Esterháza (pałac w Fertőd) - zwiedzanie, historia, informacje praktyczne

Pośród węgierskich równin i bagien, nad brzegami Jeziora Nezyderskiego rozkwita prawdziwa architektoniczna róża czyli Esterháza, nazywana pompatycznie przez Madziarów "węgierskim Wersalem". Dawna rezydencja jednego z najpotężniejszych węgierskich rodów to świetny pomysł na wycieczkę z Sopronu lub z Győr.

Artykuł jest częścią naszego przewodnika po największych atrakcjach Węgier.

Historia

Historia pałacu w Fertőd zaczyna się w 1720 roku, kiedy Joseph Esterhazy zdecydował o wybudowaniu tutaj pałacyku myśliwskiego. Budowla posiadała tylko 22 pokoje, ale hrabia ściągnął w okolice służbę i robotników. Nadal była to jednak niewielka rezydencja letnia. Wszystko zmieniło się za sprawą księcia Miklósa Józsefa Esterházy. Ten zasłużony w walkach z Prusami arystokrata postanowił zmienić pałacyk w swoją nową siedzibę.

W 1766 roku rozpoczął wznoszenie godnej siebie rezydencji. Pałac kosztował go niebagatelną sumę 13 milionów guldenów (roczna pensja robotnika fizycznego wynosiła wtedy ok. 35 guldenów!). Zaprojektowana przez Johanna Ferdinanda Mödlhammera i Melchiora Hefele rezydencja szybko ściągnęła do Fertőd prawdziwe sławy. Na balach pojawiała się Maria Teresa, przyszły car Paweł I czy późniejszy rewolucjonista generał Francisco de Miranda. Książę dbał również o odpowiednie wykształcenie dla rodziny i swojego otoczenia - w Esterhazy pracował jako kapelmistrz sam Joseph Haynd, swoją poezję prezentował najwybitniejszy poeta węgierskiego oświecenia György Bessenyei, a goście mogli bawić się także w pałacowej operze i teatrze lalek.

Z działalnością Haydna wiąże się opowieść o Symfonii Pożegnalnej tego kompozytora. Mimo przepychu i splendoru muzycy księcia cierpieli z powodu rozłąki z rodzinami (w Fertőd mieszkali latem, a ich rodziny musiały pozostać w Eisenstadt). Mijał termin powrotu, ale książę nie zamierzał zwalniać swoich artystów. Wiedząc o problemach kapeli Haydn zaprezentował w Fertőd swoją symfonię. Ku zaskoczeniu wszystkich w ostatniej części utworu milkły poszczególne instrumenty, a wykonawcy ostentacyjne schodzili ze sceny gasząc światła. Książę zrozumiał subtelną przyganę i zezwolił artystom na opuszczenie Esterházy.

Świetność pałacu skończyła się wraz ze śmiercią magnata. Jego potomkowie wrócili do Eisenstadt (ówczesne Kismarton) a Fertőd niszczało. Na początku XX wieku do pałacu przeniósł się książę Mikołaj Esterházy IV.

Po II wojnie światowej większość dóbr ruchomych rozkradziono, a część budynków zniszczono, niektóre pomieszczenia przeznaczając na siedzibę liceum ogrodniczego. Dopiero w 1957 roku pałac zaczął pełnić funkcję muzeum. Pełna restauracja wnętrz, odbudowa zniszczonych budowli i odnowienie zaniedbanego parku to dopiero koniec XX wieku. Trzeba jednak zaznaczyć, że przywrócenie zabytkowi jego dawnej świetności wymaga jeszcze sporego nakładu pracy.

Architektura

Pałac to jeden z najpiękniejszych przykładów architektury barokowej na Węgrzech (z widocznymi wpływami rokoko). Jego centrum stanowił dawny pałacyk myśliwski wokół którego powstała nowa rezydencja. Założenie ma kształt podkowy - podstawa to sam pałac, zaś w centralnej części łuku znajduje się kuta brama, przez którą wjeżdżano na teren Esterhazy.

Zwiedzanie pałacu Esterháza - informacje praktyczne

Samodzielnie lub podczas wycieczki z przewodnikiem zwiedzamy kilka najlepiej zachowanych sal pałacu i wystawę rzemiosła artystycznego. Do wyboru mamy kilka rodzajów biletów. My polecamy Wam zwiedzenie całego kompleksu pałacowego wraz z wycieczką z przewodnikiem, która trwa około 50 minut (o ile otrzymacie zapewnienie, że przewodnik będzie opowiadał również po angielsku). Na spokojne odkrycie całego pałacu i skorzystanie ze wszystkich atrakcji warto przeznaczyć od 90 minut do nawet 2 godzin.

Aktualne dni i godziny zwiedzania oraz ceny biletów najlepiej sprawdzić na oficjalnej stronie pałacu.

Wejście do Esterhazy znajduje się przy Joseph Haydn utca 2.

Atrakcje w pałacu Esterháza

Do najciekawszych miejsc jakie zobaczymy w trakcie zwiedzania należą:

• Sala Terrena - Ten pokój pozwoli zrozumieć na czym polegała niezwykłość rokoko. Jego nazwa oznacza, popularne w architekturze renesansu i baroku pomieszczenia (leżące na parterze) połączone przedsionkiem z wyjściem do ogrodu. W przypadku Esterházy sam wystrój sali miał zapowiadać spotkanie z naturą. Białe ściany (charakterystyczne dla tego stylu) pokrywają sztukaterie imitujące rośliny i zwierzęta. Całość dopełniają sufitowe freski z oddającymi się figlom puttami. Girlandy niesione przez aniołki układają się w inicjały właściciela pałacu Nicolausa Esterhazy. Po obu stronach sali dostrzeżemy marmurowe misy - niegdyś znajdowały się tam fontanny.

• Sala muzyczna - Dawniej służyła właścicielom i ich gościom jako sala koncertowa. To tutaj Haydn po raz pierwszy zaprezentował swoja Symfonię pożegnalną.

• Sala główna - Złoto-czerwone zdobienia nadają tej największej z pałacowych komnat zupełnie innego charakteru. Był to pokój reprezentacyjny tak więc siłą rzeczy musiał zrobić na gościach największe wrażenie. Wydatnie pomagał w tym fresk na suficie przedstawiający boga światła Apolla na swym rydwanie. Konie ułożone są w taki sposób, że niezależnie od tego skąd je obserwujemy, mamy wrażenie, że pędzą w naszą stronę.

• Pokój chiński - Być może czarno-złote chińskie panele nieco bledną wobec barokowego piękna poprzednich sal, ale trzeba mieć świadomość, że to właśnie one stanowiły najdroższą część wyposażenia pałacu. Zostały wykonane z drewna a następnie pokryte zdobieniami ze złota i laki.

• Kaplica - Miejsce modlitw właścicieli pałacu to jedna z ostatnich odrestaurowanych sal. Co ciekawe praca konserwatorów została nagrodzona przez europejską fundację Europa Nostra.

• Ogrody i rosarium (gród różany) - Położone za bryłą pałacu ogrody reprezentują styl francuski. Naturalność musi oddać miejsce konceptowi - alejki łączą się w przemyślane kształty (w tym przypadku rozchodząc się jak wachlarz). Niegdyś zaniedbany park w kilku miejscach przypomina prawdziwy las. Tereny zielone ciągną się na południe od pałacu przez ponad 1,5 kilometra! Warto odwiedzić również odnowione rosarium. W porze kwitnienia tych pięknych roślin krótki spacer po jego alejkach zapewnia niezapomniane wrażenia.

• Belweder - punkt widokowy.

Dojazd

Fertőd posiada dobre połączenie autobusowe z pobliskim Sopronem. Przystanek "Fertőd gránátosház" zlokalizowany jest naprzeciwko rezydencji. Możemy tu dojechać także pociągiem z Sopronu (ok. 20 minut) i z Győr (ok. godziny). Wysiadamy na stacji Fertőszentmiklós, która oddalona jest od pałacu o ok. 3,5 kilometra.

Co ciekawe, możemy tu dojechać bezpośrednim pociągiem z Wiednia (lub z niektórych miast nad Jeziorem Nezyderskim) - w takim przypadku należy wysiąść na stacji Fertöszeplak-Fertöd, a później iść w kierunku wschodnim przez ok. 1,7 kilometra.