Reichstag w Berlinie - zwiedzanie oraz wejście na kopułę

Monumentalny gmach Reichstagu jest obecnie siedzibą drugiej izby niemieckiego Parlamentu. To również świadek trudniej historii kraju oraz istotny punkt na turystycznej mapie Berlina, który każdego dnia zwiedzany jest przez tłumy przyjezdnych.

Reichstag w Berlinie i jego historia

Historia Reichstagu, choć krótka, wypełniona jest dramatycznymi zdarzeniami.

Pomysł na stworzenie godnej siedziby parlamentu pojawił się krótko po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku, gdy używany dotąd zamek Schwerin okazał się zbyt ciasny dla potrzeb rosnącej liczby parlamentarzystów. Po wielu dyskusjach w 1881 roku zakupiono teren od rodziny Raczyńskich, a trzy lata później, w 1884 roku, położono kamień węgielny pod imponujący gmach według projektu Paula Wallota.

Reichstag szybko stał się miejscem ważnych wydarzeń historycznych. To właśnie z balkonu tej monumentalnej budowli w 1918 roku ogłoszono powstanie republiki niemieckiej, co oznaczało definitywny koniec cesarstwa. Symboliczne znaczenie Reichstagu wzrosło jeszcze bardziej, gdy w nocy 27 lutego 1933 roku został podpalony. Pożar zniszczył kopułę oraz salę plenarną. Adolf Hitler wykorzystał tę tragedię politycznie, obwiniając niemieckich komunistów o sabotaż i tym samym otwierając sobie drogę do pełni władzy.

Kolejną symboliczną chwilą było zdobycie Berlina przez Armię Czerwoną w maju 1945 roku. 2 maja wykonano tu słynne zdjęcie "Flaga nad Reichstagiem", które, choć inscenizowane i retuszowane, przeszło do historii jako symboliczny koniec wojny w Europie.

Po wojnie budynek przez wiele lat pozostawał częściowo zrujnowany, lecz w latach 1961-1973 przeprowadzono pierwszą odbudowę, starając się przywrócić mu historyczny wygląd. W 1995 roku Reichstag stał się obiektem wyjątkowej instalacji artystycznej, gdy duet Christo i Jeanne-Claude całkowicie go "opakował" w spektakularnym akcie sztuki współczesnej, który przyciągnął uwagę całego świata.

W latach 1995-1999 budynek przeszedł gruntowną rekonstrukcję według projektu słynnego architekta Normana Fostera, który zwieńczył go nowoczesną, szklaną kopułą. Dzięki temu Reichstag, łącząc w sobie historię z nowoczesnością, stał się jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc Berlina, przypominając turystom o burzliwych losach Niemiec, ale też o nieustannie odnawiającej się nadziei na przyszłość.

Architektura

Gmach Reichstagu reprezentuje styl historyczny (łączy cechy neorenesansu i neobaroku). Projekt był różnie odbierany przez ówczesnych - do jego zdecydowanych przeciwników należał sam cesarz Wilhelm II (nazwał go małparianią). Nie lepiej komentowali budowlę konserwatywni architekci, którym nie podobały się nowoczesne rozwiązania. Podobnie reagowali młodzi twórcy, którzy historyzującą fasadę uznali za przejaw wstecznictwa. Mimo tych przeciwności budowę udało się ukończyć w roku 1894, a koszta w wysokości 24 milionów marek pokryto z francuskich kontrybucji wojennych. Powstał budynek o kilku kondygnacjach z pokaźną kopułą.

Ponad fasadą między narożnymi wieżami umieszczono rzeźby będące alegoriami całego niemieckiego społeczeństwa. Są to (kolejno od krańca północno-zachodniego do południowo-zachodniego): Handel, Przemysł Ciężki, Przemysł Lekki, Elektrotechnika, Edukacja, Nauka, Sztuka, Literatura, Wojska Lądowe, Marynarka, Prawo, Rząd, Rolnictwo, Hodowla, Uprawa i… Browarnictwo.

We frontonie widzimy płaskorzeźbę wyobrażającą Germanię. W centralnej części znajduje się tarcza herbowa z niemieckim orłem oraz dwoma wojownikami po bokach. Z lewej i z prawej strony reliefu ukazano alegorie dwóch rzek granicznych ówczesnych Niemiec czyli Renu i Wisły! Poniżej możemy zobaczyć napis: DEM DEUTSCHEN VOLKE czyli "Dla narodu niemieckiego". Według niektórych przekazów cesarz był przeciwny umieszczeniu takiego napisu, ale ostatecznie pozostawił decyzję specjalnej Komisji. Napis pojawił się dopiero w roku 1916 - do jego stworzenia przetopiono dwie armaty zdobyte w czasie wojen napoleońskich.

Warto zwrócić uwagę na balkony Reichstagu (czasem w ważnych momentach pojawiają się tam niemieccy politycy). Prawdopodobnie to właśnie na jednym z nich wisiała w 1945 roku polska flaga. Polacy, którzy zdobywali Berlin chcieli zawiesić biało-czerwony sztandar na dachu, ale z pomysłu zrezygnowano obawiając się snajperów (według innej wersji nie pozwolili na to żołnierze radzieccy). W okresie powojennym znajdował się tu nieformalny punkt widokowy, z którego można było popatrzeć na Mur Berliński.

Nowa kopuła - symbol zjednoczonych Niemiec

Kilkanaście lat po zakończeniu II wojny światowej gmach parlamentu odbudowano, choć bez kopuły, z przeznaczeniem na centrum konferencyjne. Po zjednoczeniu Niemiec podjęto decyzję o przeniesieniu stolicy z leżącego na zachodzie Bonn z powrotem do Berlina. Niedługo później władze połączonego państwa ogłosiły konkurs na przebudowę historycznego gmachu parlamentu, którego zwycięzcą został brytyjski architekt Norman Foster.

Pierwsze wizje Fostera nie zyskały jednak uznania i zostały odebrane jako nazbyt drogie w realizacji. Ostatecznie osiągnięto kompromis - pozostawiono historyczną bryłę parlamentu i nakryto ją olbrzymią szklaną kopułą ze spiralnymi schodami w środku, które prowadzą na jej szczyt. Przebudowę zakończono w 1999 roku.

Oszklona kopuła Reichstagu, mimo że początkowo budziła niemałe kontrowersje, stała się jednym z największych symboli stolicy Niemiec. Do tego ma też zastosowanie praktyczne - dzięki niej do środka dostaje się więcej naturalnego światła, zmniejszając tym ślad węglowy i wpływając pozytywnie na klimat.

Zwiedzanie Reichstagu w Berlinie

Budynek Reichstagu już od jakiegoś czasu udostępniany jest do zwiedzania (w kilku różnych opcjach). Największą popularnością cieszy się możliwość wejścia na dach oraz słynną kopułę, skąd możemy podziwiać okoliczną zabudowę, ale dostępne są też dłuższe wycieczki z przewodnikiem czy nawet możliwość wzięcia udziału w posiedzeniu niemieckiego parlamentu.

Wejście na dach oraz kopułę

Zwiedzanie kopuły oraz spacer po dachu organizowane są w grupach wpuszczanych co kwadrans. Wejście jest darmowe, ale musimy dokonać wcześniejszej rezerwacji na konkretny dzień i godzinę. Najlepiej zrobić to online na tej stronie (klikamy w "online registration"). Podczas rezerwacji podajemy imię, nazwisko oraz datę urodzenia.

Alternatywą jest pobranie biletu w centrum informacyjnym (pawilonie) mieszczącym się tuż obok parlamentu (po południowej stronie ulicy Scheidemannstraße), lecz w takim przypadku musimy liczyć się z trzema rzeczami:

• rezerwacji dokonujemy z przynajmniej dwugodzinnym wyprzedzeniem,
• w sezonie letnim kolejka biletowa potrafi być bardzo długa,
• no i przy dużym zainteresowaniu może po prostu zabraknąć miejsc.

W trakcie rezerwacji w centrum informacyjnym musimy okazać oryginalny dokument potwierdzający naszą tożsamość ze zdjęciem (akceptowane są m.in.: dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, legitymacja studencka).

W trakcie wizyty otrzymamy przewodnik audio w języku polskim, z nagraniem o długości około 20 minut. Na całą wizytę, wraz z przejściem kontroli bezpieczeństwa, warto zarezerwować sobie pomiędzy 60 a 90 minut. My się specjalnie nie śpieszyliśmy i spędziliśmy na miejscu 75 minut.

Wycieczki z przewodnikiem

Innym sposobem na zwiedzenie Reichstagu jest wybranie się na jedną z kilku trwających około 90 minut darmowych wycieczek z przewodnikiem, podczas których dowiemy się więcej o historii oraz architekturze budynku, a także poznamy zasady działania niemieckiego parlamentu. Na końcu każdej z wycieczek uczestniczy mogą wybrać się na kopułę.

Liczba miejsc w przypadku wycieczek z przewodnikiem jest ograniczona. Więcej szczegółów oraz informacji o dostępnych opcjach wraz z formularzem rezerwacji znajdziecie tutaj.

Dojazd

Reichstag znajduje się niedaleko dworca głównego Hauptbahnhof. Najbliższa stacja metra (U-Bahn) to Bundestag (linia U5). Przy gmachu zatrzymuje się również popularny autobus turystyczny nr 100.