Queen's House w Greenwich - klasycystyczna rezydencja zamieniona w galerię sztuki
Leżący w cieniu sąsiedniego kompleksu Old Royal Naval College pałac Queen's House należy do pamiątek po władającym Anglią rodzie Stuartów oraz jest jedną z najważniejszych atrakcji Greenwich w Londynie. Ta niegdyś królewska rezydencja dumnie nosi miano pierwszego angielskiego budynku wzniesionego w stylu klasycystycznym. W środku zainstalowano też pierwsze samonośne spiralne schody znane jako Schody Tulipanowe (ang. The Tulip Stairs).
Obecnie pałac Queen’s House pełni funkcję galerii sztuki. W ponad 20 pomieszczeniach wystawiono więcej niż 450 obrazów i innych dzieł sztuki. Na ścianach wiszą portrety członków rodziny królewskiej oraz malownicze pejzaże, na których uwieczniono portowy Londyn oraz morską potęgę Anglii i Wielkiej Brytanii.
Bez wątpienia jest to miejsce, które może wciągnąć na dłużej wszystkich sympatyków morskich scen i krajobrazów.
Historia i architektura
Budowa pałacu Queen’s House rozpoczęła się w 1616 roku. Początkowo rezydencja miała służyć jako miejsce ucieczki od dnia codziennego dla królowej Anny Duńskiej, żony Jakuba I Stuarta, i jej późniejszych następczyń. Sposób, w jaki doszło do budowy pałacu, był zresztą dość groteskowy. Jakub przekazał grunt oraz środki swojej małżonce w ramach przeprosin za to, że nakrzyczał na nią po tym, jak królowa na polowaniu przypadkowo zabiła jego psa gończego...
Do przygotowania projektu pałacu zaproszono angielskiego architekta Inigo Jonesa, który przyjął zlecenie i zaprojektował pierwszą w pełni klasycystyczną budowlę w Anglii. Architekt spędził szmat czasu studiując architekturę renesansowych willi i ogrodów we Włoszech. Głównym wzorem dla Jonesa miała być willa rodu Medyceuszy w Poggio a Caiano (Villa di Poggio a Caiano).
Nowy budynek powstał na tyłach nieistniejącego już Pałacu Greenwich (ang. Greenwich Palace), który do 1530 roku był główną siedzibą rodu Tudorów, a w późniejszym czasie ich letnią rezydencją. Pałac Greenwich, nazywany wcześniej Pałacem Placentia, był zresztą całkowitym przeciwieństwem nowo zaprojektowanej willi. Jego fasada z czerwonej cegły wyraźnie kontrastowała z klasycystyczną budowlą o białej fasadzie.
W 1618 roku Anna ciężko zachorowała, w efekcie czego pracę budowlane zostały wstrzymane. Rok później królowa zmarła i projekt porzucono. Do tego czasu udało się wznieść zaledwie jedno piętro.
Do budowy klasycystycznego pałacu powróciła w 1629 roku królowa Henrietta Maria, żona Karola I. Prace budowlane wznowiono w 1632 roku i udało się je zakończyć sześć lat później. Henrietta wypełniła wnętrza antycznymi rzeźbami oraz obrazami. Budynek miał dwa piętra - na parterze powstała majestatyczna Wielka Sala (Great Hall), a na piętrze stworzono apartamenty mieszkalne.
Królowa nie nacieszyła się jednak zbyt długo swoją rezydencją. W trakcie angielskiej wojny domowej w latach 1643-1649 pałac przeszedł w ręce Parlamentu, a pochodząca z Francji królowa musiała udać się na wygnanie do swojego macierzystego kraju. W 1649 roku w Pałacu Whitehall ścięto jej męża, Karola I Stuarta. Po tym ponurym zdarzeniu należące do rodziny królewskiej dzieła sztuki wyprzedano.
Karol II, następca i syn Karola I, po restauracji monarchii w 1660 roku przebudował pałac, zwłaszcza górne piętro. Queens’ House przez kolejne 150 lat należał do rodziny królewskiej, ale pełnił różne funkcje. Pałac służył m.in. jako pałac gościnny dla gości korony. To właśnie tu zatrzymał się po przybyciu do Anglii Jerzy I Hanowerski, który 20 października 1714 roku został ukoronowany jako Jerzy I.
W 1805 roku król Jerzy III przekazał pałac organizacji charytatywnej, która opiekowała się sierotami po zmarłych marynarzach. W 1934 roku willa została częścią nowego Narodowego Muzeum Morskiego (ang. National Maritime Museum).
Queen’s House a kształt Old Royal Naval College
Piękny widok z pałacowych okien w stronę Tamizy wpłynął w sposób znaczący na obecny kształt Greenwich. Maria II Stuart, pomysłodawczyni budowy znanego dziś jako Old Royal Naval College dawnego Królewskiego Szpitala dla Marynarzy (ang. The Royal Hospital for Seamen), zażyczyła sobie, żeby nowy kompleks nie zasłaniał jej widoku z pałacu Queen’s House.
Architekt Christopher Wren projektując swoje barokowe arcydzieło uszanował tę prośbę, efektem czego jest jeden z najbardziej charakterystycznych zespołów architektonicznych w Londynie i Wielkiej Brytanii.
Zwiedzanie Queens's House - wnętrza oraz wybrane dzieła sztuki
Mimo że Queen’s House pełniło funkcje oficjalnej królewskiej rezydencji, to nie powinniśmy oczekiwać pięknych wnętrz oraz wystroju z epoki - te się nie zachowały. Pałacowe pomieszczenia są obecnie puste i służą jedynie za miejsce ekspozycji dzieł sztuki. Dla odwiedzających chcących dowiedzieć się więcej o pałacu i historii jego mieszkańców przygotowano specjalne tablice informacyjne.
The Tulip Stairs - Schody Tulipanowe
Osoby zainteresowane architekturą nie powinny przegapić samonośnych spiralnych Schodów Tulipanowych (ang. The Tulip Stairs). Ich nazwa nawiązuje do wzoru kwiatowego ozdabiającego balustradę, którą stworzono z żelaza i pomalowano na niebiesko. Obecnie uważa się jednak, że nazwa ta jest błędna. Zgodnie z najnowszą interpretacją kwiatowy wzór przedstawia lilie, czyli królewskie kwiaty Francji, skąd pochodziła królowa Henrietta Maria.
Warto w tym miejscu przypomnieć, że była to pierwsza konstrukcja tego typu w Anglii, i należy tu docenić kunszt architekta.
Najbardziej imponującym z pałacowych pomieszczeń jest Wielka Sala (ang. Great Hall). Jej sufit ozdobiony jest pięknymi ornamentami. Aż trudno uwierzyć, że dzieło to powstało zaledwie kilka lat temu. Za stworzenie obecnej dekoracji sufitowej odpowiedzialny był Richard Wright, który wzorował się na największych renesansowych i barokowych mistrzach. Warto w tym miejscu podkreślić, że Wright był pierwszą osobą pracująca nad sufitem Wielkiej Sali od 1639 roku. Oryginalny wystrój tego pomieszczenia został przeniesiony w 1708 roku do londyńskiej rezydencji Marlborough House.
W dawnych pomieszczeniach pałacowych wywieszono obrazy znajdujące się w kolekcji Narodowego Muzeum Morskiego. Część z nich prezentuje członków rodziny królewskiej, ale najbardziej imponujące z prac przedstawiają morskie pejzaże oraz sceny z ważnymi wydarzeniami historycznymi w tle. Wśród dzieł sztuki znajdziemy prace m.in. Canaletto, Antoona van Dycka czy J.M.W. Turnera.
Obrazy te opowiadają historię brytyjskiej floty od czasów Tudorów i wielkich podbojów, po erę Imperium Brytyjskiego oraz największej potęgi handlowej świata. Na wystawie znajdziemy zarówno prace z XVI i XVII wieku, jak i obrazy wiktoriańskich (XIX wiek) oraz współczesnych (XX wiek) artystów.
Niestety, nigdy nie ma gwarancji, że podczas naszej wizyty wszystkie eksponaty z kolekcji stałej będą dostępne. Czasami niektóre z obiektów lub sal poddawane są renowacji, a innym razem zastępuje je wystawa tymczasowa. Jeśli interesuje nas konkretny eksponat warto sprawdzić wcześniej komunikaty na oficjalnej stronie lub zapytać na miejscu w punkcie informacyjnym.
Niektóre z wartych uwagi dzieł sztuki:
- Porter Elżbiety I, który powstał po jej zwycięstwie nad hiszpańską armadą i przedstawia władczynię jako osobę pełną siły oraz pewności siebie; warto w tym miejscu wspomnieć, że słynna królowa przyszła na świat w nieistniejącym już Pałacu Greenwich, który znajdował się w miejscu obecnego kompleksu Old Royal Naval College. Obraz został zakupiony w 2016 roku.
- Portrety władców z rodu Tudorów - Henryka VII, Henryka VIII oraz Elżbiety I.
- Grupa obrazów przedstawiająca oblężenia Malty przez Turków w 1565 roku. Ich autorem był pochodzący z Włoch Matteo Pérez de Alesio, który te same sceny namalował w formie fresków w Sali Tronowej Pałacu Wielkiego Mistrza w Valletcie.
- Żywiołowe obrazy pędzla Williama Hodgesa, w tym malowidło przedstawiające monumenty z Wysp Wielkanocnych (A View of the Monuments of Easter Island [Rapanui]); artysta uczestniczył w drugiej wyprawie Jamesa Cooka po Pacyfiku, skąd przywiózł inspiracje oraz pomysły na zastosowanie nowych technik.
- Krajobraz Greenwich od północnej strony rzeki, namalowany przez włoskiego mistrza Canaletto - na obrazie widać Królewski Szpital dla Marynarzy, pałac Queen’s House, zacumowane na Tamizie statki oraz pływające łódki (jeśli chcielibyście złapać perspektywę słynnego włoskiego malarza to wystarczy udać się na drugą stronę Tamizy tunelem podziemnych Greenwich Foot Tunnel).
- Pejzaże morskie z XVI i XVII wieku autorstwa niderlandzkich mistrzów.
- Kolorowe płytki z holenderskiego miasta Delft.
Ile czasu potrzeba na wizytę?
Miłośnicy malarstwa na spokojną wizytę w muzeum powinni zarezerwować sobie przynajmniej godzinę - my spędziliśmy na miejscu około 90 minut. Jeśli jednak goni Was czas, to najważniejsze prace zobaczycie w około 45 minut.
Godziny otwarcia
Muzeum w pałacu Queens’ House czynne jest codziennie. Aktualne godziny otwarcia sprawdzimy na oficjalnej stronie
Bilety
Wejście do pałacu jest darmowe. Dodatkowo płatne mogą być wystawy czasowe oraz wycieczki z przewodnikiem.
