Zamek w Chocimiu - historia, zwiedzanie i informacje praktyczne

Chocim to nazwa znana chyba każdemu Polakowi, który choć trochę interesuje się historią. To przecież miejsce dwóch wielkich polskich zwycięstw z 1621 i 1673 roku. Potężny i dobrze zachowany zamek do dziś przyciąga wielu turystów.

Historia zamku w Chocimiu

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie o początki Chocimia. Z całą pewnością w średniowieczu istniał tutaj niewielki ruski gród przekształcony później w zamek. Prawdopodobnie zmiana drewnianej budowli w kamienną fortecę nastąpiła za panowania króla Rusi, Daniela Halickiego.

Na skutek walk na Rusi Halickiej Chocim dostał się we władanie Stefana III Wielkiego, hospodara Mołdawii. Ten rozbudował zamek czyniąc go jedną ze swych siedzib. Twierdza wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk, a u jej murów ścierały się różne wojska. W 1538 roku zdobyli ją Polacy dowodzeni przez hetmana Jana Tarnowskiego, w 1572 roku skuteczny odpór armii tureckiej dali tu Marcin Dobrosławski i Mikołaj Mielecki.

Jednak do najsłynniejszych bitew doszło pod Chocimiem w XVII wieku. Od września do października 1621 roku połączone siły polskie i kozackie broniły się przed nacierającymi Turkami, Tatarami i Mołdawianami. Chociaż napastnicy posiadali ponad dwukrotną przewagę liczebną, a podczas oblężenia zmarł polski hetman, Polakom udało się utrzymać pole bitwy i zadać napastnikom nieporównywalnie większe straty (poległo ponad 40 tysięcy Turków i ich sojuszników). Do drugiej bitwy doszło w 1673 roku, kiedy pod Chocim podeszły siły polskie dowodzone przez hetmana Jana III Sobieskiego. Turcy bronili się w starym polskim obozie z czasów poprzedniej bitwy (znajdował się on przed zamkiem). Wojska polskie po przeprowadzeniu rozpoznania wdarły się na teren wroga i zmusiły go do ucieczki. Pod ciężarem wycofujących się Turków załamał się most, co przypieczętowało polskie zwycięstwo.

Obie te bitwy odbiły się szerokim echem w całej Rzeczypospolitej i sporej części Europy. O pierwszym starciu pisali: Wacław Potocki w "Transakcji wojny chocimskiej" i chorwacki poeta Ivan Gundulić. Zwycięstwo z 1673 roku zapewniło koronę Janowi III Sobieskiemu.

W roku 1812 miejscowość znalazła się w granicach Rosji. Ze względu na zmiany sposobu prowadzenia wojny carowie nie rozbudowywali potężnej twierdzy. Zamek opustoszał, podupadło też pobliskie miasto. Po pierwszej wojnie światowej te tereny znalazły się w granicach Rumunii, a po roku 1944 zostały przyłączone do Ukraińskiej SRR. Dziś to niewielkie ukraińskie miasteczko pozostaje w cieniu pobliskiego Kamieńca Podolskiego. Turystów przyciąga jedynie dobrze zachowany zamek.

Zwiedzanie zamku w Chocimiu

Jeśli na teren twierdzy dostaniemy się od strony parkingu, najpierw zobaczymy przed sobą Bramę Benderską. Po prawej stronie bliżej rzeki widać nietypowy pomnik złotego koloru. Upamiętnia on postać Piotra Konaszewicza-Sahajdacznego. Ten dzielny kozacki dowódca wraz z dwudziestoma tysiącami ludzi bronił Chocimia u boku Polaków podczas walk w 1621 roku. Trudny bitwy i odniesione rany sprawiły, że Sahajdaczny zmarł niedługo po zwycięstwie.

Po przejściu przez bramę widzimy niewielką cerkiew (garnizonową) wystawioną tu przez Rosjan w XIX wieku. To właśnie z tego miejsca pochodzi większość zdjęć zamku. Nic dziwnego bo właśnie tutaj twierdza prezentuje się niezwykle malowniczo. Aby "złapać" odpowiedni kadr należy wejść na niewielkie wzniesienie po lewej stronie od cerkwi.

Droga do zamku wiedzie przez most zwodzony. Po przejściu przez bramę (gdzie należy nabyć bilet) wchodzimy na niewielki dziedziniec. Naprzeciw wejścia znajduje się zrekonstruowana studnia z kołowrotem. Po lewej stronie nad załomem murów góruje Baszta Południowa.

W środku możemy zobaczyć niewielką wystawę zrekonstruowanych narzędzi tortur. Po prawej stronie w dawnej zamkowej cerkwi (i dobudowanym do niej budynku koszar) znajduje się niewielka wystawa historyczna. W kilku pomieszczeniach obejrzeć można stroje z epoki, wykopaliska archeologiczne z terenu twierdzy i trochę współczesnego malarstwa nawiązującego tematycznie do czasów świetności zamku.

Interesujący wydaje się duży plan, na którym przedstawiono działania wojenne z 1621 roku. Pozwala on uzmysłowić sobie na jak dużym terenie toczyły się walki. Najciekawsza część wystawy to podziemia tych dwóch budowli, gdzie umieszczono kopie dawnych machin oblężniczych. Budynki położone w skrajnej, północnej części twierdzy (Baszta Piwniczna i Pałac Komendanta) nie są udostępnione do zwiedzania.

Po obejrzeniu twierdzy warto przejść się po jej najbliższej okolicy. Można zejść nad brzeg Dniestru (za Basztą Piwniczną), spróbować wdrapać się na północne szańce albo też opuścić twierdzę przez Bramę Jasską. Warto przeznaczyć trochę czasu na ten spacer chociażby po to aby sfotografować zamek z nieco mniej znanej perspektywy.

Taka wędrówka daje też możliwość obserwacji rzadkich gatunków ptaków jak chociażby zamieszkującego te okolice dudka zwyczajnego. Pamiętajmy jednak, że Chocim jest częścią rezerwatu przyrody - należy więc trzymać się wytyczonych ścieżek i nie płoszyć dzikich zwierząt.

Informacje praktyczne

Twierdzę (muzeum i dziedziniec) zwiedzać Aktualne ceny biletów sprawdzimy na stronie internetowej. Tam też można znaleźć godziny otwarcia.

W okolicach twierdzy działa kilka punktów gastronomicznych.

Przed zamkiem znajduje się parking strzeżony, przy którym w sezonie rozkładane są stragany z pamiątkami.

Jak dostać się do Chocimia?

Najlepiej i najłatwiej dojechać tu z Kamieńca Podolskiego. Dawniej marszrutki kursowały z dworca autobusowego stosunkowo często i są najtańszym sposobem na dotarcie do zamku. Można próbować dojechać tu także z Czerniowców. Połączenia z Rumunią (Suczawa) są niezwykle rzadkie i trudno powiedzieć czy w ogóle realizowane. Sam zamek znajduje się w niewielkiej odległości od Chocimia, w zakolu Dniestru.

Zaledwie 25 km od zamku w Chocimu znajduje się twierdza w Kamieńcu Podolskim. Oba te miejsca warto odwiedzić w trakcie jednego dnia - najwygodniej zrobić to autem.