Glasgow: atrakcje, zwiedzanie, zabytki. Sprawdź co warto zobaczyć!

Glasgow to spora metropolia, większa nawet niż stolica Szkocji - Edynburg. W całej Wielkiej Brytanii znajdziemy zaledwie kilka ośrodków o większej liczbie mieszkańców.

W Polsce miasto to wciąż jest jednak najczęściej kojarzone głównie z dwoma słynnymi klubami piłkarskimi - Celtikiem oraz Rangersami, a nie jako ciekawy kierunek turystyczny. A szkoda, ponieważ Glasgow to jedno z najbardziej fascynujących miejsc w Wielkiej Brytanii, charakteryzujące się typowo brytyjskim charakterem, gdzie wciąż wyraźnie widoczny jest wpływ rewolucji przemysłowej zarówno na architekturę, jak i na życie codzienne mieszkańców.

Do odwiedzin zachęca również bogata oferta darmowych atrakcji Glasgow, które mogą wypełnić nam wiele długich godzin, a nawet dni!

Jak zwiedzać Glasgow?

Najważniejsze atrakcje Glasgow rozsiane są na dość rozległym terenie - i jeśli nie mamy zbyt wiele czasu lub nie jesteśmy przyzwyczajeni do wielokilometrowych spacerów, to pozostanie nam korzystać z lokalnej z komunikacji publicznej.

Najwygodniejszym środkiem transportu z perspektywy turysty jest metro (Glasgow Subway). Jego oficjalne otwarcie miało miejsce 14 grudnia 1896 roku, co czyni je trzecim najstarszym systemem kolejki podziemnej w Europie po Londynie i Budapeszcie. Niestety, metro w Glasgow posiada wyłącznie jedną linię i 15 przystanków tworzących pierścień dookoła rzeki Clyde, ale szczęśliwie zatrzymuje się blisko kilku ważnych atrakcji, takich jak Uniwersytet czy plac Jerzego (George Square). Przejechanie całej trasy metra zajmuje zaledwie 24 minuty.

Aby korzystać z metra możemy nabywać bilety papierowe w cenie 1,80£ lub 4,30£ za bilet dzienny. Alternatywą jest zakup anonimowej karty Smartcard w cenie £3, na którą nabijamy środki, i która pozwala na zakup tańszych biletów - za jeden przejazd zapłacimy z nią 1,60£, a za bilet dzienny 3,10£. Więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie miejskiego przewoźnika SPT.

Jeśli chcemy dostać się do dalszych zakątków i atrakcji (np. do katedry), będziemy musieli skorzystać z autobusów lub podejść kawałek pieszo. Autobusy obsługiwane sa przez firmę First Bus Glasgow i obowiązują w nich inne bilety. Więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie przewoźnika.

Ile czasu poświęcić na zwiedzanie Glasgow?

Glasgow nadaje się idealnie na krótki, weekendowy wypad - niektórzy przyjeżdżają tu zresztą tylko na jeden dzień, podczas swojej wycieczki po Szkocji. Jeśli jednak chcielibyście znaleźć trochę czasu na nacieszenie się terenami zielonymi oraz odwiedzenie wszystkich największych atrakcji, lepiej zarezerwować sobie 3 do 4 dni.

Co warto zobaczyć w Glasgow? Największe atrakcje i zabytki

Ratusz oraz plac Jerzego

Zwiedzanie Glasgow możemy rozpocząć od centrum i okolicy placu Jerzego (George Square), przy którym wzniesiono monumentalny wiktoriański ratusz (Glasgow City Chambers), uważany za jeden z najwspanialszych budynków w mieście. Imponujący gmach został oddany do użytku w 1888 roku, a do jego budowy wykorzystano ponad 10 milionów cegieł oraz ponad 9000 metrów sześciennych kamienia.

Na samym placu Jerzego odsłonięto pomniki wielu ważnych postaci z historii Szkocji, między innymi: Roberta Burnsa, Jamesa Watta czy Sir Waltera Scotta. Mimo to podczas odkrywania Glasgow zaskoczyć może stosunkowo mała liczba nawiązań do historii Szkocji, szczególnie jest to zauważalne dla odwiedzających wcześniej Edynburg - można nawet odnieść wrażenie, że Glasgow jest miastem bardziej brytyjskim niż szkockim.

Katedra w Glasgow

Początki Glasgow sięgają średniowiecza i są ściśle powiązane z tutejszą katedrą. To wokół najważniejszej miejskiej świątyni rozwijało się średniowieczne miasto, które wyglądało całkowicie inaczej niż dziś. Obok katedry znajdował się piękny zamek biskupa (dziś w jego miejscu stoi muzeum religijne św. Mungo), a całość otoczona była murami. Dopiero całe wieki później, w trakcie epoki rozwoju przemysłowego, Glasgow rozrosło się w kierunku rzeki Clyde.

Początki katedry sięgają 1136 roku, jednak jej dzisiejszy wygląd jest efektem przebudów przeprowadzanych na przestrzeni wieków.

Glasgow Necropolis - wiktoriański cmentarz i punkt widokowy

Bezpośrednio za katedrą, po drugiej stronie ulicy, odnajdziemy założony w 1832 roku wiktoriański cmentarz (Glasgow Necropolis). Zdecydowanie warto do niego podejść i pospacerować pomiędzy pięknie rzeźbionymi nagrobkami. Przy okazji jest to doskonały punkt widokowy (jeden z naszych ulubionych) na katedrę oraz miasto.

Provand’s Lordship - relikt średniowiecznego Glasgow

Tuż obok katedry skrywa się jedna z zaledwie czterech zachowanych średniowiecznych budowli w Glasgow - “Provand’s Lordship”. Zabytek ten powstał w 1471 roku jako część szpitala, a jego wewnętrzna zabudowa nawiązuje do lat 1500-1700.

Warto zarezerwować dłuższą chwilę na zwiedzenie jego niesamowitych wnętrz. Na nas, jako miłosnikach średniowiecza, zrobił olbrzymie wrażenie.

Na tyłach znajduje się urokliwy ogród, w którym możemy usiąść i chwilkę odpocząć.

Kelvingrove Art Gallery and Museum

Trudno nam wyobrazić sobie wizytę w Glasgow bez odwiedzenia najważniejszego miejskiego muzeum: Kelvingrove Art Gallery and Museum. Otworzony w 1901 roku* gmach wypełniony jest najróżniejszymi eksponatami z licznych dziedzin. Warto tu zresztą wpaść chociażby tylko dla samego budynku - w jego centralnej hali, ze wspaniałym klasycystycznym sklepieniem, natychmiast wzrok przyciągają piękne organy (każdego dnia organizowany jest na nich jeden darmowy występ).

Uniwersytet i muzeum Hunteriana

Do największych chlub Glasgow należy założony w 1451 roku Uniwersytet, będący czwartym najstarszym i jednym z najważniejszych uniwersytetów w Wielkiej Brytanii. Studiowały na nim takie osobistości jak Adam Smith czy James Watt. Główny kampus uniwersytetu mieści się na Gilmorehill (zaledwie dziesięć minut spacerem od muzeum Kelvingrove) i możemy swobodnie pospacerować po jego terenie.

W trakcie odwiedzin przejdziemy pod malowniczymi neogotyckimi arkadami łączącymi wschodnie i zachodnie skrzydła. Szczególnie w okresie wolnym od zajęć, gdy nie ma tłumów studentów, miejsce to ma w sobie coś magicznego, co doceniło wielu twórców filmowych. Kręcono tu m.in. jedną ze scen z filmu Atlas Chmur oraz serial Outlander.

Warto poświęcić chwilę i pospacerować nieśpiesznie po kampusie, zyskując szansę na odkrycie wielu interesujących miejsc - takich jak schody Lwa i Jednorożca czy budynek The Principal's Lodging, w którym mieszka rektor (jedyny zamieszkały dziś budynek w obrębie kampusu). Wychodząc po drugiej stronie budynku znajdziemy się na wzgórzu, skąd widać miasto oraz znajdujący się poniżej park Kelvingrove.

Mackintosh House oraz Galeria Sztuki Hunteriana

Wychodząc z kampusu od strony ulicy University Ave i kierując się Hillhead Street na północ dojdziemy do jednego z sekretów Glasgow: Galerii Sztuki Hunteriana. Do muzeum przylega nieco brutalistyczny Dom Mackintosha (Mackintosh House) - dom-muzeum, w którym pieczołowicie zrekonstruowano pomieszczenia z domu rodzinnego Charlesa Renniego Mackintosha i jego małżonki. Szkocki architekt był jedną z najważniejszych postaci w nowożytnej historii Glasgow i odcisnął swoje piętno na dzisiejszym wyglądzie miasta.

Jego oryginalny dom został rozebrany, ale dzięki pracy wielu architektów i uratowaniu wielu oryginalnych mebli udało się odtworzyć autentyczną przestrzeń.

Dom jest częścią Galerii Sztuki Hunteriana (Hunterian Art Gallery), w której podziwiać możemy prace Glasgow Boys (jak nazywano przedstawicieli lokalnej grupy artystów działających w mieście pod koniec XIX wieku) oraz innych europejskich artystów. Muzeum szczyci się kolekcją ponad 900 dzieł sztuki.

Celtic Park i Ibrox - zwiedzanie stadionów piłkarskich

Kibice piłkarscy kojarzą Glasgow z dwoma słynnymi klubami piłkarskimi - Celtikiem oraz Rangersami. Pierwsi z nich swoje mecze rozgrywają na okazałym Celtic Park, a drudzy na Ibrox, który to od zewnątrz przypomina bardziej magazyn z czasów rewolucji przemysłowej aniżeli obiekt piłkarski.

Oba słynne stadiony możemy zwiedzić w trakcie wycieczki z przewodnikiem. Więcej informacji znajdziecie w naszym artykułach:

• Celtic Park - zwiedzanie stadionu Celtiku Glasgow,
• Ibrox Stadium - zwiedzanie stadionu Glasgow Rangers.

Atrakcje Glasgow - spacer nad rzeką Clyde

Nowożytna historia Glasgow jest ściśle związana z rzeką Clyde. Miasto w trakcie rewolucji przemysłowej rozrosło się do imponujących rozmiarów i zostało rozdzielone na dwie strony przez przepływającą przez nie rzekę. Jej oba brzegi nadają się do spacerowania, jednak ciekawsza trasa prowadzi wzdłuż północnego brzegu.

Poniżej opisaliśmy kilka najciekawszych miejsc, które czekają na Was w trakcie spaceru nad rzeką Clyde.

Muzeum Transportu (Riverside Museum)

Przy rzece Clyde odnajdziemy jedno z najciekawszych muzeów w Glasgow - Muzeum Transportu (Riverside Museum). W środku zobaczymy m.in. najstarszy rower świata, wiele modeli samochodów, a także odwzorowaną ulicę wraz ze stacja metra sprzed 100 lat.

Statek muzeum The Tall Ship

Tuż obok muzeum stoi statek-muzeum The Tall Ship Riverside. Jest to statek typu Glenlee, jeden z pięciu ostatnich statków tego typu pozostałych na świecie. I w przeciwieństwie do większości statków muzeów możemy odwiedzić go za darmo!

Muzeum Nauki

Kawałek na zachód od Finnieston Crane, po drugiej stronie rzeki, znajduje się nowoczesny budynek Muzeum Nauki (Glasgow Science Center). Wejście do muzeum jest płatne (i niestety nie należy do tanich). Jest to przede wszystkim atrakcja warta uwagi dla młodszych odwiedzających, gdzie będą mogli spróbować wielu nowych doświadczeń i dobrze się bawić.

W budynku muzeum znajduje się również wieża widokowa (Glasgow Tower w Centrum Nauki), jednak dodatkowo płatna (bilet wstępu w pakiecie ze muzeum lub osobno), oferuje jeden z najlepszych widoków na miasto. Jako ciekawostkę warto podać, że wieża została wpisana do światowej listy rekordów Guinnessa jako najwyższa wieża na świecie mogącą obrócić się o 360 stopni.

Park Glasgow Green oraz Muzeum Ludzi Glasgow

Pomimo swojej industrialnej zabudowy w Glasgow nie brakuje także rozległych terenów zielonych. Najbardziej znanym jest Glasgow Green, będący zarazem najstarszym parkiem miejskim.

Oprócz ścieżek i ławeczek do parku przyciąga urokliwy pałacyk mieszczący Muzeum Ludzi Glasgow (Glasgow People's Museum) oraz ogrody zimowe (Winter Gardens). W muzeum poznamy bliżej historię społeczności Glasgow zaczynając od około 1750 roku do końca XX wieku. Zobaczymy w nim m.in. jak żyli mieszkańcy w domach czynszowych oraz dowiemy się więcej o walkach o prawa pracownicze.

Naprzeciwko muzeum stanęła fontanna Doultona (Doulton Fountain), będąca największym na świecie wodotryskiem zbudowanym z terakoty.

W zachodnim krańcu parku zobaczymy klasycystyczny łuk McLennana (McLennan Arch).

Ogród botaniczny

Założony w 1817 roku ogród botaniczny w Glasgow należy obecnie do lokalnego Uniwersytetu. W jego skład wchodzi arboretum oraz kilkanaście szklarni, w tym imponujący Pałac Kibble (Kibble Palace) o powierzchni ponad 2100 metrów kwadratowych, posiadający kilka skrzydeł.

Na odwiedzających ogród czeka olbrzymia kolekcja różnorodnych gatunków roślin ze wszystkich kontynentów. Oprócz nas w ogrodzie spodziewać się możemy wielu miejscowych oraz studentów malujących i szkicujących znajdujące się tam rośliny.

Ashton Lane - nie przegap w okolicy!

Wybierając się do ogrodu botanicznego warto zajrzeć dodatkowo na imprezową ulicę Ashton Lane, gdzie swój czas wolny spędzają studenci z okolicznych wydziałów Uniwersytetu. Na miejscu działa kilka interesujących pubów i restauracji - jest to dobre miejsce na krótki wypoczynek.

Atrakcje Glasgow poza utartym szlakiem

The Tenement House - sprawdźmy jak żyli mieszkańcy Glasgow w pierwszej połowie XX wieku

Do najbardziej unikatowych atrakcji Glasgow zalicza się The Tenement House, czyli mieszkanie-muzeum powstałe w kamienicy czynszowej z końca XIX wieku. Jego zachowane w stanie niemalże nienaruszonym wnętrze pochodzi z pierwszej połowy XX stulecia. Ostatnia lokatorka, mieszkająca w latach 1911-1965 Agnes Toward, dbała o swoją własność i rzadko kiedy decydowała się wyrzucać rzeczy wcześniej zakupione, więc jej dawne mieszkania pełne jest unikatowych artefaktów.

Sztuka uliczna w Glasgow

Spacerując po Glasgow możemy czasem poczuć się jak w galerii sztuki. Wiele fasad budynków ozdobiono wspaniałymi muralami - wśród nich wyróżniają się prace stworzone przez artystę australijskiego pochodzenia o pseudonimie Smug. Jedno z jego najbardziej cenionych dzieł znajduje się niedaleko katedry.

Część z prac nawiązuje do ważnych wydarzeń z historii miasta. Wyróżniają się tu zwłaszcza murale stworzone z inicjatywy władz miejskich z okazji rozgrywek Commonwealth Games (Igrzyska Wspólnoty Narodów), które odbyły się w Glasgow w 2014 roku. Wiele z nich zostało nadgryzionych zębem czasu, ale wciąż zaskakują niezwykłym realizmem.

Finnieston Crane oraz inne zabytki ery przemysłowej

Kiedyś nad rzeką Clyde kwitły prace związane z przemysłem - przeładowywano tutaj towary oraz ładowano sprzęt przygotowany na eksport. Do dziś jednym z ostatnich istniejących śladów po tych czasach jest olbrzymi dźwig Finnieston Crane, znajdujący się na północnym brzegu rzeki, naprzeciwko nowoczesnej siedziby BBC Scotland i innych firm mediowych.

Nieopodal dźwigu, przy moście The Clyde Arc, zachowały się dwie rotundy zbudowane z czerwonej cegły. Są to dawne wejścia do podziemnego tunelu, z którego chętnie korzystali mieszkańcy - zabierając ze sobą konie oraz wozy, a w późniejszych latach samochody. Z powodu wysokich kosztów utrzymania tunel został zamknięty i zakopany w latach 80.

St Andrew's in the Square - dla miłośnikó∑ architektury klasycystycznej

Wzorowana na londyńskim kościele St Martin-in-the-Fields (stojącym w sąsiedztwie Trafalgar Square) świątynia należy do najbardziej unikatowych realizacji klasycystycznych w Wielkiej Brytanii.

Gmach zamówiony został przez brytyjskich potentatów tytoniowych, którzy dorobili się fortuny m.in. na handlu niewolnikami, więc nie szczędzili środków na budowę.

Dziedzictwo rewolucji przemysłowej

Glasgow należy do tych nielicznych miast, w których cały czas czuć dawnego ducha ery przemysłowej. Spacerując po centrum miasta co raz napotkamy budynki przemysłowe czy fabryki zamienione na biura. Ale to nie jedyne ślady industrialnej potęgi Glasgow! Warto również zwrócić uwagę na mosty (w tym Portland Street Suspension Bridge, wzniesiony w połowie XIX wieku z kutego żelaza most wiszący), dworzec czy nawet zabudowę mieszkalną - wszystko to powoduje uczucie przeniesienia się w czasie i zobaczenia jak miasta brytyjskie wyglądały przeszło 100 lat temu.

The Lighthouse

Ciekawym przykładem architektury dawnej architektury jest budynek The Lighthouse, mieszczące się w historycznej siedzibie gazety Glasgow Herald. Był to pierwszy gmach zaprojektowany przez wspomnianego wcześniej Rennie Mackintosha.

Park Pollocka

Trochę dalej od centrum, po południowej stronie rzeki Clyde, leży rozległy Park Pollocka (Pollok Country Park) o powierzchni 146 hektarów, który w 2007 roku został wybrany najlepszym parkiem Wielkiej Brytanii. Jest to idealne miejsce na spacer i odpoczynek od przytłaczającej przemysłowej architektury miasta.

W środku parku odnajdziemy zabytkowy budynek Pollok House wykorzystywany dziś jako muzeum, z pięknym pokojem herbacianym oraz imponującą kolekcją sztuki. W momencie ostatniej aktualizacji naszego artykułu budynek był zamknięty, ale warto śledzić informacje o ponownym otwarciu na stronie National Trust for Scotland - organizacji, która opiekuje się obiektem.

Zwiedzanie Glasgow - wskazówki i informacje praktyczne

Jak oszczędzić pieniądze odwiedzając Glasgow?

Na szczęście dla turystów większość ważnych atrakcji w Glasgow jest darmowa. Jeśli chcielibyśmy zjeść coś na ciepło w nieco niższej cenie możemy spróbować w pubach posiadających kuchnię, gdzie otrzymamy raczej mniej lekkostrawne rzeczy (np. burgery), ale często o jakości nie gorszej niż w restauracji. Czasem w rozsądnej cenie zjemy też coś na ciepło w muzeum - sami zjedliśmy mały obiad w Muzeum Transportu.

Szkockie funty

Bardzo ważna uwaga - Bank Szkocji posiada autonomię w produkcji banknotów i monet, z tego powodu możliwe jest, że podczas płacenia większym nominałem otrzymamy jako resztę banknoty wyemitowane w Szkocji. Niestety, kantory w Polsce nie są chętne na ich wymianę, więc warto wydać je lub poprosić o zamianę na banknoty wystawione w Anglii. Taką zamianę powinniśmy również móc wykonać w okienku w banku.

Znajomość języka angielskiego

Szkocki akcent i wymowa nie są proste i różnią się od angielskiego znanego z Anglii. Początkowo szkocki akcent może wydawać się całkowicie niezrozumiały - warto się na to przygotować i nie załamywać się, gdy przy pierwszej próbie komunikacji nie zrozumiemy ani jednego słowa wypowiedzianego przez Szkota.

Konflikt klubowy

Mieszkańcy Glasgow od zawsze podzieleni są na zwolenników Celtiku oraz Rangersów. Dawniej oś konfliktu wyznaczała nie tylko sympatia klubowa, a przede wszystkim podejście do kościoła - na Celtik chodzili katolicy, na Rangersów protestanci. Dzisiaj się to jednak wymieszało i konflikt nie jest tak brutalny jak dekady temu, ale zawsze warto uważać, jeśli przyjedziemy do Glasgow w dniu meczowym lub podczas meczu derbowego (słynnego Old Firm Derby).