Sopron (Węgry) - atrakcje, zwiedzanie, zabytki

Sopron, leżący nieco na uboczu turystycznych szlaków, to prawdziwa perełka ukryta na węgiersko-austriackim pograniczu. Jest to miasto o długiej i bogatej historii, pełne barokowej architektury, które powoli odzyskuje swoje dawne piękno. Do tego kojarzone jest z tradycjami winiarskimi, czym przyciąga do siebie miłośników tego trunku.

Artykuł jest częścią naszego przewodnika po największych atrakcjach Węgier.

Jak zwiedzać Sopron?

Najważniejsze zabytki Sopronu położone są na terenie Starego Miasta i jego bliskiej okolicy. Bez większego problemu zobaczymy je wszystkie trakcie jednego dnia. Miłośnicy muzeów mogą jednak potrzebować na zwiedzenie Sopronu dodatkowej doby, ponieważ nowo otwarte muzeum miejskie (Múzeumnegyed) przygotowało dla odwiedzających sporo ciekawych wystaw. Ponadto, nieco ciekawych miejsc znajduje się jednak w bliskiej odległości od miasta.

Może się zdarzyć tak, że będziemy musieli skorzystać z jednego z miejskich autobusów. Bilety możemy kupić u kierowców (za dodatkową dopłatą) lub w kioskach. Można poszukać też automatów z biletami, ale są one dość rzadkie.

Możliwe jest również wynajęcie roweru. Więcej informacji na temat miasta, wynajmu rowerów i innego sprzętu uzyskamy w lokalnej Informacji Turystycznej (Szent György u. 2).

Co warto zobaczyć w Sopronie? Największe atrakcje oraz zabytki

Stare Miasto i Kolumna Świętej Trójcy

Okręg dawnych murów miejskich i jego najbliższe okolice to prawdziwa gratka dla miłośników architektury barokowej. Na Rynku Głównym (Fő tér) zachowała się misternie zdobiona Kolumna Świętej Trójcy (początek XVIII wieku). Co ciekawe teren współczesnego rynku był też głównym placem rzymskiej Scarbanti (zostało to oznaczone specjalną płytą).

Przy ulicy Várkerület 62 zachowała się kolejna barokowa kolumna (poświęcona Maryi), obok niej wystawiono pomnik zasłużonym dla miasta postaciom. Można też zajrzeć do Muzeum Farmacji (Angyal Patika Múzeum, Fő tér 1 ; otwarte w sezonie), jednak nie zachwyca ono wystrojem czy eksponatami.

Warto pospacerować wąskimi uliczkami Starego Miasta i przyjrzeć się zabytkowym kamienicom. Do najciekawszych należy barokowy Dom Cezara (Cézár-ház, Hátsókapu 2). W budynku z ciekawym arkadowym podwórzem działa dziś restauracja serwująca węgierskie wędliny. Architekturę secesyjną reprezentuje Teatr Petőfiego (Soproni Petőfi Színház, Petőfi tér 1).

Kozi Kościół

Prawdziwą perełką jest gotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, znany lepiej pod nazwą Kozi Kościół (Kecske-templom, Templom u. 1). Jego potoczna nazwa pochodzi od postaci kozy występującej kilkukrotnie jako element dekoracji. Zwierzę to znajdowało się w herbie rodowym Henrika Geisela, który według legendy ufundował świątynię jako pokuta po... zamordowaniu współmieszkańca.

Świątynia jest gotyckim kościołem halowym, jednak jej wnętrze otrzymało kilka pięknych barokowych elementów.

Wieża Pożarowa i punkt widokowy

Północną część rynku zamyka Wieża Pożarowa (Tűztorony, Fő tér 5). Wybudowana w średniowieczu, wielokrotnie przebudowywana dziś posiada widoczne elementy barokowe np. hełm czy płaskorzeźby. Na jej szczycie działa popularny punkt widokowy, będący jednym z elementów lokalnego kompleksu muzealnego.

Múzeumnegyed - muzeum historii miasta

Múzeumnegyed, czyli dosłownie "kwartał muzeów", to nowy kompleks muzealny w Sopronie. Placówka powstała z połączenia czterech zabytkowych budynków - Wieży Pożarowej oraz trzech domów. Jeden z nich należał do rodziny Storno, mającej korzenie włoskie i niemieckie, którego wnętrze zachwyci nawet najbardziej wybrednego miłośnika mieszczańskich rezydencji.

Podczas zwiedzania możemy zobaczyć także rzymskie oraz nowożytne lapidarium, wystawy poświęcone historii Sopronu oraz odwzorowane pomieszczenia mieszczańskie z różnych epok - od XVII do XIX wieku, a także kilka innych wystaw.

Mury miejskie

Na wschód od Wieży Pożarowej przetrwały dobrze zachowane fragmenty murów miejskich, zamku i nowożytnych umocnień. Paradoksalnie bombardowanie z 1945 roku, które doprowadziło do zniszczenia wielu kamienic przyczyniło się do odsłonięcia średniowiecznych murów, wcześniej włączonych w ciąg domów mieszkalnych. W ich pobliżu przetrwały także fragmenty przyziemi z czasów rzymskich (Városház u. 6).

Lenck-villa - muzeum etnograficzne w dawnej burżuazyjnej rezydencji

Do najciekawszych zabytków Sopronu zalicza się Lenck-villa, wspaniała rezydencja wzniesiona przez potentata winiarskiego pod koniec XIX wieku. Wnętrza willi stanowią gratkę dla wszystkich miłośników architektury.

Obecnie Lenck-villa pełni funkcję muzeum etnograficznego, które kładzie duży nacisk na relacje pomiędzy lokalnymi rzemieślnikami a tutejszą burżuazją. Z jednej strony zobaczymy więc wspaniałe stroje tutejszych dam z wyższych sfer, z drugiej - narzędzia i wyroby rzemieślników.

Wzgórze św. Michała i okolice

Północno-wschodnia część miasta jest rzadziej odwiedzana przez turystów. Powinni udać się tutaj ci, którzy szukają ukrytego, nieco zaniedbanego piękna. W fasadach niewielkich domów bez trudu odnajdziemy zabytkowe rzeźby, a w przyziemiach kamienie pamiętające jeszcze czasy świetności miasta. Jednym z najpiękniejszych jest Dom pod Dwoma Maurami (Két mór-ház, Szent Mihály u. 9), będący przykładem tzw. baroku mieszczańskiego.

Ulica Szent Mihály doprowadzi nas do najważniejszego zabytku tej dzielnicy czyli kościoła św. Michała (Szent Mihály-templom). Jest to najstarszy z kościołów (gotycki z XII wieku) miasta wzniesiony obok średniowiecznego cmentarza. Co ciekawe, znajdował się poza murami obronnymi i dał początek silnie rozwiniętemu podgrodziu.

Do dziś zachowała się również średniowieczna kaplica św. Jakuba. Warto przejść się również na pobliski cmentarz (Híd utca), na którym przetrwało wiele pięknie rzeźbionych nagrobków. Na terenie tej dzielnicy możemy zwiedzić zabytkową piekarnię (Pékmúzeum, Bécsi út 5, czynna wyłącznie w sezonie).

Stara Synagoga i inne miejsca związane z historią Żydów w Sopronie

Dzieje Żydów w Sopronie sięgają XIV wieku, kiedy sprowadzono ich do miasta po jednym z pożarów. Po raz pierwszy wygnano ich w czasach Czarnej Śmierci, ponownie zmuszeni zostali do opuszczenie swych domostw w 1526 roku. Z czasem zezwalano na ich przebywanie w mieście, ale było to mocno ograniczone. Większość soprońskich Żydów zginęła po wkroczeniu Wehrmachtu na Węgry.

Na terenie Starego Miasta możemy zobaczyć Starą Synagogę z XIX wieku (Ó-Zsinagóga, Új u. 22). Mieści się ona przy Új utca, czyli "Nowej Ulicy", jednej z najstarszych w mieście. Dawniej była określana mianem "ulicy Żydowskiej", ponieważ mieszkało tu ponad 1000 rodzin wyznania mojżeszowego. Dziś mieści się w niej wystawa historyczna. Nieco dalej znajduje się synagoga ortodoksyjna (Ortodox Zsinagóga).

W okolicach kościoła św. Marcina możemy spróbować zobaczyć cmentarz żydowski (Okai u. 24). Nekropolia znajduje się pod opieką miasta.

Wino z Sopronu

Na Węgrzech istnieją 22 tzw. regiony winiarskie. Jednym z nich jest właśnie Sopron (Soproni borvidék). Najczęściej kojarzone z tym regionem są wina Kékfránkos, które powstają z odmiany winogron o tej samej nazwie (niem. blaufränkisch). Zarówno w mieście jak i w jego okolicach znajdziemy wiele winiarni. Warto odwiedzić na przykład dobrze wyposażoną restaurację z winami Koffer Bor (Ikvahíd u. 1).

Góry Soprońskie

Może wydawać się nieco dziwnym, że niskie zalesione szczyty na południu miasta to Alpy, ale geografowie nie mają co do tego wątpliwości. Jeśli mamy ochotę na pieszą wycieczkę możemy wyruszyć na nią z jednej z południowych miejscowości należących administracyjnie do Sopronu (Görbehalomtelep, Brennbergbánya) lub z południowej części miasta.

W tym drugim przypadku warto zobaczyć przy okazji barokowy klasztor i kościół karmelitów (Sopronbánfalvi Pálos-Karmelita kolostor) oraz znajdujący się w pobliżu cmentarz wojskowy z czasów I wojny światowej (Hősi Temető, Szikla u.). Ciekawostką jest prywatny zamek jaki w XX wieku wybudował sobie jeden z mieszkańców miasta (Taródi vár, Csalogány köz 34).

Wzgórze Kuruców (Kurucdomb)

Położone na wschód od centrum wzgórze swą nazwę wzięło od bohaterskich powstańców z początku XVIII wieku. W 1705 roku próbowali oni zdobyć Sopron, a ich armaty ustawione były właśnie na tym wzniesieniu. Dziś znajduje się tu XIX-wieczny, pozbawiony skrzydeł wiatrak.

Kościoły Starego Miasta

Z ciekawszych świątyń Starego Miasta wymienić należy jeszcze: barokowy kościół dominikanów pw. św. Judy Tadeusza (Szent Júdás Tádé Templom ; Széchenyi tér 3-4), świątynię luterańską (Templom utca 19) oraz neogotycki kościół, który niegdyś służył zakonowi urszulanek (Orsolyita-templom, Orsolya tér 2-3).

Atrakcje w okolicy Sopronu

Jezioro Nezyderskie

Większość turystów po zwiedzaniu barokowej starówki wybiera się nad wpisane na listę UNESCO jezioro Nezyderskie. Pamiętajmy o specyfice tego niezwykłego zbiornika wodnego - jezioro jest bardzo płytkie i muliste, a jego brzegi porośnięte są długim na kilka kilometrów pasem trzcin. Miejsca gdzie można plażować są więc nieliczne.

Najbliższa od Sopronu plaża nad jeziorem znajduje się w Fertő-tó (można dojechać autobusem). Niektórzy wybierają plażę na spiętrzonej rzeczce w Tómalom (tu również można dojechać z dworca autobusowego). Pamiętajmy, że wstęp na obie te plaże jest płatny.

Sopron - nazwa

Dawna rzymska osada, którą uznaje się za początek współczesnego miasta nosiła nazwę Scarbantia. Wzmianki z okresu średniowiecza mówią o istniejącym tu "Castellum Cyperon". Prawdopodobnie to właśnie imię Cyperon (przekształcone później w Suprun, a następnie w Sopron) dało początek współczesnej nazwie miasta.

Krótka historia Sopronu

Archeolodzy wskazują, że pierwsze ślady bytowania ludzi na terenie Sopronu pochodzą z czasów prehistorycznych. Prawdopodobnie już w okresie halsztackim powstała tu pierwsza umocniona osada. Zajęta przez Celtów, a następnie przez Rzymian rozwinęła się do odpowiednika współczesnych miast. Scrabantia leżała na bursztynowym szlaku co również decydowało o jej rozwoju. Na terenie dzisiejszego Sopronu i na okolicznych wzgórzach archeolodzy doliczyli się pozostałości ponad siedemdziesięciu rzymskich willi.

Okres Wędrówki Ludów i upadek Rzymu okazał się szczególnie dotkliwy dla Scarbanti. Przypuszcza się, że przez wiele lat osada pozostawała niezamieszkana. Dopiero pod panowaniem Madziarów zaczęła odzyskiwać swoje dawne znaczenie. Z okresu przemarszu przez te ziemie krzyżowców pochodzi pierwsza wzmianka o soprońskim zamku. Przypuszcza się, że do jego budowy wykorzystano zachowane mury rzymskiej cytadeli.

W XIII wieku Sopron został zajęty przez króla Czech Przemysła Ottokara II. Władca, nie ufając mieszkańcom wziął jako zakładników ich synów, ale kiedy do miasta zbliżyli się Węgrzy mieszczanie bez wahania otworzyli bramy. Wdzięczny król Władysław IV obdarował miasto przywilejami (zwolnienie z danin, włączenie do królewszczyzn i prawo do pobierania podatków za transport na jeziorze Nezyderskim), które potwierdzili kolejni panujący. Dobrze ufortyfikowane i położone przy granicy miasto stało się ważnym punktem w wojnach toczonych z Austrią. Kres jego potęgi nadszedł wraz z upadkiem Węgier. Przestarzałe fortyfikacje nie były w stanie oprzeć się broni palnej, dodatkowo otaczające miasto wzgórza utrudniały obronę. Habsburgowie zdecydowali się więc nie unowocześniać tutejszych umocnień, ale szczęśliwe inwazja turecka nie dotarła do Sopronu.

W wieku XVII miasto nawiedziła zaraza i wielki pożar. Na miejscu spalonych budowli wzniesiono nowe stąd też Sopron bywa czasem nazywany "perłą baroku". W wieku XVIII notuje się ożywienie gospodarcze, które możemy zaobserwować również w czasie późniejszej rewolucji przemysłowej (w okolicy powstają liczne kopalnie).

Po I wojnie światowej miasto miało zostać przyznane Austrii wraz z całym regionem Burgenland. Jednak Węgrzy wywołali powstanie i utworzyli państewko Lajtabánság (Palatynat Litawski). Dzięki temu Sopron pozostał w granicach Węgier.

Podczas II wojny światowej ucierpiał na skutek bombardowań. Okres powojenny był również wysoce niekorzystny, podupadał przemysł, a ograniczenia wprowadzone przez władze socjalistyczne odbiły się niekorzystnie na turystyce. Dziś powoli odnawiania się zaniedbane kamienice, a do miasta ściąga coraz więcej turystów.