Bazylika Notre Dame de la Garde w Marsylii

Niełatwo dziś o większy symbol architektoniczny Marsylii niż górująca nad miastem neobizantyńska Bazylika Notre-Dame de la Garde (Bazylika Naszej Pani z Garde, fr. Basilique Notre-Dame-de-la-Garde). Kościół ten zbudowano na najwyższym naturalnym wzniesieniu w mieście - wzgórzu La Garde - na wysokości ponad 154 metrów.

Najbardziej charakterystycznym elementem świątyni jest blisko 12 metrowa złota statua Maryi z Dzieciątkiem umieszczona na szczycie dzwonnicy. Wzgórze La Garde już w okresie średniowiecza było miejscem pielgrzymek, w czym przodowali marynarze pragnący podziękować Bogu za szczęśliwe dotarcie do domu. Dziś przybywają tu głównie turyści, którzy oprócz niewątpliwych walorów architektonicznych doceniają również taras będący najlepszym punktem widokowym w mieście. Współcześnie kompleks Notre-Dame de la Garde stanowi jedną z największych atrakcji Marsylii.

Historia

Wzgórze La Garde już w 1214 roku stało się miejscem kultu religijnego, kiedy ksiądz imieniem Pierre podjął się dzieła zbudowania małej kaplicy poświęconej Maryi. W tym czasie wzniesienie było częścią opactwa św. Wiktora, dzięki czemu nie miał on problemu z uzyskaniem odpowiednich zgód.

Niedługo później powstała mała kaplica na kilkadziesiąt osób wraz z niewielkim ogrodem. Miejsce to stało się swego rodzaju ewenementem i przyciągało coraz większe rzesze wiernych, ale przez kolejne wieki budyneczek nie był rozbudowywany.

Świątynia funkcjonowała w ten sposób do początku XVI wieku. Wtedy to król Francji Franciszek I Walezjusz zdecydował o wzmocnieniu możliwości obronnych miasta włączonego kilkadziesiąt lat wcześniej do jego królestwa, któremu zagrażał cesarz Karol V - w ramach tego przedsięwzięcia rozpoczęto budowę monumentalnego fortu, w granicach którego znalazła się popularna wśród miejscowych kaplica. Ponieważ władca nie chciał zadzierać z ludem zezwolił na swobodny dostęp na teren fortu (oczywiście wyłącznie w latach pokoju), więc w ciągu dnia most zwodzony był zawsze otwarty.

W tym samym czasie kaplica zaczęła zyskiwać jako miejsce kultu wśród marynarzy, którzy przyjęli Matkę Bożą ze wzgórza za swoją patronkę i przybywali tłumnie dziękować za pomyślność lub prosić o bezpieczną podróż. Wszystko to trwało nieprzerwanie do wybuchu rewolucji francuskiej, kiedy kościół został przejęty przez władze, a w samym forcie przetrzymywano członków rodziny królewskiej. Niestety, w tym okresie rozgrabiono wszystkie ważne zabytki z wnętrza świątyni. Kaplica powróciła jako miejsce kultu religijnego dopiero po zakończeniu rewolucji.

Kaplica każdego roku stawała się coraz bardziej zatłoczona. W połowie XIX wieku rozpoczęto starania o pozwolenie na budowę nowego kościoła, które uzyskano w 1852 roku. Nie było to proste, gdyż armia początkowo nie chciała osłabiać swojej siły obronnej. Budowa rozpoczęła się w 1853 roku i zakończyła się po niemal 40 latach. Mimo ciągle trwających prac świątynia została konsekrowana już w 1864 roku.

Zwiedzanie

Zwiedzanie Bazyliki Notre Dame de la Garde jest darmowe i możliwe przez cały rok. Cały kompleks obejmuje kilka pięter. Sama bazylika składa się z górnego (główna część) i dolnego kościoła (krypty). Po drodze na szczyt miniemy między innymi muzeum oraz sklep, w którym zakupimy różne przedmioty religijne.

Na górny poziom możemy wejść zewnętrznymi schodami (i przejść przez most przypominający most zwodzony prowadzący w przeszłości do fortu) lub schodami i windą wewnątrz budynku.

Teren bazyliki jest ogrodzony i otwierany tylko w ciągu dnia.

Pamiętajmy, że wchodząc na teren świątyni wkraczamy do obiektu sakralnego. W środku powinniśmy zachowywać się cicho i być odpowiednio ubrani.

Górny kościół

Górny kościół udekorowany został w stylu neobizantyńskim. Po wejściu do środka od razu uderza w nas typowy dla niego przepych, a całe wnętrze jest bogato zdobione kolorowymi mozaikami. Można nawet odnieść wrażenie, że niektóre nowoczesne motywy niespecjalnie dobrze komponują się z tą stylistyką.

Kościół posiada jedną nawę z kaplicami po obu stronach. Na ścianie z prawej strony warto rozejrzeć się za obrazami z motywami morskimi. Nad ołtarzem wzrok przyciąga mozaika z motywem statku.

Krypta - dolny kościół

Krypta powstała w stylu neoromańskim i nie imponuje tak jak górna część. W środku architektonicznie na pewno wyróżnia się sklepienie kolebkowe. Krypta, w przeciwieństwie do górnego kościoła, wydrążona została w skale.

W bocznych kaplicach (które odpowiadają kaplicom z górnego kościoła) zobaczymy wygrawerowane nazwiska darczyńców wspomagających budowę świątyni.

Panoramiczny taras widokowy wokół bazyliki

Dla wielu odwiedzających to właśnie rozległy taras jest najważniejszą atrakcją w trakcie odwiedzin wzgórza. Taras otacza bazylikę, dzięki czemu zobaczymy stąd całe miasto - w tym także stadion Stade Velodrome czy wyspy archipelagu Frioul.

Muzeum

Osoby zainteresowane historią bazyliki oraz wzgórza La Garde mogą wejść do muzeum bazyliki. W środku na dwóch piętrach przedstawiono historię tego miejsca - od czasów pierwszej kaplicy, przez funkcjonowanie portu, aż po czasy teraźniejsze.

Z ciekawych eksponatów można wspomnieć o makiecie historycznej twierdzy, modelach statków czy chociażby zdjęciach przedstawiających windę funkcjonującą do 1967 roku.

Podczas naszej wizyty opisy eksponatów były wyłącznie w języku francuskim, ale na wejściu otrzymaliśmy materiały w języku angielskim.

Wejście do muzeum jest płatne. Na miejscu spędzimy maksymalnie 30 do 45 minut.

Dzwonnica

Patrząc na bazylikę z poziomu portu najbardziej wyróżnia się wysoka na 60 metrów dzwonnica, na szczycie której stanęła ponad 11-metrowa statua Maryi z Dzieciątkiem. Na górnym poziomie wieży znajduje się taras widokowy, wejście na niego możliwe jest jednak tylko podczas specjalnych okazji takich jak np. Dzień Dziedzictwa.

Bazylika Notre Dame de la Garde - informacje praktyczne

Jak dostać się do Bazyliki Notre-Dame de la Garde?

• Najwygodniejszym sposobem jest skorzystanie z transportu publicznego. Pod niemal samo wejście dojeżdża autobus miejski numer 60.
• Jeśli nie straszne nam są podejścia pod górę możemy wejść piechotą - spacer ze Starego Portu zajmie nam około 20 minut. Pamiętajmy jednak, że wejście jest dość strome i może być męczące, zwłaszcza w bardzo słoneczny dzień, ale dla osób chociaż w średniej formie fizycznej nie powinno stanowić większego wyzwania.
• Ostatnim sposobem na dostanie się pod samą bazylikę jest skorzystanie z usług małego pociągu turystycznego odjeżdżającego z północnego brzegu starego portu.

Godziny otwarcia

Bazylika Notre Dame de la Garde czynna jest codziennie od 7:00 do 18:00.

Msze święte

W tygodniu msze święte odbywają się w dolnym kościele (w krypcie). W głównej bazylice (górnym kościele) msza święta odprawiana jest w niedzielę.

Parking

Jeśli wybieramy się samochodem możemy skorzystać z parkingu znajdującego się tuż obok samej bazyliki. W przypadku przyjazdu autem pamiętajmy jednak, że parking zamykany jest mniej więcej w czasie zamknięcia całego kompleksu.