Berliner Weisse i inne piwa oraz likiery produkowane w Berlinie

Całkiem niedawno, bo zaledwie ponad dekadę temu, Berlin nie był wymarzonym miejscem dla zwiedzających go piwoszy. Podczas gdy w położonej na południu Bawarii nawet w niewielkich miasteczkach można było spróbować kilku stylów z lokalnych browarów, tak w stolicy Niemiec królowały jasne piwa w stylu pilzner - zwłaszcza te wyprodukowane przez istniejący od XIX wieku browar Berliner Kindl.

Obecnie sytuacja wygląda całkowicie inaczej i nawet bezpośrednio w stolicy Niemiec działa kilka browarów, które warzą najróżniejsze gatunki piwa i korzystają z różnorodnych słodów. Mimo że lekko chmielony pils wciąż przoduje w statystykach pubowej i restauracyjnej konsumpcji, to odwiedzający Berlin sympatycy piwa znajdą wiele miejsc, w których mogą skosztować innych stylów.

Artykuł jest częścią naszego przewodnika po największych atrakcjach Berlina.

Berliner Weisse - lokalny styl piwny

Artykuł o piwie i Berlinie najlepiej rozpocząć od wywodzącego się stąd stylu Berliner Weisse. Jest to piwo pszeniczne w stylu sour, jasne, stosunkowo mocno kwaśne, o niskiej objętości alkoholu (około 3%).

Warto zdawać sobie sprawę, że smak piwa Berliner Weisse w niczym nie przypomina tradycyjnych piw niemieckich czy polskich i na pewno nie każdemu przypadnie do gustu. Jest to styl podobny do belgijskich nieowocowych lambików. Według lokalnej legendy w piwie tym szczególnie zasmakowali okupujący Berlin żołnierze z wojsk napoleońskich, którzy nazwali ten trunek... szampanem północy.

Właśnie z powodu trudnego w odbiorze smaku przyjęło się serwować to piwo z dodatkiem syropu z malin (niem. Himbeersirup) lub syropu ziołowego z przytulii wonnej (niem. Waldmeistersirup). W pierwszym przypadku otrzymamy piwo czerwone, a w drugim zielone.

Dodawanie syropu zmienia jednak w sposób znaczący pierwotny smak i niemal eliminuje charakterystyczny kwaśny posmak. Na szczęście chcąc napić się smakowego piwa uwarzonego w tym stylu nie jesteśmy już skazani na słodki syrop, o czym więcej dowiecie się za chwilę.

Wprowadzenie i krótki rys historyczny

Wszystko wskazuje na to, że piwo w tym stylu nie zostało uwarzone po raz pierwszy w stolicy Niemiec, a w XVI-wiecznym Hamburgu. Dość szybko jednak, bo już w tym samym lub kolejnym stuleciu, gatunek ten zagościł w Berlinie i od tego czasu rozpoczęła się jego prawdziwa kariera.

O popularności tego trunku świadczy zresztą fakt, że jego produkcja miała być wspierana przez dwóch najważniejszych pruskich władców - "króla żołnierza" Fryderyka Wilhelma I oraz jego syna Fryderyka Wielkiego. Drugi z nich zasłynął zresztą jako władca, któremu zależało na rozwoju lokalnego przemysłu - dzięki jego staraniom w Prusach na stałe pojawiły się kartofle, i to za jego sprawą niemu powstały fabryki jedwabiu, dzięki którym król wyeliminował potrzebę importu tej drogiej tkaniny.

Szczyt popularności Berliner Weisse przypadł na XIX wiek, kiedy w mieście warzyło go kilkaset browarów. Kryzys z początku XX wieku doprowadził jednak do sytuacji, że rynek przejmować zaczął prostszy w produkcji pils, a tradycyjny berliński styl zaczął powoli zanikać. Po II wojnie światowej i aż do końca XX wieku kwaśne piwa warzyły dwa lub trzy browary, z których najbardziej znanym jest Berliner Kindl. Na szczęście w ostatnich latach styl ten zaczęły wskrzeszać mniejsze browary, które starają się przywrócić go do lat dawnej świetności.

Gdzie napić się piwa Berliner Weisse w Berlinie?

Wbrew pozorom napicie się tego tradycyjnego piwa w stolicy Niemiec nie jest wcale takie proste. Nie znajdziemy go w większości pubów, a prędzej w kawiarniach oraz w budkach z jedzeniem położonych obok punktów turystycznych, gdzie serwuje się najczęściej piwo wyprodukowane przez koncern Berliner Kindl w wersji z syropem. Dla wielu turystów jest to gratka, w końcu niecodziennie pije się zielone piwo, ale wersja ta jest dość słodka i raczej zawiedzie tych czytelników, którzy lubują się w belgijskich lambikach.

Jedną z alternatyw dla osładzanej syropem wersji jest piwo produkowane przez browar Lemke (niem. Brauhaus Lemke), który mieści się tuż obok stacji Hackeschen Markt, w budynkach pod trasą linii kolejowej Berlin Stadtbahn.

Browar Lemke od około dekady produkuje tradycyjną wersję Berliner Weisse (z zapachem przypominającym nieco cydr jabłkowy, nazwa Budike Weisse), a także niesłodkie wersje z malinami (Himbeer Weisse) oraz z ziołami przytulii (Waldmeister Weisse). Czwartym, najnowszym wyrobem jest kwaśne piwo dojrzewające w dębowej beczce.

Rozpoczęcie produkcji piwa w tradycyjnym stylu Berliner Weisse nie należy do prostych i w ostatnich latach mało kto podejmował się tego zadania. Gatunek ten niemal wymarł i przez ostatnie dekady produkowany był tylko przez dwie firmy. Dla browaru Lemke kluczowym okazał się dostęp do historycznej butelki tego trunku, dzięki czemu możliwe było przeprowadzenie badań DNA, a następnie lata prac chemików i browarników.

Istnieją dwie podstawowe różnice pomiędzy wyrobami Berliner Kindl i browaru Lemke. Piwa Berliner Kindl są zdecydowanie mniej kwaśne i dotyczy to nie tylko piw smakowych, a także wersji tradycyjnej. Druga różnica dotyczy piw smakowych - firma Lemke do produkcji wykorzystuje świeże produkty, czyli zamiast słodkiego syropu prawdziwe maliny oraz zioła, co całkowicie zmienia smak.

Piwa produkowane przez browar Lemke dostępne są w sklepach lub w jednej z prowadzonych przez nich restauracji. Najważniejsza z nich mieści się tuż obok browaru (niem. Brauhaus Lemke am Hackeschen Markt).

Gdzie napić się piwa w Berlinie? Lokalne browary oraz miejsca warte uwagi

Berlin przepełniony jest pubami oraz lokalami gastronomicznymi, w których spróbujemy różnych gatunków piw. Stolica Niemiec nie słynie jednak z ogrodów piwnych - te co prawda istnieją, ale mają raczej niewielką skalę. Dobrego piwa napijemy się zarówno w lokalu przypominającym restauracje i serwującym też dania obiadowe, jak i w pubie typowo piwnym przypominającym znane z Polski multi-tapy.

Poniżej wybraliśmy kilka miejsc, które z jakiegoś powodu (wyboru piw lub atmosfery) przypadły nam do gustu.

Browar Lemke

Wspomniany przez nas wcześniej browar Lemke produkuje nie tylko piwa w stylu Berliner Weisse, lecz także wiele innych gatunków. Wśród nich są m.in.: piwa pszeniczne, pale ale, piwa w stylu IPA oraz ich wariacje czy stouty. Wybór jest naprawdę spory. Na pewno wartym uwagi jest ciemny dunkel, który jako jedyny produkowany jest w tej samej recepturze od momentu założenia browaru.

Firma Lemke w oryginalny sposób łączy rzemieślnicze podejście do produkcji piwa z ich masowością. Mimo dużego wolumenu sprzedaży wciąż wprowadza na rynek nowe, mniej znane gatunki, oraz ich wariacje.

Chcąc napić się jednego z ich piw możemy wybrać się do jednej z firmowych restauracji, gdzie dostępne są m.in. zestawy degustacyjne. Nie mamy doświadczenia z ich kuchnią, ale piwnym smakoszom polecamy zamówienie deski z większą ilością piw i spróbowanie różnych gatunków. Można też wybrać się na wycieczkę po browarze, w trakcie której pracownik opowie nam więcej o produkcji piwa.

Piwa z browaru Lemke dostępne są także w innych lokalach w Berlinie.

Hops & Barley

Hops & Barley (adres: Wühlischstraße 22/23) to browar oraz pub w jednym. Browar powstał w 2007 roku, a pub otworzono rok później. Jest to jeden z pierwszych prawdziwie rzemieślniczym browarów w Berlinie, który od momentu założenia uwarzył blisko 90 różnych gatunków piw.

Na kranach w jednym momencie dostępnych jest jednak mniej niż 10 gatunków. Cztery z nich są w ofercie stałej: pilzner, dunkel, pszeniczne oraz cydr. Naszym zdaniem szczególnie wartym uwagi z tej czwórki jest ciemny dunkel, który powstaje ze słodów sprowadzanych z bawarskiego miasta Bamberg.

Oprócz oferty stałej dostępne są tez tzw. piwa specjalne. Podczas naszej wizyty było to m.in. piwo w stylu IPA oraz pale ale.

W lokalu panuje swobodna atmosfera znana z polskich lokali typu multi-tap, a w głównej sali wywieszony jest telewizor, na którym puszczane są mecze ligi niemieckiej. Jako przekąskę można zamówić tradycyjną kiełbasę bockwurst, serwowaną z ogórkiem i musztardą.

Heidenpeters - browar w podziemiach Markthalle Neun

Kolejnym typowo rzemieślniczym browarem wartym uwagi jest Heidenpeters, który warzy piwo w podziemiach krytego targowiska Markthalle Neun (Hala Targowa numer 9), które leży na obszarze dzielnicy Kreuzberg.

Spróbowanie ich piwa najlepiej połączyć z czwartkowym wydarzeniem Street Food Thursday, podczas którego na terenie targowiska serwowane są szybkie dania z całego świata. Wśród produkowanych przez nich stylów są m.in. pilsy, pale ale, stouty czy IPA-y. Na kranach w danym momencie dostępnych jest co prawda tylko kilka gatunków, ale mogą być one świetnym suplementem do serwowanej tu kuchni.

Pub Heidenpeters można odwiedzić także w inne dni i nie tylko w trakcie Street Food Thursday. Dokładne godziny otwarcia można znaleźć na ich oficjalnej stronie.

Pub Alt Berlin

Pub Bierstube Alt Berlin (adres: Chausseestraße 102) nie przyciąga co prawda wyborem piw (dostępnych jest kilka lagerów jak Ballhaus Berlin Helles własnej produkcji oraz piwa marki Veltins), ale trudno o lokal z lepszym klimatem dawnego Berlina. Pub ten zajmuje zaledwie dwa niewielkie pomieszczenia, lecz zachwyca autentycznym drewnianym wystrojem z końca XIX wieku.

Na miejscu dostępne są też likiery - ziołowy Alt Berliner własnego wyrobu oraz popularny miętowy Berliner Luft. W środku zjemy również tradycyjne przekąski, w tym kotlety mielone (nazywane w Berlinie buletten) podawane z musztardą i ogórkiem.

Inne berlińskie piwa

W berlińskich restauracjach możemy natrafić na jeszcze kilka produkowanych w stolicy Niemiec piw.

Wśród nich jest m.in. niefiltrowany pils o nazwie Kreuzberger Molle, który serwowany jest w tradycyjnej restauracji Max und Moritz. Co warte dodania, piwo to specjalnie dla nich warzy lokalny browar Brauhaus Südstern.

Browar Südstern znajduje się w dzielnicy Kreuzberg i szczyci się produkcją dwóch tradycyjnych piw: jasnego hellesa (lagera) Heller STERN (pol. Jasna Gwiazda) oraz ciemnego dunkela Dunkler STERN (Czarna Gwiazda), które możemy spróbować w ich firmowej restauracji. Browar ten oferuje również piwa sezonowe (marcowe czy koźlaki).

Ciekawym piwem dla turystów z Polski może być z kolei Märkischer Landmann Schwarzbier. Jest to rzadko spotykany w Polsce ciemny lager typu schwarzbier (pol. czarne piwo), który wyróżnia się delikatnym, orzeźwiającym smakiem i stosunkowo niewielką objętością alkoholu (poniżej 5%). Co warte podkreślenia, w piwach typu schwarzbier - na co mógłby wskazywać ich kolor - nie odczujemy mocnego aromatu palenia, choć ich smak jest bardziej głęboki niż w przypadku jasnych lagerów.

Marka Märkischer Landmann należy obecnie do koncernu Berliner Kindl.

Likiery

W Berlinie, oprócz piw, możemy spróbować także jeden z produkowanych tu likierów. Nam do gustu przypadł zwłaszcza Berliner Luft (pol. Berlińskie Powietrze), czyli słodkawy, miętowy likier o objętości alkoholu 18%.

Drugim ciekawym lokalnym wyrobem jest wiśniowy likier Schilkin Berliner Persico, który przypomina trochę w smaku naszą swojską wiśniówkę, ale jest zdecydowanie słabszy - w tym przypadku objętość alkoholu to 16%.