Katedra w Berlinie - zwiedzanie, historia, kopuła

Protestancka katedra w Berlinie (niem. Berliner Dom) jest bardzo często pomijana, bądź opisywana zdawkowo przez przewodniki. A szkoda, bo to jedna z ciekawszych świątyń stolicy Niemiec. Jej dumna bryła należy do najbardziej charakterystycznych elementów słynnej berlińskiej Wyspy Muzeów.

Historia Katedry Berlińskiej

Pierwotny kościół zamkowy

Pierwotnie w tym miejscu stał kościół zamkowy służący elektorom Rzeszy. Najprawdopodobniej został on podniesiony do godności kolegiaty w XV wieku. Po przejściu książąt niemieckich na protestantyzm świątynia zaczęła służyć nowemu wyznaniu. Jednak w XVIII wieku była już w tak fatalnym stanie zachowania, że nakazano jej rozbiórkę.

Nowa katedra w Berlinie

W pobliżu Fryderyk II Wielki nakazał wznieść nowy barokowy kościół, do którego przeniesiono trumny ze zwłokami książąt i Elektorów Rzeszy. Wzrost znaczenia Berlina i całych Prus sprawił, że XIX-wieczni władcy tego kraju uznali świątynię za niewystarczająco reprezentacyjną. Zapadła więc decyzja o sfinansowaniu budowy nowego kościoła, który stałby się miejscem pochówku dla rodu Hohenzollernów. Plany z powodu problemów finansowych kilkukrotnie przekładano aż wreszcie ich zrealizowania podjął się Fryderyk Wilhelm IV. Mówiono, że władca chciał mieć "własny" kościół, który mógłby konkurować z Bazyliką św. Piotra w Rzymie i Katedrą św. Pawła w Londynie. Naczelnym architektem został Julius Carl Raschdorff, ale musiał on działać pod presją Fryderyka Wilhelma, który żywo interesował się postępem prac i forsował własne pomysły. Mimo to katedra była gotowa już po 11 latach - prace zakończyły się w 1905 roku.

Katedra nie wszystkim przypadła do gustu – lubujący się w białych ścianach i oszczędnym detalu protestanci krytykowali ją za przesadny przepych i nachalną "bizantyjskość".

Powojenna odbudowa

Sądne dni świątyni zaczęły się podczas II wojny światowej. Kościół zapalił się po jednym z alianckich nalotów. Zniszczeniu uległa spora część kopuły, to zaś doprowadziło do uszkodzenia wnętrza i krypt. Odbudowa zaczęła się dopiero cztery lata po zakończeniu wojny i trwała aż do 1993 roku. Jej efekt jest krytykowany przez część historyków sztuki, którzy zarzucają renowatorom zbyt duże zmiany w stosunku do pierwotnego wyglądu zabytku. Istnieją plany przywrócenia kościołowi dawnej formy, ale jak na razie nie zostały one wcielone w życie.

Plan i bryła katedry w Berlinie

Mimo antywatykańskiej postawy kościołów protestanckich Rzeszy wygląd berlińskiej katedry wyraźnie nawiązuje do bazyliki św. Piotra w Rzymie. W centralnym punkcie planu znajduje się olbrzymia kopuła z czterema mniejszymi kopułami w narożnikach założenia. Wejście główne (od strony Lustgarten) opiera się na olbrzymim łuku, pod którym umieszczono mozaikę wyobrażającą Chrystusa w otoczeniu biednych i kalek (pomiędzy nimi niemiecki inwalida wojenny). Tył świątyni (z niewielką absydą) wychodzi bezpośrednio nad brzeg rzeki Sprewy. Nad wejściem umieszczono dwa cytaty z Biblii w języku niemieckim:

A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” i “Wszystko bowiem, co z Boga zrodzone, zwycięża świat.

Fasadę i kopułę zdobią liczne rzeźby – Chrystus, święci i aniołowie przypatrują się mieszkańcom Berlina i zwiedzającym Wyspę Muzeów turystom.

Wnętrze

Zaprojektowane na planie ośmiokąta wnętrze robi wrażenie nieco ciasnego i mniejszego niż zapowiada to olbrzymia fasada. Z drugiej jednak strony środek berlińskiej katedry olśniewa wielością ozdób, sztukaterii i złoceń. Poniżej wymieniliśmy najważniejsze zabytki oraz elementy wnętrza.

Ołtarz

Zaprojektowany został jeszcze przed budową obecnej katedry przez Fryderyka Augusta Stülera. Całość wykonano z białego marmuru i onyxu. Za ołtarzem widzimy trzy witraże przedstawiające sceny z życia Jezusa - Narodziny, Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie.

Kopuła

To chyba jeden z najefektowniejszych elementów berlińskiej katedry. Ma 70 metrów wysokości, a w środku wyłożona jest mozaiką składająca się z ponad 500 tysięcy płytek! Naloty doprowadziły do zniszczenia większej części mozaiki, na szczęście jednak ocalały jej plany, co umożliwiło dokładne odtworzenie tego dzieła sztuki.

Poniżej kopuły na zwieńczeniach kolumn widzimy posągi czterech twórców reformacji: Marcina Lutra, Filipa Melnchtona, Jana Kalwina i Huldrycha Zwnigli.

Organy

Jedne z największych niemieckich organów w chwili otwarcia katedry były największym tego typu instrumentem w Niemczech. Posiadają 7269 piszczałek i 113 głosów.

Krypta Hohenzollernów

Złożono w niej 94 ciała władców Niemiec i elektorów Rzeszy oraz ich najbliższych - między innymi elektora Jana Cicero (1455-1499), Wielkiego Elektora Fryderyka Wilhelma I (1640-1688) czy króla Fryderyka Wilhelma I (1688-1740). Ostatni spoczynek odnalazły tu też pruskie królowe i księżniczki jak chociażby Zofia Charlotta Hanowerska czy Elżbieta Charlotta Wittelsbach. Część uszkodzonych podczas bombardowania trumien nie została odrestaurowana.

Bardziej uważni czytelnicy zauważyli na pewno, że nie wymieniliśmy Fryderyka Wielkiego. Władca ten, na osobiste życzenie, został pochowany w ogrodzie przy Pałacu Sanssouci w Poczdamie.

Zwiedzanie Katedry Berlińskiej

Wstęp do katedry jest płatny. Do środka możemy wejść za darmo w trakcie nabożeństwa, ale tylko pod warunkiem, że weźmiemy w nim udział. Zwiedzanie podczas nabożeństw jest surowo wzbronione.

Na spokojne zwiedzenie katedry powinniśmy zaplanować pomiędzy 60 a 75 minut.

Na trasie zwiedzania katedry w Berlinie znajdują się:

• Główna część katedry.
• Kaplica Chrztów i Ślubów,
• Muzeum katedralne wraz z modelami przedstawiającymi wygląd świątyni na różnych etapach historii.
• Kopuła z tarasem widokowym (aby się na nią dostać będziemy musieli pokonać w sumie około 270 schodów; w drodze na szczyt czekać na nas będzie widok na wnętrze świątyni z góry) [sprawdź też inne punkty widokowe Berlina],
• Krypta Hohenzollernów (na czas renowacji od 1 marca 2020 do marca 2025 roku krypta została wyłączona z trasy zwiedzania).

Katedra w Berlinie - ceny biletów

• Bilet normalny - 10,00 € (43,10 zł),
• Bilet rodzinny (1 dorosły oraz trójka dzieci poniżej 18. roku życia) - 10,00 € (43,10 zł),
• Bilet ulgowy (młodzież, studenci) - 7,50 € (32,32 zł),
• Bilet dla posiadaczy karty Berlin WelcomeCard - 7,00 € (30,17 zł),

Dni i godziny otwarcia katedry w Berlinie

Aktualne dni i godziny otwarcia najlepiej jest sprawdzić na oficjalnej stronie świątyni

Wejście dla osób z ograniczoną mobilnością

W północnej stronie katedry znajduje się wejście dostosowane do potrzeb osób z ograniczoną mobilnością. Więcej informacji można znaleźć tutaj

Koncerty w Katedrze Berlińskiej

Możemy też wykupić bilet na jeden z licznych koncertów jakie odbywają się w tej świątyni. Ich ceny są zróżnicowane dość zróżnicowane (od 8 do kilkudziesięciu euro).

Kalendarz wydarzeń dostępny jest tutaj