Muzea w Rzymie: kulturalny przewodnik po Wiecznym Mieście

Bez wątpienia Rzym słynie ze swoich muzeów. Tutejsze galerie sztuki oraz muzea archeologiczne należą do ścisłej światowej czołówki, a w ich zbiorach znajdują się unikalne eksponaty oraz dzieła autorstwa największych mistrzów.

W naszym przewodniku opisaliśmy najciekawsze, naszym zdaniem, placówki kulturalne Wiecznego Miasta, na które warto zwrócić uwagę. Skupiliśmy się na muzeach publicznych i pominęliśmy kolekcje prywatne. Staraliśmy się jednak umieścić w naszym zestawieniu na tyle dużo propozycji, aby każdy planujący wyjazd do Rzymu odnalazł coś dla siebie. A więc zostań z nami, aby poznac muzea w Rzymie, które trzeba odwiedzić!

Muzea Kapitolińskie

Muzea Kapitolińskie uważane są za najstarsze nowożytne publiczne muzeum sztuki. Początek kolekcji dał papież Syktus IV, który w 1471 roku podarował rzymskiej radzie miejskiej (której przedstawicieli zwano Konserwatorami) pięć rzeźb z brązu. Wcześniej stały one na Lateranie, a od tego czasu miały uświetniać Kapitol. Wśród nich znalazły się słynna Wilczyca oraz posąg konny Marka Aureliusza. Po ponad pięciu stuleciach istnienia, licznych donacjach i akwizycjach, placówka ta może pochwalić się jedną z najbogatszych kolekcji antyków na świecie oraz galerią obrazów z dziełami wielu wielkich mistrzów, w tym Caravaggia.

Obecnie muzeum zajmuje dwa z trzech budynków przy Placu Kapitolińskim, a jako obszar wystawowy wykorzystano również podziemny tunel łączący oba obiekty. Wśród najbardziej znanych dzieł wystawianych w muzeum, oprócz wspomnianych już brązów, warto wymienić:

• rzymskie kopie wspaniałych greckich rzeźb, w tym: Umierający Gal, Wenus Kapitolińska, Ranna Amazonka,
• wspaniała mozaika gołębi odnaleziona w Willi Hadriana, która przypomina bardziej obraz niż twór wykonany przez połączenie płytek,
• dwie rzeźby Gian Lorenzo Berniniego: Meduza oraz posąg papieża Urbana VIII, największego patrona słynnego barokowego mistrza,
• posągi Herkulesa wykonane z kamienia oraz brązu,
• tablica z brązu z wyrytą ustawą o imperium Wespazjana (Lex de imperio Vespasiani),
• płaskorzeźby ze scenami z życia dwóch cesarzy (Marka Aureliusza i Hadriana) oraz kolorowe panele wykonane techniką opus sectile,
• 67 popiersi rzymskich cesarzy i członków ich rodzin oraz około 80 portretów greckich filozofów, poetów i myślicieli.

Podczas wizyty w muzeum zobaczymy również Apartamenty Konserwatorów (dawnej rady miejskiej), udekorowane freskami i kasetonowymi sufitami, oraz ruiny dwóch rzymskich świątyń, w tym ścianę podstawy Świątyni Jowisza. Wisienką na torcie jest możliwość spojrzenia z innej perspektywy na Forum Romanum z jednej z arkad antycznego budynku Tabularium (antycznego archiwum państwowego, na ruinach którego wzniesiono Pałac Senatorów).

Muzea Watykańskie

Kompleks Muzeów Watykańskich (wł. Musei Vaticani) należy do największych placówek kulturalnych świata. Nie będzie zresztą krzty przesady w twierdzeniu, że osoby zainteresowane sztuką i historią mogą spędzić w nim cały dzień!

Zbiory Muzeów Watykańskich podzielone zostały na oddzielne muzea oraz wystawy. Wśród nich są m.in.:

• Muzeum Pio-Clementino (wł. Museo Pio-Clementino) ze wspaniałymi przykładami starożytnej rzeźby, takimi jak: Grupa Lakoona, Apollo Belwederski czy Tors Belwederski,
• Pokoje Rafaela (wł. Stanze di Raffaello) z freskami autorstwa renesansowego mistrza Rafaela Santiego oraz jego uczniów,
• Muzeum Egipskie (wł. Museo Gregoriano Egiziano) z jedną z najważniejszych europejskich kolekcji sztuki starożytnego Egiptu,
• Sala Sobieskiego (wł. Sala Sobieski) z monumentalnym obrazem pędzla Jana Matejki, przedstawiającym Jana III Sobieskiego pod Wiedniem,
• Pinakoteka z kolekcją ponad 500 dzieł malarskich największych Starych Mistrzów.

Na trasie zwiedzania muzeum znajduje się także słynna Kaplica Sykstyńska z freskami Michała Anioła.

Galeria Borghese

Galeria Borghese to punkt obowiązkowy dla wszystkich miłośników sztuki epoki Renesansu oraz Baroku. W urokliwej willi eksponowana jest tu bogata kolekcja malarstwa oraz rzeźby, której początek dał kardynał Scipione Borghese, prywatnie siostrzeniec papieża Pawła V. Scipione jako jeden z pierwszych poznał się na talencie Gian Lorenzo Berniniego, i gdy ten miał zaledwie dziewiętnaście lat, powierzył mu stworzenia grupy trójki uciekinierów spod Troi Eneasza, Anchizesa oraz Askaniusza. Dziś rzeźba ta wraz z kilkoma innymi arcydziełami Berniniego przyciąga do Galerii Borghese tłumy odwiedzających.

Przed przyjazdem do Rzymu warto jednak pamiętać, że w muzeum tym obowiązują rygorystyczne zasady zwiedzania oraz dzienne limity odwiedzających. Do środka możemy wejść tylko z grupą. W środku zwiedzamy samodzielnie, ale wchodzimy i wychodzimy o konkretnej godzinie. O ile poza sezonem nie powinniście mieć problemów z dostaniem biletu, tak w szczycie turystycznym może być różnie - dlatego warto zarezerwować miejsce odpowiednio wcześniej.

Wybrane eksponaty z kolekcji Galerii Borghese:

• rzeźby Berniniego: m.in.: Dawid, Apollo i Dafne, porwanie Prozerpiny, grupa Eneasza,
• obrazy Caravaggio, w tym: Chłopiec z koszem owoców, Święty Hieronim piszący, Madonna z Dzieciątkiem i św. Anną (Madonna dei Palafrenieri), Dawid z głową Goliata oraz Chory Bachus (Bacchino malato),
• posąg Pauliny Bonaparte przedstawionej jako bogini Wenus dłuta Antonio Canovy,
• Złożenie do grobu oraz Dama z jednorożcem Rafael Santiego,
• Leda z łabędziem (szkoła Leonarda da Vinci) - obraz ten uważany jest za najwierniejszą kopię zaginionego dzieła Leonardo da Vinci.

A to tylko niektóre z dzieł światowej klasy, które tam zobaczymy!

Museo Nazionale Romano - Narodowe Muzeum Rzymskie

Museo Nazionale Romano (pol. Narodowe Muzeum Rzymskie) należy do najważniejszych muzeów archeologicznych świata. Przechowywane są w nim najważniejsze skarby archeologiczne przejęte przez nowe państwo włoskie lub odnalezione już po zjednoczeniu kraju. Oficjalna inauguracja muzeum nastąpiła 7 marca 1889 roku, i od tego czasu placówka rozrosła się do czterech oddziałów rozproszonych po historycznych centrum Rzymu.

Wszystkie z oddziałów muzeum możemy zwiedzić, kupując jeden stosunkowo niedrogi bilet w cenie 12€, który ważny jest przez tydzień. Co ciekawe, pojedynczy bilet do każdego z oddziałów kosztuje 8€.

Mimo że Narodowe Muzeum Rzymskie ustępuje popularnością Muzeom Kapitolińskim czy Muzeom Watykańskim, bez wątpienia wizytę w nim powinien rozważyć każdy sympatyk tematyki starożytnego Rzymu. Dla nas, miłośników antycznego miasta, to jedno z ulubionych muzeów w Rzymie.

Palazzo Massimo - oddział Narodowego Muzeum Rzymskiego

Największe skarby przechowywane są w Pałacu Massimo, sąsiadującym z dworcem Roma Termini. Odnajdziemy tam bezcenne przykłady starożytnej rzeźby (w tym wspaniałe kopie greckich arcydzieł takich jak Dyskobol wykonany w oryginale przez Myrona), freski z rzymskich willi (są one wystawiane w salach zachowujących pierwotne proporcje), mozaiki oraz bogatą kolekcję numizmatyczną. Jest to muzeum, które naszym zdaniem każdy turysta zainteresowany sztuką antyczną powinien odwiedzić. Na wizytę warto zarezerwować przynajmniej dwie godziny. My sami odwiedziliśmy Pałac Massimo kilkukrotnie i zawsze znajdowaliśmy coś nowego.

Termy Dioklecjana - oddział Narodowego Muzeum Rzymskiego

Kolejny z oddziałów powstał w zabudowaniach dawnego klasztoru kartuzów, który wzniesiono na pozostałościach Term Dioklecjana. W placówce tej, oprócz ruin starożytnych łaźni, czekają na nas: wystawa rzeźby w Wielkim Krużganku, imponująca antyczna kolekcja epigraficzna (poświęcona napisom i komunikacji pisanej) oraz wystawa poświęcona ludom latyńskim.

Palazzo Altempts - oddział Narodowego Muzeum Rzymskiego

Kolejne dwa oddziały Narodowego Muzeum Rzymskiego odnajdziemy na Polu Marsowym. Ciekawszy z nich mieści się w zabytkowym Pałacu Altempts, gdzie zachowały się oryginalne dekoracje części pomieszczeń, a także kościół i kaplica (rezydencja należała w przeszłości do jednego z kardynałów). W muzeum tym prezentowane są rzeźby, które gromadzone były przez nowożytną rzymską arystokrację. Do najważniejszych eksponatów należą zbiory z kolekcji zapoczątkowanej przez kardynała Ludovico Ludovisi. Są to m.in.:

• sarkofag Ludovisi z połowy III stulecia z niezwykle żywiołowymi scenami bitewnymi , który mógł zostać stworzony dla Herenii Etruscylli, żony cesarza Decjusza Trajana,
• Gal popełniający samobójstwo oraz zabijający żonę (drugie dzieło z podobnym motywem znajduje się w Muzeach Kapitolińskich),
• Tron Ludovisi - wykonany z greckiego marmuru fragment ołtarza datowany na V wiek p.n.e..

Oprócz nich zobaczymy również antyczne torsy, do których artyści renesansowi i barokowi dorabiali brakujące głowy oraz inne części ciała, a także kolekcję egipską.

Cripta Balbi - oddział Narodowego Muzeum Rzymskiego

Ostatni z oddziałów mieści się w budynku wzniesionym na miejscu portyku przylegającego do Teatru Balbusa, z którego do dzisiaj przetrwały jedynie ruiny, znajdujące się pod powierzchnią współczesnej ulicy. Muzeum to skupia się na przedstawieniu życia mieszkańców tej okolicy na przestrzeni wieków, bazując na licznych znaleziskach archeologicznych. Na ekspozycji zobaczymy także różnorakie artefakty pochodzące z innych miejsc w Rzymie, takie jak fragmenty wczesnochrześcijańskich fresków czy bizantyńskie monety. Jest to najmniej ciekawy z oddziałów, więc sugerujemy wybrać się tam tylko wtedy, gdy macie sporo wolnego czasu.

Galleria Nazionale d'Arte Antica - Narodowa Galeria Sztuki Dawnej

Galleria Nazionale d'Arte Antica (pol. Muzeum Narodowe Sztuki Dawnej), znane również jako Barberini Corsini Galerie Nazionali (pol. Galeria Narodowa Barberini Corsini), to narodowe muzeum, które posiada w swoich zbiorach kilka tysięcy obrazów i innych dzieł sztuki. Kolekcja muzeum rozdzielona została pomiędzy dwa pałace, Pałac Barberinich na Kwirynale oraz Pałac Corsinich na Zatybrzu. Oba te obiekty tworzą jedną placówkę kulturalną, co wyraża hasło jedno muzeum, dwie galerie (wł. un museo, due gallerie).

W Galleria Nazionale d'Arte Antica prezentowane są dzieła najwybitniejszych europejskich mistrzów, datowane od XII do około XVIII wieku (warto podkreślić, że słowo "antica" w nazwie nie odnosi się do starożytności).

Palazzo Barberini - oddział Narodowej Galerii Sztuki Dawnej

Główna część kolekcji wystawiana jest we wspaniałym barokowym pałacu, wzniesionym na zamówienie papieża Urbana VIII z rodu Barberini. Nad tą okazałą rezydencja pracowało trzech znamienitych architektów epoki: Carlo Moderno, Bernini oraz Francesco Borromini. Niezwykłą gratką dla miłośników barokowej architektury jest możliwość zobaczenia efektów rywalizacji tej ostatniej dwójki, gdyż każdy z nich zaprojektował w pałacu po jednej monumentalnej klatce schodowej. Spod ręki Berniniego wyszły schody kwadratowe, podczas gdy jego rywal zdecydował się na kształt helisy.

Wybrane dzieła sztuki wystawiane w Pałacu Barberinich:

• monumentalny fresk pokrywający cały sufit sali recepcyjnej, autorstwa Pietro da Cortony,
• La Fornarina, znana też jako Portret młodej kobiety, pędzla Rafaela,
• Narcyz, Judyta odcinająca głowę Holofernesowi oraz Św. Franciszek na modlitwie autorstwa Caravaggio,
• obrazy wykonane przez wczesnych oraz północnych naśladowców Caravaggia (zwanych caravvageschi),
• portret Henryka VIII pędzla Hansa Holbeina Młodszego,
• marmurowe popiersia Urbana VIII oraz Klemensa X dłuta Berniniego.

A to tylko mały wycinek całej kolekcji!

Narodowa Galeria Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej

Galleria Nazionale d'Arte Moderna e Contemporanea (nazywana też po prostu La Galleria Nazionale) należy do najważniejszych włoskich placówek poświęconych sztuce włoskiej i międzynarodowej, powstałej pomiędzy XIX a XXI wiekiem. W muzeum można zobaczyć dzieła reprezentujące różne style, takie jak neoklasycyzm, impresjonizm, postimpresjonizm, dywizjonizm, surrealizm czy futuryzm, a także charakterystyczne dla sztuki współczesnej instalacje.

Wybrane dzieła warte uwagi, wystawiane w La Galleria Nazionale:

• monumentalna, wysoka na ponad trzy metry marmurowa grupa Herkules i Lichas dłuta Antonio Canovy,
• Epoka Brązu (fr. L'età del bronzo) Auguste Rodina,
• rzeźby Alfonso Balzico,
• Różowe Linie Wodne (wł. Ninfee rosa) Claude Moneta,
• Trzy okresy życia kobiety Gustava Klimta,
• Ogrodnik Vincenta van Gogha,
• Gli archeologi Giorgio de Chirico.

Pamiętajcie, że jest to wybór z perspektywy osób, które preferują sztukę nowoczesną nad współczesną.

Muzeum mieści się we wzniesionym na początku poprzedniego stulecia Pałacu Sztuk Pięknych (wł. Palazzo delle Belle Arti), za projekt którego odpowiadał słynny włoski architekt Cesare Bazzani. Znajduje się ono nieopodal słynnych Ogrodów Borghese, po ich północno-zachodniej stronie.

Narodowe Muzeum Etruskie

Położone nieco na uboczu, Narodowe Muzeum Etruskie (wł. Museo Nazionale Etrusco di Villa Giulia) jest jedną z najważniejszych na świecie placówek poświęconych cywilizacji etruskiej. Początki muzeum sięgają końcówki XIX wieku, kiedy zdecydowano, że w przejętym od Państwa Kościelnego pałacu Villa Giulia przechowywane będą odnalezione na terenie Włoch antyki spoza cywilizacji rzymskiej. Z czasem placówka zyskała autonomię i dzięki akwizycjom oraz znaleziskom archeologicznym rozrosła się do obecnych rozmiarów.

Siedzibą muzeum jest manierystyczny pałac wzniesiony dla papieża Juliusza III w połowie XVI stulecia. Pierwotnie kompleks ten był znacznie bardziej okazały, pracowało nad nim zresztą wielu znamienitych architektów epoki i posiadał nawet bezpośrednie połączenie wodne z Tybrem, ale do naszych czasów przetrwał zaledwie budynek kasyna wraz z nimfeum, które przyciąga miłośników architektury.

Etruria, jak nazywa się krainę historyczną zamieszkaną przez ludy etruskie, podzielona była na wiele niezależnych miast. Za charakterystyką tą podążą muzeum, którego kolekcja podzielona została zarówno geograficznie, jak i chronologicznie (zaczynając od IX-VIII wieku p.n.e. i kultury willanowiańskiej, a na okresie wchłonięcia przez państwo rzymskie, co nastąpiło około III-II wieku p.n.e., kończąc). W przypadku wielu eksponatów widoczny jest wpływ przenikania do Italii kultury greckiej.

Największym skarbem muzeum jest wykonany z terakoty sarkofag z około 520 roku p.n.e., którego górną część ozdobiono rzeźbą przedstawiającą leżących na leżance (zwanej kline) i ucztujących pośmiertnie małżonków. Co dziś może zaskakiwać to fakt, że obie postacie przedstawione zostały w pozycji półleżącej. Pamiętajmy jednak, że w cywilizacjach antycznych (jak grecka czy etruska) spożywanie posiłków w taki sposób było mocno rozpowszechnione.

Sarkofag ten nie był wykorzystywany jako trumna, lecz pełnił funkcję monumentalnej urny prochowej. Odnaleziono go na terenie miasta Cerveteri, gdzie natrafiono w sumie na dwa sarkofagi wykonane w tym stylu - drugi z nich znajduje się obecnie w paryskim Luwrze.

Inne skarby muzeum:

• pochodzące z końcówki VI wieku p.n.e. znaleziska z sanktuarium Minerwy oraz świątyni Apolla w Portonaccio (Weje): wspaniałe rzeźby z terakoty (m.in. słynny Apollo z Wejów, posąg bogini Leto, posąg i tors Herkulesa) oraz bogato zdobiony terakotowy architraw (dolny człon antycznego belkowania),
• zapisane językami etruskim i fenickim złote tablice z Pyrgi,
• Centaur z Vulci (początek VI wieku p.n.e.) wskazujący na wpływy świata greckiego na Etrurię,
• Waza Chigi z drugiej połowy VII stulecia p.n.e.,
• pokryte kolorem popiersie bogini Junony z terakoty z około III wieku p.n.e.,
• Cista Ficoroni (IV wiek p.n.e.) - naczynie z brązu z wygrawerowaną sceną z mitu o wyprawie Argonautów po złote runo. Na pokrywie umieszczono grupę składającą się z Dionizosa otoczonego przez Satyrów,
• różnorodne znaleziska z etruskich grobowców,
• oraz biżuteria, naszyjniki, wazy, naczynia, fragmenty uzbrojenia i wiele więcej.

Na spokojne zwiedzenie muzeum warto zaplanować około dwóch godzin. Po zwiedzeniu kolekcji nie zapomnijmy rzucić okiem na nimfeum.

Ciekawostką jest, że tuż obok Villa Giulia stoi rezydencja znana pod nazwą Villa Poniatowski, która należała dawniej do księcia Stanisława Poniatowskiego. Od kwietnia do października, w weekendy, można ją zwiedzić z biletem do Narodowego Muzeum Etruskiego.

Centrale Montemartini - wystawa rzeźby i antyków w dawnej elektrowni

Nie wszystkie eksponaty znajdujące się w zbiorach Muzeów Kapitolińskich zmieściły się na wystawie na Kapitolu. Wiele z tych dzieł, dla których zabrakło miejsca, możemy zobaczyć w Centrale Montemartini. Jest to drugi oddział muzeum, położony nieco poza centrum. Na odwiedzających czekają tam liczne rzeźby, wspaniałe mozaiki oraz inne starożytne artefakty odnalezione w trakcie prac archeologicznych przeprowadzanych na terenie Rzymu w XIX i XX wieku. Ciekawostką jest pociąg wyprodukowany w 1858 roku, który należał do papieża Piusa IX i służył mu do podróży pomiędzy miastami Państwa Kościelnego.

Dla wielu jednak to nie sama kolekcja jest największą atrakcją muzeum, lecz fakt, że powstało ono w dawnej elektrowni z końca XIX wieku. Podczas przekształcania budynku w obszar wystawowy zachowano większość urządzeń, więc dziś, spacerując pomiędzy rzeźbami, będziemy mijać silniki, turbiny, a nawet olbrzymi kocioł parowy.

Hale Trajana - muzeum for cesarskich

Do naszych ulubionych placówek poświęconych Rzymowi z czasów starożytnych należy Muzeum For Cesarskich, które mieści się w antycznym kompleksie znanym jako Hale Trajana. Nazwa placówki w języku włoskim to: Mercati di Traiano Museo dei Fori Imperiali.

Kolekcja muzeum prezentowana jest w budynku wzniesionym w II wieku na tyłach Forum Trajana. Jego projektantem był najpewniej Apollodoros z Damaszku, a w środku mieściło się prawdopodobnie centrum administracyjne, a także organizowano tam oficjalne uroczystości.

Kompleks przetrwał w dość dobrym stanie i został przekształcony w muzeum, poświęcone tak zwanym forom cesarskim. Mianem tym określa się dziś place publiczne wznoszone przez rzymskich cesarzy w pobliżu Forum Romanum. Na wystawie zobaczymy zarówno makiety przedstawiające ich wygląd, jak i liczne znaleziska archeologiczne odnalezione w trakcie prac wykopaliskowych. Oprócz samej wystawy, dodatkowymi atrakcjami są m.in.: możliwość wejścia na Forum Trajana, spojrzenie z punktu widokowego na panoramę Forum Romanum oraz obejrzenie ruin wewnątrz kompleksu.

Muzeum Narodowe w Pałacu Weneckim

Muzeum Narodowe w Pałacu Weneckim (wł. Museo Nazionale di Palazzo Venezia) to miejsce, które może nie przyciąga tłumów ani nie posiada najbardziej znanych dzieł sztuki, ale z pewnością zainteresuje tych, którzy szukają czegoś wyjątkowego i niekonwencjonalnego.

Muzeum to mieści się w jednym z pierwszych renesansowych pałaców wzniesionych w Rzymie. Początkowo pełnił on funkcję ambasady Republiki Weneckiej, a jego rozbudowę sfinansował urodzony w Wenecji papież Paweł II. Następnie służył Cesarstwu Austrii, a w XX wieku został siedzibą faszystowskiego rządu. Z balkonu wychodzącego w stronę Placu Weneckiego Benito Mussolini wygłaszał swoje płomienne mowy do zgromadzonych tam zwolenników.

Trasa zwiedzania pałacu podzielona została na dwie części. Najpierw mijamy pięknie udekorowane apartamenty pałacowe, aby następnie przejść do wystaw muzealnych. Wśród najważniejszych ekspozycji w Pałacu Weneckim warto wspomnieć o:

• kolekcji porcelany z najważniejszych europejskich i włoskich manufaktur,
• jednym z najważniejszych zbiorów niewielkich renesansowych i barokowych wyrobów z brązu (wśród prac wypatrzyć możemy portret papieża Klemensa X autorstwa Berniniego),
• imponującej kolekcji modeli z terakoty, na którą składa się ponad 300 eksponatów z XVII i XVIII wieku. Terakotę wykorzystywali rzeźbiarze oraz artyści, przygotowując wstępne projekty swoich dzieł lub w celu otrzymania akceptacji od zamawiającego. Do skarbów kolekcji należy kilka prototypów Gian Lorenzo Berniniego, w tym m.in.: projekt medalionu nagrobnego Marii Raggi, jeden z aniołów ozdabiających Most św. Anioła, wstępny projekt rzeźby konnej Konstantyna Wielkiego czy głowę Maura.

Kolekcja jest naprawdę różnorodna i dość nietypowa, więc może zainteresować osoby poszukujący nieco mniej oczywistych atrakcji.

Muzeum Napoleońskie (Museo Napoleónico)

Rzymskie muzeum poświęcone epoce napoleońskiej jest jednym z małych sekretów Wiecznego Miasta. Placówka mieści się w bogato udekorowanym pałacu, którego początki sięgają XVI stulecia. Co istotne, nie koncentruje się ona wyłącznie na postaci Napoleona Bonaparte, ale przybliża również dzieje całej dynastii, ukazując jej związki z Rzymem oraz ważne epizody historyczne.

Rdzeń kolekcji stanowią eksponaty podarowane przez Giuseppe Primoliego. Jego dziadkami od strony matki byli Karol Lucjan Bonaparte oraz Zenajda Bonaparte. Arystokrata był więc prawnukiem Lucjana Bonaparte, brata Napoleona I. Pamiątki związane z rodem otrzymał od swojej matki, Charlotty.

W sumie do zwiedzania udostępniony został tuzin pałacowych pomieszczeń. W każdym z nich zorganizowano wystawę poświęconą jednej, konkretnej tematyce. Wybrane motywy obejmują m.in.: okres pierwszego cesarstwa, okres drugiego cesarstwa (czasy rządów Napoleona III), król Rzymu Napoleon II (Napoléon François Charles Joseph), wojska napoleońskie w Wiecznym Mieście czy Paulina Bonaparte.

Kolekcja muzeum zawiera różnorodne przedmioty, takie jak: portrety Napoleona i jego rodziny, meble z epoki, medale, popiersia, naczynia, ceramika, monety, suknie i broń. Oprócz nich na odwiedzających czeka niewielka galeria malowideł oraz szkiców, pośród których na szczególną uwagę zasługują sceny z francuskich podbojów Rzymu, w tym: moment wkroczenia armii francuskiej przez Bramę Popolo (Porta del Popolo), żołnierze napoleońscy na Forum Romanum oraz triumfalny powrót papieża Piusa VII do miasta.

Galleria Spada - muzeum sztuki i iluzja Borrominiego

Galeria Spada, mieszcząca się w pałacu o tej samej nazwie, nie zalicza się do największych czy najważniejszych muzeów sztuki w Rzymie. Zajmuje zaledwie cztery sale, które jednak zostały szczelnie wypełnione dziełami znanych artystów, takich jak Tycjan, Mattia Preti, Guido Reni czy przedstawiciele szkoły Caravaggia (styl ich obrazów jest określany mianem caravagesque). Jednym z sekretów muzeum jest głowa Lakoona, przypisywana Gian Lorenzo Berniniemu, która należy do jego najwcześniejszych prac.

Zakup biletu wstępu do muzeum ma dodatkową wartość, ponieważ pozwala na zobaczenie z bliska słynnego dzieła architektonicznego Francesco Borrominiego. Ten architekt ery baroku, korzystając z matematycznych zasad perspektywy, stworzył niezwykle realistyczną iluzję, wydłużając wizualnie (około czterokrotnie!) ogrodową galerię.

Spoglądając z odpowiedniego kąta, może wydawać się, że korytarz ten ma blisko 40 m długości, podczas gdy w rzeczywistości jego długość nie przekracza 9 m! Borromini dokonał tego dzięki kilku sztuczkom: przybliżaniu do siebie par kolumn (przy jednoczesnym ich zmniejszaniu), stopniowemu podwyższaniu posadzki (różnica jej wysokości między początkiem a końcem wynosi około 60 cm) oraz obniżaniu sklepienia.

Do Pałacu Spada warto podejść nawet wtedy, gdy nie mamy zamiaru zwiedzać go od środka. Posiada on jedną z najciekawszych fasad w Rzymie oraz wspaniały dziedziniec, na który można zajrzeć za darmo. Z tego dziedzińca będziemy mogli spojrzeć, choć wyłącznie przez dwie szyby, na słynne dzieło Borrominiego.

Villa Farnesina - renesansowa willa z malowidłami Rafaela

Villa Farnesina, wzniesiona na Zatybrzu w stylu podmiejskiej rezydencji, jest jednym z najwspanialszych renesansowych pałaców w Wiecznym Mieście. Mimo że nie jest ona typowym muzeum, gdyż organizowane są w niej wyłącznie wystawy czasowe, warto mieć ją na uwadze podczas przygotowywania planu zwiedzania Rzymu. My akurat trafiliśmy na wystawę dzieł Leonarda da Vinci, kiedy sprowadzono do Rzymu wiele prac związanych z jego twórczością.

Wielu turystów odwiedza Villa Farnesina wyłącznie po to, aby podziwiać freski Rafaela, które zdobią wnętrza rezydencji. Najbardziej znanym malowidłem jest "Triumf Galatei", ale na nas większe wrażenie zrobił fresk sufitowy w loggii, przedstawiający losy Amora i Psyche. W dziele tym mistrzowi asystowali inni artyści.