupimy unikalne podłużne twardawe ciastka o smaku pomarańczowym. Ciastka mają kształt przypominający łódź, do czego nawiązuje również ich nazwa - Navettes - co oznacza właśnie łódkę przypominającą kajak. Przysmak powstał w celu zapewnienia pożywienia pielgrzymom przybywającym do Opactwa św. Wiktora. Piekarnia znajduje się na "świętej" trasie prowadzącej do świątyni a ciastka były nawet święcone przez arcybiskupa.

• Cours Honoré-d’Estienne-d’Orves - plac będący centrum kulinarnym historycznej części Marsylii. Wokół niego działa kilka restauracji i pubów wystawiających stoliki na zewnątrz, a wypełnione restauracjami są także okoliczne ulice. Jeśli chcielibyśmy napić się lokalnego piwa (lub importowanego np. z Belgii) warto zajrzeć do klimatycznego pubu Les Berthom.

• Fort św. Mikołaja (Fort Saint-Nicolas) - drugi z fortów broniących dostępu do portu. Zbudowany w tym samym czasie co Fort św. Jana. Przed jego budową na wzgórzu stała mała kaplica. Niestety, dziś fort jest w remoncie i nie ma możliwości wejścia do środka.

• Pałac Pharo - już poza terenem portu, kawałek za Fortem św. Mikołaja, znajdziemy piękny Pałac Pharo. Zabytek stoi w środku parku Émile Duclaux. Pałac nie jest możliwy do odwiedzenia, jednak warto wybrać się do samego parku (otwartego przez większość dnia) żeby zobaczyć ze świetnej perspektywy północną stronę starego portu.

• Hotel Sofitel - pomiędzy Pałacem Pharo a Fortem św. Mikołaja stoi ekskluzywny hotel Sofitel. Sam hotel może nie jest wielką atrakcją, jednak udostępnia on dla wszystkich restaurację oraz bar z tarasem widokowym skierowanym na Fort św. Jana. Jest to jeden z najlepszych punktów widokowych w mieście.

Bezpieczeństwo

W przeszłości stary port owiany był złą sławą. Dziś po remoncie jest to miejsce bezpieczne i pełne ludzi, chociaż po zmroku nie jest już tu tak przyjemnie. Najlepiej wieczorem nie kręcić się samemu okolicznymi krętymi uliczkami i omijać ciemne zaułki.