Płock atrakcje - 26 ciekawych miejsc, które warto zwiedzić i zobaczyć
Niecałe dwie godziny drogi od Warszawy leży miasto o wieloletniej historii z kilkoma bardzo ciekawymi atrakcjami i zabytkami. Podczas wycieczki do Płocka zobaczymy średniowieczne budowle, barwne freski, świetne zbiory sztuki i rzemiosła artystycznego! Pozostając z nami dowiecie się, co warto zobaczyć w Płocku, i jak zaplanować zwiedzanie!
Ponieważ mieliśmy okazję odwiedzić Płock już kilkukrotnie, zarówno samodzielnie, jak i z dzieckiem, przygotowana przez nas lista ciekawych miejsc jest rozbudowana.
- Jak zwiedzać Płock?
- Co warto zobaczyć w Płocku? Największe atrakcje oraz zabytki
- Wzgórze Tumskie
- Punkty widokowe na Wzgórzu Tumskim
- Katedra w Płocku - miejsce pochówku władców z dynastii Piastów
- Zamek Płocki
- Muzeum Diecezjalne
- Ratusz oraz neoklasyczna zabudowa Starego Rynku
- Muzeum Mazowieckie w Płocku - kamienica secesyjna
- Muzeum Mazowieckie - oddział Art déco
- Muzeum Żydów Mazowieckich, dom rabina oraz kirkut - Płock śladami dawnych kultur
- Spichlerz - wystawa kultury ludowej Mazowsza oraz sztuki Dalekiego Wschodu
- Małachowianka - najstarsze liceum w Polsce z wystawą historyczną
- Plac Gabriela Narutowicza - Rynek Kanonicki
- Dawny odwach oraz Dzwon Pokoju
- Świątynia Miłosierdzia i Miłości - jedyna na świecie katedra mariawicka
- Bulwar i molo w Płocku
- Most Legionów Józefa Piłsudskiego
- Plaże w Płocku i Zalew Sobótka - pomysł na aktywny wypoczynek!
- Dawna baszta obronna oraz fragment muru - ostatnie relikty średniowiecznych fortyfikacji miejskich
- Miejski Ogród Zoologiczny w Płocku
- Sanktuarium Bożego Miłosierdzia i ponad stuletni piec chlebowy
- Rogatki miejskie
- Wieża Ciśnień
- Kolegiata św. Bartłomieja
- Dom Władysława Broniewskiego
- Wieża ciśnień
- Zwiedzanie Płocka - wskazówki i informacje praktyczne
- Historia Płocka w pigułce
Jak zwiedzać Płock?
Większość najważniejszych zabytków i atrakcji Płocka zlokalizowana jest w samym centrum miasta - na tzw. Wzgórzu Tumskim i w jego najbliższej okolicy. Zwiedzanie nie powinno być kłopotliwe, chyba że będziemy chcieli zejść na molo. Wtedy trzeba będzie pokonać dość dużą różnicę wysokości schodami. Niestety, zejście z wózkami dziecięcymi jest bardzo niewygodne, ponieważ schodów jest dużo. W takim wypadku do wyboru macie dłuższy spacer chodnikiem wzdłuż ulicy Mostowej (pamiętajcie, że w pewnym momencie się ona rozgałęzia - należy iść po stronie Wisły), ewentualnie podjechać autobusem lub samochodem.
Pamiętajcie, że w poniedziałki wszystkie muzea publiczne w mieście są zamknięte dla odwiedzających. Najlepszym momentem na zwiedzanie Płocka jest czwartek, kiedy to wszystkie oddziały Muzeum Mazowieckiego udostępniają bezpłatny wstęp**. Zanim jednak skierujecie się do salon wystawowych powinniście odebrać darmowy bilet.
Ile czasu potrzeba na zwiedzanie Płocka?
Aby dokładniej poznać Płock, włączając w to najważniejsze muzea, warto na wizytę zarezerwować sobie nawet cały weekend. Jeśli jednak dysponujemy tylko jednym dniem, nie ma powodu do zmartwień – nawet w tak krótkim czasie możemy zobaczyć bardzo dużo.
Co warto zobaczyć w Płocku? Największe atrakcje oraz zabytki
Wzgórze Tumskie
Najstarsze i najciekawsze obiekty miasta mieszczą się na wysokiej skarpie górującej nad Wisłą, na tzw. Wzgórzu Tumskim. W dawnych pracach można znaleźć informacje, że istniało tam niegdyś "pogańskie uroczysko". Jednak współczesna analiza znalezisk nie pozwala na potwierdzenie tej tezy. Wszystko wskazuje więc na to, że płocki gród powstał od razu jako centralny ośrodek regionu (świadczy o tym wielkość grodziska obliczana przez archeologów na 2 hektary!).
Najprawdopodobniej było to związane z wejściem tych obszarów w orbitę zależności od państwa Piastów. Jest bardzo prawdopodobne, że potężny i solidnie obwarowany gród dał swą nazwę przyszłemu miastu (słowo "płot" oznaczające drewnianą palisadę).
Na wzgórzu przetrwała bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Na zewnątrz posiada ona elementy gotyckie, romańskie i renesansowe, a wewnątrz wspaniałe polichromie Władysława Drapiewskiego. Oprócz nich zobaczymy również resztki dawnego zamku Kazimierza Wielkiego, gdzie obecnie znajduje się jedna z siedzib Muzeum Diecezjalne.
Punkty widokowe na Wzgórzu Tumskim
Wzdłuż krawędzi skarpy, na większości długości starego miasta, przygotowano długi i w wielu miejscach szeroki taras spacerowy, będący wizytówką Płocka.
Nasze trzy ulubione miejsca to:
- Taras bezpośrednio za Hotelem Starzyńskiego, skąd rozpościera się panorama katedry oraz pozostałości dawnego zamku - to nasz ulubiony punkt widokowy.
- Taras tuż za katedrą, skąd dobrze widać molo oraz most Legionów Piłsudskiego.
- Taras za Sądem Rejonowym (dawnym pałacem biskupim), skąd dobrze widać amfiteatr oraz znajdujący się po przeciwnej stronie Wisły intrygujący budynek - historyczny elewator zbożowy, przywodzący na myśl masywny gotycki kościół.
Jeśli nie goni Was czas, polecamy Wam spacer wzdłuż Wzgórza Tumskiego, zaczynając od katedry, aż do wysokości muzeum w starym spichlerzu. Praktycznie każde z miejsc oferuje inny widok.
Katedra w Płocku - miejsce pochówku władców z dynastii Piastów
Katedra a dokładniej bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku to bodaj najcenniejszy z tutejszych zabytków. Świątynia została zbudowana w stylu renesansowym chociaż powstała na miejscu starszych budowli. Z całą pewnością w 1144 roku zakończono budowę romańskiego kościoła. Miały go zdobić słynne "drzwi płockie", powstałe z połączenia 26 płyt odlanych z brązu, ale z niewyjaśnionych bliżej przyczyn znajdują się dziś w Nowogrodzie Wielkim (być może zostały na Ruś podarowane, zrabowane bądź nigdy do Płocka nie dotarły). Dziś co prawda możemy podziwiać wyłącznie ich replikę, która jednak wciąż uznawana jest za zabytek sztuki romańskiej. Dzieło przedstawia sceny zarówno z Nowego i Starego Testamentu, jak i postać biskupa Aleksandra, który zamówił drzwi w Magdeburgu (wykonano je w 1152-1154).
W 1530 roku zawaliła się lewa nawa starej świątyni. Konieczne więc stało się zbudowanie nowego kościoła. Dzieła tego podjęli się włoscy architekci z dworu Zygmunta Starego.
Katedra została przebudowana raz jeszcze w XVIII wieku, ale już na początku wieku XX wieku jej stan był na tyle zły, że zdecydowano się na odtworzenie wyglądu renesansowego kościoła. Freski miał wykonać Józef Mehoffer, lecz jego projekt uznano za niekanoniczny i odrzucono. Trzeba przyznać, że niektóre pomysły artysty dość mocno wykraczały poza ogólnie przyjęte kanony (np. w scenie kuszenia wąż miał wychodzić z głowy starca). Ostatecznie polichromie, które możemy oglądać, wykonał Władysław Drapiewski - również wyróżniają się one tle większości kościołów.
Podczas odwiedzin płockiej bazyliki warto również zwrócić uwagę na znajdującą się z tyłu Kaplicę Królewską. Pochowano w niej królów: Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego, a także kilku książąt mazowieckich**, w tym Konrada I. Znajdziecie ją po lewej stronie po wejściu do katedry obecnym głównym wejściem.
Inną ciekawostką jest pochodząca z XVII wieku figura Matki Bożej Mazowieckiej, czczona przez wiernych jako cudowna.
Zamek Płocki
Z dawnego zamku nie zachowało się niestety zbyt wiele. Swoją świetność budowla przeżywała w czasach Kazimierza Wielkiego kiedy to dawne umocnienia zostały przebudowane w gotycka warownię. Niestety w 1532 osunęła się część skarpy wiślanej co doprowadziło do zawalenia się istotnych fragmentów budowli. To co przetrwało nie odzyskało już swojej dawnej funkcji - obiekt przekazany został zakonowi benedyktynów.
Z oryginalnej warowni przetrwały fragmenty murów oraz dwie wieże - gotycka Wieża Zegarowa nakryta barokowym hełmem oraz wieża zwana "Szlachecką" - nazwa ta nawiązuje do faktu, że trzymano w niej więźniów wywodzących się z wyższych sfer.
Muzeum Diecezjalne
Muzeum Diecezjalne powstało w 1903 roku, a jego podstawę stanowiły zbiory z remontowanej wówczas katedry. Gromadzi szeroko pojętą sztukę religijną, ale też pasy kontuszowe czy rękopisy. Mieści się ono w dwóch budynkach - tzw. Starym Muzeum (ceglany budynek po lewej stronie katedry) oraz w nowej siedzibe, w dawnym opactwie benedyktynów (wejście znajduje się na wprost głównego wejścia do katedry).
Na wystawie w dawnym opactwie benedyktynów zobaczymy m.in. słynną **"Biblię Płocka" z XII wieku oraz skarbiec, a w Starym Muzeum chociażby monety, niewielką galerię malarstwa (z obrazem Jacka Malczewskiego), pierwsze wydanie "Pana Tadeusza" czy też rękopisy i starodruki.
Informacje praktyczne
Bilet wstępu kosztuje 20 zł (ulgowy 10 zł). Można też odwiedzić tylko jeden z wybranych oddziałów, za połowę ceny. Dzieci do 7. roku życia wchodzą za darmo. W poniedziałki oraz niedzielę muzeum jest nieczynne. Aktualne godziny otwarcia sprawdzicie na oficjalnej stronie.
Miłośnicy sztuki sakralnej na spokojne zwiedzenie obu miejsc powinni zaplanować sobie około godziny.
Ratusz oraz neoklasyczna zabudowa Starego Rynku
Ciekawie prezentuje się również neoklasyczna zabudowa Starego Rynku, gdzie możemy podziwiać kamienice z XIX i początku XX wieku. Najstarsza z nich, pod adresem Stary Rynek 17, pochodzi jeszcze z XVII stulecia. W dawnym gmachu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, wybudowanym na początku XX wieku, działa obecnie Książnica Płocka ul. Tadeusza Kościuszki 6. Miłośnicy architektury nie powinni jednak rozpalać swoich oczekiwań, ponieważ żadna z kamienic nie zachwyca.
Najbardziej imponującym obiektem przy Starym Rynku jest ratusz pochodzący z pierwszych dekad XIX wieku, który zastąpił istniejący od XV stulecia gotycki gmach. Zaprojektował go Jakub Kubicki, jeden z czołowych reprezentantów polskiego klasycyzmu. Wśród innych jego dzieł warto wymienić chociażby Arkady Kubickiego w Warszawie oraz pałac w Bejscach. Architekt ten był również odpowiedzialny za przebudowę Belwederu.
Hejnał oraz "pasowanie Bolesława na rycerza"
Dwa razy dziennie, o 12:00 i 18:00, z wieży ratusza odgrywany jest hejnał płocki. Dodatkowo, po odegraniu pierwszego z hejnałów, prezentowana jest scena pasowania Bolesława III Krzywoustego na rycerza. Sytuacja taka faktycznie wydarzyła się w Płocku w 1100 roku, a pasującym był sam Władysław Herman. Sama scena trwa dosłownie kilka minut. Najpierw otwierają się drzwiczki i pojawiają się w nich dwie postacie. Po chwili wychodzą one lekko do przodu i odwracają się w swoim kierunku, a po chwili rozpoczyna się pasowanie. Przez następną chwilkę figurki się chowają. Scena, choć nie należy do zbyt dynamicznych, jest ciekawym przerywnikiem w odkrywaniu miasta.
W okolicy: Polecamy Wam przejść ze Starego Rynku na plac Książęcy, który ozdobiony został pomnikiem konnym Bolesława Krzywoustego otoczonego sześcioma wojami. Sami nie jesteśmy największymi miłośnikami takiej monumentalnej estetyki, ale uważamy, że warto przekonać się samemu.
Muzeum Mazowieckie w Płocku - kamienica secesyjna
Płock słynie z kilku muzeów, stanowiących oddziały Muzeum Mazowieckiego. Najciekawsze z nich, które potocznie nazywane jest "muzeum secesji", należy do najciekawszych placówek muzealnych na Mazowszu. Sami zawsze odwiedzając je nie możemy się nadziwić, jak niewielu turystów do niego przyjeżdża.
Mieszczące się w kamienicy secesyjnej na Tumskiej 8 placówka składa się z dwóch części. Pierwszą z nich jest muzeum historii Płocka (nazwa wystawy to "X wieków Płocka"), które na trzech (właściwie czterech) poziomach prezentuje historię miasta od założenia Płocka aż do czasów powojennych.
Nasze zwiedzanie zaczynamy od wystawy nawiązującej do muzeum założonego przez Towarzystwo Naukowe Płockie (czyli najstarszego muzeum społecznego w Polsce), żeby przejść do pierwszego piętra ze znaleziskami archeologicznymi. Na kolejnym poziomie zaprezentowano wielką makietę Płocka z około 1800 roku (liczy sobie ok. 40 metrów kwadratowych) i jedną mniejszą na ścianie prezentującą miasto w nieco późniejszym okresie. Na ostatnim piętrze przedstawiono czasy wojenne i współczesne.
Druga część muzeum zajmuje cztery poziomy i skupia się na sztuce secesyjnej. Zanim wkroczymy do sal wystawowych, przejdziemy przez wspaniały przedsionek.
Na dwóch pierwszych piętrach w salach zaaranżowano różne pomieszczenia mieszkalne, w tym: jadalnię, salon, gabinet (z obrazem Józefa Mehoffera), bibliotekę, sypialnię, pokój stołowy czy salon (w każdym z pomieszczeń znajdziemy materiały opisowe). Na kolejnych dwóch poziomach zaprezentowano galerię malarstwa, rzeźby, wyroby ze szkła i metali szlachetnych, a także damskie stroje. W Sali Galicyjskiej zobaczymy monumentalny obraz Wyspiańskiego "Wiejska Madonna", a w innych salach obrazy i rysunki m.in. Teodora Axentowicza, Jacka Malczewskiego, Józefa Mehoffera, Władysława Podkowińskiego, Zofii Stryjeńskiej czy Wojciecha Weissa. Wrażenie robi zwłaszcza monumentalny obraz Kazimierza Stabrowskiego pt. "Skarga duszy".
Informacje praktyczne
Na spokojne zwiedzenie każdej z wystaw warto zarezerwować sobie około 75 minut. W części historycznej czekać na nas będzie więcej materiałów opisowych, natomiast wystawa secesyjna prezentuje wiele obrazów, mebli i wyrobów z metalu i szkła, które potrafią wciągnąć na dłużej.
Bilet wstępu na obie wystawy kosztuje 20 zł (ulgowy 10 zł). Można też odwiedzić tylko jeden z wybranych oddziałów - wystawa secesji kosztuje wtedy 16 zł, a część historyczna 10 zł. W czwartki wstęp do muzeum jest darmowy.
Dzieci do 7. roku życia wchodzą za darmo. W poniedziałki muzeum jest nieczynne. Aktualne godziny otwarcia sprawdzicie na oficjalnej stronie.
Muzeum Mazowieckie - oddział Art déco
Oddział Art déco to stosunkowa atrakcja na turystycznej mapie Płocka. Placówka mieści się w trzykondygnacyjnej kamienicy usytuowanej przy ul. Kolegialnej 6. Wnętrze odrestaurowanego budynku mieści wystawę poświęconą stylowi znanemu jako art déco, który w Polsce swoje triumfy święcił w dwudziestoleciu międzywojennym.
W muzeum zobaczymy odwzorowane wnętrza mieszkalne (w tym gabinet prezesa banku i inne pomieszczenia z meblami oraz dodatkami), sztukę użytkową (m.in talerze, zastawy), kolekcję szkła z polskich hut, a także obrazy oraz rzeźby cenionych artystów. Do największych skarbów kolekcji zalicza się obraz "Martwa natura" autorstwa Tamary Łempickiej, prezentujący starożytny tors, a także portret profesora Jana Stanisława Bystronia pędzla Witkacego (Stanisława Ignacego Witkiewicza).
Miłośnicy motoryzacji na pewno docenią samochód Jowett Special Roadster z 1926 roku, w kolorze czerwonym, który ozdabia wystawę.
Informacje praktyczne
Kolekcja stała wystawiana jest na dwóch kondygnacjach - w salach na parterze oraz na pierwszym piętrze. Musimy przyznać, że kolekcja zaprezentowana została w sposób nowoczesny i płockie muzeum nie musi mieć w tym względzie kompleksów - pod względem designu niewiele placówek w Europie zrobiło na nas większe wrażenie. Na parterze przygotowano interesujące wprowadzenie do tego, mimo wszystko mniej znanego, stylu.
Jedyną wadą muzeum jest jego rozmiar, znacznie mniejszy niż głównego oddziału Muzeum Mazowieckiego. Na spokojne zwiedzenie każdego z pięter potrzeba do 25 minut, więc całość zwiedzimy w mniej niż godzinę.
Podczas ostatniej aktualizacji naszego przewodnika wstęp na wystawę był bezpłatny. W poniedziałki muzeum jest nieczynne. Aktualne godziny otwarcia sprawdzicie na oficjalnej stronie.
Muzeum Żydów Mazowieckich, dom rabina oraz kirkut - Płock śladami dawnych kultur
Aż do wybuchu II wojny światowej Płock był licznie zamieszkany przez społeczność żydowską, a pierwsze wzmianki o ich bytności w mieście odnaleziono w dokumentach źródłowych datowanych na XIII wiek.
Jednym z oddziałów Muzeum Mazowieckiego jest Muzeum Żydów Mazowieckich zlokalizowane w dawnej XIX-wiecznej synagodze przy ulicy Kwiatka 7. Dzisiejsza siedziba muzeum mieści się w tzw. Małej Synagodze. W mieście istniała również rozebrana w 1951 roku Wielka Synagoga. Dziś nie ma po niej śladu, a o oryginalnej lokalizacji świątyni przypomina wyłącznie nazwa ulicy - Synagogalna. W muzeum zobaczymy jednak makietę głównej miejskiej bożnicy.
Płocka placówka przedstawia dzieje Żydów na Mazowszu oraz przybliża elementy kultury żydowskiej. Część ekspozycji skupia się też na temacie Holokaustu. Muzeum zajmuje dwie sale - główną salę synagogi oraz pomieszczenie boczne, gdzie przedstawiono temat Zagłady. Osobiście odczuliśmy pewien niedosyt - eksponatów jest niewiele (najciekawsze są związane z torą), a materiały wydały nam się często zbyt ogólne, zamiast skupiać się na postaciach oraz zwyczajach żydowskich z Mazowsza.
Duże wrażenie zrobiła na nas jednak "szafa ołtarzowa" z pierwszej połowy XIX wieku. Na pewno warto odwiedzić Muzeum Żydów Mazowieckich, ale nie oczekujcie zbyt wiele - na zapoznanie się ze wszystkimi materiałami (w tym z ekranami multimedialnymi) wystarczy około 30 do maks 45 minut. Dla osób, które nie są zaznajomione z podstawami judaizmu, placówka będzie świetnym wprowadzeniem.
Nieopodal muzeum możemy zobaczyć kamienicę nazywaną domem rabina (adres: Kwiatka 25). Budowla pochodzi z 1860 roku. Wzniesiono ją na zamówienie rabina Icka Karaska. Tu też nie liczcie na zbyt wiele, ponieważ budynek nie odróżnia się zbytnio od sąsiednich kamienic, a dziś działa w nim kancelaria notarialna.
Na nas zawsze duże wrażenie robiły tzw. kuczki (znane chociażby z Łodzi), czyli dobudówki przypominające zabudowane balkony. Wznoszono je z okazji święta Sukkot, podczas których wyznawcy judaizmy powinni opuścić dom i spać w szałasie (zwanym kuczką) na zewnątrz. W Płocku najciekawsza kuczka zachowała się przy ulicy Mostowej, dosłownie kilka kroków od skrzyżowania prowadzącego do katedry. Niestety, znajduje się ona w coraz gorszym stanie.
Na obrzeżach Płocka, przy ulicy Mickiewicza, odnajdziemy nowy cmentarz (kirkut) żydowski. Jednym z jego charakterystycznych elementów jest tzw. "mur płaczu" - ściana z wmurowanymi fragmentami macew uratowanymi prawdopodobnie ze starego cmentarza żydowskiego. Starszy z kirkutów został zdewastowany przez Niemców, którzy zamienili go w park, a nagrobki wykorzystali do brukowania ulic.
Informacje praktyczne
Muzeum Żydów Mazowieckich mieści się w dawnej synagodze pod adresem Józefa Kwiatka 7.
Bilet wstępu kosztuje 7 zł (ulgowy 3 zł). W czwartki wstęp do muzeum jest darmowy.
Dzieci do 7. roku życia wchodzą za darmo. W poniedziałki muzeum jest nieczynne. Aktualne godziny otwarcia sprawdzicie na oficjalnej stronie.
Spichlerz - wystawa kultury ludowej Mazowsza oraz sztuki Dalekiego Wschodu
Kolejny oddział płockiego Muzeum Mazowieckiego mieści się w zabytkowych magazynie pochodzącym z przełomu XVIII i XIX wieku. Napiszemy szczerze, że placówka ta była jednym z naszych największych pozytywnych zaskoczeń podczas wizyty w Płocku.
Najbardziej do gustu przypadła nam wystawa noszącą nazwę Sztuka Dalekiego Wschodu. W jej skład wchodzi ponad 100 eksponatów, wśród których są m.in. monety, przedmioty rzemiosła artystycznego czy militaria. Jakież było nasze zaskoczenie, gdy otwierając szufladę w niepozornej, brązowej komodzie naszym oczom ukazał się... drzeworyt Wielka fala w Kanagawie (a nie był to jedyny wart uwagi drzeworyt w kolekcji)! Oprócz nich na wystawie zaprezentowano jeszcze sporo najróżniejszych zabytków przybliżających kulturę i sztukę Dalekiego Wschodu.
Na pozostałych piętrach zobaczymy wystawę poświęconą kulturze ludowej Mazowsza, gdzie przedstawiono różne grupy etnograficzne zamieszkujące ten region. Tutaj było również ciekawie, choć oczywiście dla regularnych gości w skansenach Mazowsza czy województwa łodzkiego (jedna z wystaw poświęcona jest kulturze łowickiej) tutejsze eksponaty nie będą zaskoczeniem.
Dodatkowym plusem muzeum był kącik dla dzieci z tradycyjnymi zabawkami, który zadowolił najmłodszego z nas.
Informacje praktyczne
Adres: Kazimierza Wielkiego 11 b.
Na wizytę zarezerwujcie sobie około godziny. Bilet wstępu kosztuje 8 zł (ulgowy 4 zł). W czwartki wstęp do muzeum jest darmowy.
Dzieci do 7. roku życia wchodzą za darmo. W poniedziałki muzeum jest nieczynne. Aktualne godziny otwarcia sprawdzicie na oficjalnej stronie.
Małachowianka - najstarsze liceum w Polsce z wystawą historyczną
Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku jest według tutejszej tradycji najdłużej istniejącą szkołą w Polsce. Według legendy już w XII wieku niejaka Dobiechna ufundowała w Płocku szkołę. Z całą pewnością wiadomo, że w XIII wieku przy tutejszej kolegiacie utrzymywano nauczyciela wykładającego trivium (czyli gramatykę, retorykę i dialektykę). W XVII wieku szkołę w Płocku utworzyli jezuici (a być może po prostu przejęli dawną uczelnię przy kolegiacie). Po kasacie zakonu placówkę upaństwowiono. Liceum działa do dziś a jego najciekawszą częścią jest wystawa historyczna (ukazującą resztki dawnej kolegiaty, znaleziska archeologiczne czy pamiątki po najsłynniejszych absolwentach) oraz aula z malowidłami Władysława Drapiewskiego.
Niezwykłe polichromie łączą motywy religijne (Matka Boska, aniołowie, święci), symboliczne (znaki zodiaku czy symbole masońskie) oraz ciekawą ornamentykę (swastyki). To właśnie elementy religijne sprawiły, że władze PRL-u nakazały zamalować zdobienia. Można je oglądać dopiero od 2012 roku.
Informacje praktyczne
Wstęp jest darmowy, ale wizytę należy uprzednio umówić telefonicznie. Więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie, w zakładce Zwiedzanie.
Aby rzucić okiem na gotycką wieżę, która przylega do budynku wzniesionego przez jezuitów w XVII wieku, należy udać się na ulicę Piekarską.
Plac Gabriela Narutowicza - Rynek Kanonicki
Przez plac Narutowicza przechodzi większość turystów, jednak nie każdy poświęca na niego czas. A szkoda, bo wokół dawnego rynku (najstarszego w mieście!) skrywa się kilka interesujących zabytków. Zacznijmy od monumentalnego gmachu Sądu Rejonowego oraz Sądu Okręgowego w Płocku, który dawniej był pałacem biskupim - jego historia sięga 1600 roku i czasów biskupa Wojciecha Baranowskiego.
Po jego południowo-zachodniej stronie przycupnął nieco skryty skarb dla wszystkich miłośników gotyku - wybudowana w 1445 roku kanonia, gdzie swoją siedzibę ma obecnie Towarzystwo Naukowe Płockie (jedno z najstarszych towarzystw naukowych w Polsce, odpowiedzialne za utworzenie Muzeum Mazowieckiego). Budynek trafił na listę zabytków Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego.
Kolejną perełką architektoniczną jest klasycystyczny "Dom pod Opatrznością", zbudowany w latach 1828-1832 według projektu wspomnianego już Jakuba Kubickiego. Nazwa gmachu wywodzi się od płaskorzeźby widocznej w tympanonie fasady. Dziś działa tu Biblioteka im. Zielińskich TNP. Znajdziecie go po północnej stronie placu.
Dawny odwach oraz Dzwon Pokoju
Podczas wizyty na placu Narutowicza warto zobaczyć dawny odwach - budynek, w którym żołnierze pełnili wartę. Był on miejscem walk z Rosjanami w roku 1863 i 1920. Dziś przed budynkiem znajduje się Płyta Nieznanego Żołnierza (albo Płyta Bohaterów).
Innym miejscem związanym z martyrologią jest tzw. Dzwon Pokoju na Placu 13 Straconych i pomnik poświęcony pomordowanym przez Niemców w publicznej egzekucji 18 września 1942 roku.
Świątynia Miłosierdzia i Miłości - jedyna na świecie katedra mariawicka
Pod tą, nieco tajemniczą nazwą, kryje się jedyna na świecie mariawicka katedra. Służy ona chrześcijanom, którzy na początku XX wieku zerwali łączność z Rzymem pod wpływem zakonnicy Marii Franciszki Kozłowskiej i księdza Marii Michała Kowalskiego. Nazwa pochodzi od słów, której Jezus miał skierować do płockiej mistyczki.
Kościół wybudowano w stylu neogotyku angielskiego w kształcie litery E (od słowa Eucharystia). Zgodnie z wymogami stylu zewnętrzną stronę świątyni zdobią liczne ostro zakończone okna i charakterystyczne łuki. Całość ma formę trójnawowej bazyliki. Do kościoła przylega klasztor i wyższe seminarium duchowne (charakterystyczne krużganki). W podziemiach świątyni spoczywa założycielka ruchu oraz niektórzy wspomagający ją księża. Kościół jest otwarty dla wiernych (odbywa się tam codzienna adoracja), podziemia udostępniane są w największe święta mariawickie (m.in. 15 sierpnia).
Miłośnicy architektury powinni podejść do świątyni i zobaczyć dziedziniec z charakterystycznymi łukami. Warto też spróbować zajrzeć do środka, aby zobaczyć interesujące wnętrze. Niestety, podczas naszej ostatniej wizyty budowla była już mocno nadgryziona zębem czasu.
Atrakcje dla dzieci w Płocku - zagroda z alpakami
Na tyłach świątyni znajduje się niewielka zagroda, w której przebywa kilka tych pociesznych zwierzęt. Ich wybieg nie należy niestety do największych, ale tutejsze alpaki mają ciszę i spokój. Może to być interesujące miejsce dla najmłodszych - nasz syn był zachwycony.
Bulwar i molo w Płocku
Tuż pod Wzgórzem Tumskim zbudowano w 2010 roku długie na ok. 350 metrów molo spacerowe, które jest częścią przyjemnych, zrewitalizowanych bulwarów wiślanych. Obiekt służy również miłośnikom sportów jachtowych jako część płockiej mariny, a ciągnąca się wzdłuż Wisły promenada jest idealnym miejscem na krótki spacer.
Przy promenadzie stoi również Amfiteatr wykorzystywany do organizacji imprez oraz koncertów. Początki budowli sięgają lat sześćdziesiątych XX wieku, ale jego obecny wygląd jest efektem przebudowy przeprowadzonej na początki obecnego stulecia.
Kawałek za molo, w stronę mostu, znajdziecie spory plac zabaw dla dzieci. Na końcu molo działa kawiarnia, podobnie jak w pawilonach przy wejściu na molo.
Most Legionów Józefa Piłsudskiego
Płocki most to nie lada gratka dla miłośników historii techniki. Oryginalnie wzniesiono go w 1938 roku i w momencie budowy był najdłuższy w Polsce (jego długość dochodziła do blisko 700 m)! W czasie wojny został on wysadzony, a po wojnie go odbudowano. Największą trudność sprawiło inżynierom pokonanie różnicy wysokości pomiędzy oboma brzegami, która wynosiła około 8 m. Dlatego co bardziej uważni czytelnicy zauważą, że odległości pomiędzy przęsłami nie są jednakowe.
Most wieczorami jest podświetlany. Możemy obejrzeć go zarówno z punktów widokowych na Wzgórzu Tumskim (dobry widok znajdziecie za katedrą), jak również podejść do niego bulwarem.
Plaże w Płocku i Zalew Sobótka - pomysł na aktywny wypoczynek!
Płock posiada nie tylko własne molo, ale i miejskie plaże. Największa z nich znajduje się tuż za Amfiteatrem i promenadą. Kolejne dwie położone są kawałek dalej na wysokości Zalewu Sobótka, czyli dawnego starorzecza Wisły, a dziś niewielkiego jeziora. Pierwsza wychodzi w stronę zalewu, druga w kierunku Wisły. Plaża przy zalewie ma znacznie przyjemniejszy piasek jeśli planujecie wybrać się tam z dziećmi. Przy plaży przy zalewie znajdziecie parking.
Przy Zalewie Sobótka w sezonie letnim działa plaża z ratownikiem. W połowie sierpnia 2024 roku została ona jednak zamknięta z powodu obecności w wodzie bakterii. Pamiętajcie o tym, ponieważ druga z plaż jest dzika i nie została w żaden sposób oznaczona!
Zalew Sobótka również może być dobrym miejscem na aktywny wypoczynek. Wokół stawu wytyczono trasy piesze oraz rowerowe. Kawałek od wschodniego brzegu jeziorka, na wysokości kościoła Mariawitów, możemy wypatrzyć jamę uformowaną w zboczu skarpy. Miejscowi nazywają ją jaskinią Morusa, czym nawiązują do łobuza o tym imieniu, który zgodnie z legendą miał ukrywać się w jej wnętrzu przed rosyjskimi żandarmami. Teoretycznie możemy się do niej wdrapać, ale problemem będzie zejście - w sieci możemy znaleźć relacje osób, które miały z tym niemałe problemy. My odpuściliśmy!
Dawna baszta obronna oraz fragment muru - ostatnie relikty średniowiecznych fortyfikacji miejskich
Budowę nieistniejących już płockich murów obronnych rozpoczęto w 1353 roku z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. Nowe obwarowania miały zapewnić lepszą obronę miastu, które wcześniej było kilkukrotnie najeżdżane i niszczone.
Średniowieczny pierścień fortyfikacji przekraczał 8 m wysokości i posiadał kilkanaście baszt oraz trzy bramy wjazdowe (Grodzką, Bielską i Dobrzyńską). Do naszych czasów przetrwały zaledwie nieliczne ślady po tej konstrukcji. Jednym z nich jest dawna baszta obronna, która w XVIII wieku zyskała nowe życie i została przekształcona w... dom mieszkalny. Dziś w budynku tym mieszczą się biura Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a o dawnym przeznaczeniu budowli przypomina mur z nieotynkowanej czerwonej cegły w jej dolnej części. Znajdziecie go pod adresem Zduńska 13a.
Króciutki zachowany fragment samego muru zobaczymy z kolei tuż obok skrzyżowania ulic Nowowiejskiej z Bielską (współrzędne: 52.546329726639044, 19.685946892471136). Jest to samodzielny zabytek otoczony płotkiem. Budynek obok został ozdobiony świetnym muralem "Płock miasto bohater".
Miejski Ogród Zoologiczny w Płocku
Jego początki sięgają 1921 roku, kiedy to nauczycielka biologii Maria Macieszyna wygłosiła referat o zmianie metodyki nauczania przyrody w szkole. Zaproponowała założenie przyszkolnego ogrodu botaniczno-zoologicznego, który umożliwiłby bezpośredni i świadomy kontakt z naturą. Założony w 1951 roku ogród zoologiczny znajduje się na terenie skarpy wiślanej.
Chociaż płockie ZOO jest jednym z najmniejszych w kraju, to jednocześnie uznawane jest za jedną z najlepiej prowadzonych tego rodzaju placówek w Polsce. Obecnie przebywa tu ponad 300 gatunków zwierząt w tym m.in panda mała lub pantery śnieżne. Tutejszy ogród zoologiczny słynie z największej kolekcji gadów i płazów w Polsce.
Informacje praktyczne
Adres: Norbertańska 2
Płocki ogród zoologiczny znajduje się w pobliżu bazyliki (ok. 1 km). Odległość jest na tyle niewielka że bez problemu pokonamy ją piechotą
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia i ponad stuletni piec chlebowy
Miasto stało się również miejscem objawień późniejszej świętej katolickiej Faustyny Kowalskiej. Mistyczka przebywała tam przez dwa lata swojego nowicjatu pracując między innymi przy sprzedaży chleba - jej klasztor stał w południowo-zachodnim krańcu Starego Rynku. Tutejsze siostry zakonne utraciły swój klasztor w latach 50. Budynek odzyskały w roku 1990 w stanie ruiny (niestety część pomieszczeń, w tym celę św. Faustyny trzeba było wyburzyć).
W związku z rozwojem kultu Bożego Miłosierdzia podjęto decyzję o budowie kościoła i niewielkiego muzeum - prace wciąż trwają, jednak możemy wejść do środka. Do sanktuarium przybywa wielu wiernych - i to nie tylko z Polski, lecz z całego świata.
Po wejściu do sanktuarium zobaczymy dwie kaplica - mniejsza po lewej lewej stronie została wzniesiona dokładnie w miejscu, gdzie znajdowała się cela św. Faustyny, w której doświadczyła objawień..
W podziemiach sanktuarium, gdzie przygotowywane jest muzeum wraz z obszarem wystawowym, zachował się oryginalny piec chlebowy z XIX wieku. Siostry zakonne wypiekały w nim chleb, który rozdawano potrzebującym. Przy piecu tym pracowała św. Faustyna. Aby go zobaczyć, należy wejść do sklepiku (wchodzi na teren kompleksu wejściem po prawej) i zapytać, czy siostra nas oprowadzi. W naszym przypadku nie było problemu, jednak umówiliśmy się za kilka godzin. Siostra zakonna opowiedziała nam o historii klasztoru oraz jego dawnych mieszkankach.
Rogatki miejskie
Do najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu Płocka należą klasycystyczne rogatki (punkty kontrolne) z pierwszej ćwierci XIX, które powstały po zlikwidowaniu średniowiecznych obwarowań. Za projekt niewielkich budynków wzniesionych w stylu klasycystycznym odpowiadał wspomniany już architekt Jakub Kubicki. Każda z par wyróżnia się odmienną formą.
Do naszych czasów przetrwały trzy z czterech par rogatek. Są to:
- rogatki dobrzyńskie (Kazimierza Wielkiego 24),
- rogatki warszawskie (aleja Jana Kilińskiego 8A),
- rogatki płońskie (aleja Jana Kilińskiego 12).
Z naszej perspektywy najciekawiej prezentują się pierwsze z nich (dobrzyńskie), wzniesione na planie okręgu w formie rotundy, a najmniej ostatnie (płońskie), które jako jedynie nie otrzymały formy dwóch symetrycznych budowli.
Naszym zdaniem rogatki zainteresują głównie zapalonych miłośników architektury, a pozostali czytelnicy nie będą zadowoleni, jesli specjalnie się do nich pofatygują. Z drugiej jednak strony, rogatki dobrzyńskie można zobaczyć "przy okazji", bowiem znajdują się dosłownie kilka kroków za kościołem mariawickim.
Wieża Ciśnień
Nasze zwiedzanie miast z północy i centrum Polski nie może się obyć bez poszukania wieży ciśnień. Taki budynek znajduje się także w Płocku, i to w bardzo dobrym stanie, ponieważ znajduje się w nim restauracja.
Kolegiata św. Bartłomieja
Pierwotnie gotycka świątynia po wielu zmianach reprezentuje dziś styl barokowy. Tu również zachowały się polichromie Władysława Drapiewskiego. Znajdziemy ją pod adresem Kazimierza Wielkiego 1.
Dom Władysława Broniewskiego
Słynny poeta urodził się właśnie w Płocku, tutaj uczęszczał do szkoły i tutaj spędził swoje dzieciństwo. Na podwórku domu rośnie dąb uwieczniony w wielu wierszach tego twórcy (np. "Idę sobie zamaszyście/ i opada ze mnie życie jak jesienne liście"). W budynku działa dziś oddział ZNP, ale w jednej z sal przygotowano niewielką wystawę poświęconą Broniewskiemu.
Około 100 metrów dalej przy placu Obrońców Warszawy możemy zobaczyć duży pomnik wystawiony ku pamięci autora "Bagnetu na broń". Autorami projektu byli Kazimierz Gustaw Zemła, Józef Niedżwiecki oraz Edmund Matuszek.
Wieża ciśnień
Ten pięciokondygnacyjny, ośmioboczny budynek o wysokości ponad 80 m należy do najważniejszych płockich zabytków techniki. Leżący na obrzeżach centrum obiekt powstał pod koniec XIX wieku jako część miejskich wodociągów, a umieszczony na jego najwyższej kondygnacji zbiornik mógł pomieścić nawet siedem tysięcy wiader.
Za projekt budowli odpowiadał inżynier Selerok Cheson z Moskwy. Obecnie we wnętrzu ceglanego zabytku działa popularny wśród miejscowych lokal gastronomiczny.
Zwiedzanie Płocka - wskazówki i informacje praktyczne
- Większość połączeń pomiędzy Płockiem a najbliższymi dużymi miastami wykonywana jest przez linie autobusowe. Uwaga! Część kursów realizowanych z Warszawy tu autobusy przelotowe, które jadą dalej do miejscowości nadmorskich. W sezonie letnim warto więc kupić bilet z wyprzedzeniem.
- Dworzec kolejowy i autobusowy w Płocku jest oddalony od centrum o ponad dwa kilometry. Znajduje się on na rogu ulicy Fryderyka Chopina i Adama Mickiewicza. Na terenie miasta funkcjonuje kilkanaście linii autobusowych - najprawdopodobniej jednak nie będą nam one potrzebne gdyż praktycznie wszystkie obiekty zabytkowe położone są blisko siebie.
- Trudno powiedzieć kiedy najlepiej przyjechać do Płocka. Najwięcej festynów, zabaw i imprez okolicznościowych organizowanych jest latem. Ważnym wydarzeniem jest dzień 15 sierpnia, kiedy do miasta ściągają mariawici z całej Polski. Wczesną jesienią odbywają się też zawody jachtowe. Z kolei zimą organizuje się rekonstrukcję ataku na Odwach powstańców styczniowych.
Historia Płocka w pigułce
Płock może poszczycić się historią sięgającą dziesięciu wieków wstecz. Najprawdopodobniej był to jeden z kresowych grodów w państwie pierwszych Piastów. Krótko pełnił funkcję stolicy zbuntowanego Miecława, a w czasach Władysława Hermana stał się główną siedzibą księcia. Podczas rozbicia dzielnicowego był jednym z najważniejszych grodów Mazowsza. Całkiem skutecznie konkurował z rozrastającą się Warszawą, ale pożary, epidemie i wojny pozbawiły go dominującej pozycji w regionie. Sporych przekształceń urbanizacyjnych dokonali po I rozbiorze Prusacy. W 1863 roku powstańcy styczniowi chcieli założyć tu swoją główną siedzibę, niestety źle przygotowany atak na garnizon rosyjski przekreślił te plany.
Ponownie w ogniu walk miasto znalazło się 18 sierpnia 1920 roku - na ulicach Płocka mieszkańcy, harcerze i żołnierze polscy stoczyli zwycięski bój z bolszewikami. W nagrodę za taką postawę Józef Piłsudski odznaczył miasto Krzyżem Virtuti Militari. W czasie II wojny światowej śmierć poniosło 11 tysięcy mieszkańców (w tym 8 tysięcy tutejszych Żydów).
Od lat 60., i budowy rafinerii, Płock stał się ważnym ośrodkiem przemysłowym. Dużą rolę odgrywa turystyka, w tym tutejsze ZOO.