Ostatnia Wieczerza Leonarda da Vinci - bilety, zwiedzanie, ciekawostki
Wielu turystów wybierających się do Mediolanu pragnie zobaczyć jedno z najbardziej znanych na świecie dzieł sztuki: Ostatnią Wieczerzę (wł. Il Cenacolo) pędzla Leonarda da Vinci.
To słynne malowidło renesansowego mistrza zdobi ścianę historycznego refektarza przy kościele Santa Maria delle Grazie. Obecnie budynek ten pełni funkcję muzeum zarządzanego przez władze publiczne. Niestety, o oficjalne bilety jest niezwykle trudno. Warto więc dowiedzieć się, jakie są alternatywne sposoby na zobaczenie tego arcydzieła.
Nasz artykuł rozpoczynamy od wprowadzenia do słynnego malowidła. Informacje praktyczne o zwiedzaniu oraz biletach znajdziecie w dalszej części naszego artykułu.
- Historia
- Ostatnia Wieczerza - opis malowidła
- Ciekawostki o Ostatniej Wieczerzy
- Gdzie znajduje się Ostatnia Wieczerza?
- Zwiedzanie - jak zobaczyć Ostatnią Wieczerzę?
- Ostatnia Wieczerza - bilety
- Gdzie kupić bilet na "Ostatnią Wieczerzę"?
- Nie ma już biletów na Ostatnią Wieczerzę? Sprawdźmy wycieczki z przewodnikiem
- Oficjalne wycieczki z przewodnikiem
- Darmowe zwiedzanie Ostatniej Wieczerzy
Historia
Malarz, architekt, filozof, muzyk, matematyk, samouk. Leonardo da Vinci był człowiekiem niezliczonych talentów. Jego życie można podzielić na pięć głównych okresów: pierwszy florencki, pierwszy mediolański, drugi florencki, drugi mediolański oraz rzymski.
Podczas pierwszego pobytu w Mediolanie podarował on światu niezwykłe dzieło, które na zawsze zapisało się w historii sztuki. Na zlecenie księcia, Ludwika Sforzy zwanego Maurem (Ludovico il Moro), Leonardo rozpoczął ozdabianie ściany refektarza (jadalni) przy dominikańskim kościele Santa Maria delle Grazie. Tematem malowidła była Ostatnia Wieczerza. Artysta rozpoczął prace w 1495 roku i zakończył je w 1498 roku. Imponujący jest nie tylko kunszt samego malowidła, ale również jego wymiary: 460 cm × 880 cm.
Ostatnia Wieczerza w Mediolanie - technika wykonania
Ostatnia Wieczerza była jednym z wielu eksperymentów malarskich Leonarda, który odstąpił od tradycyjnej techniki al fresco, polegającej na aplikowaniu farb na świeży, wilgotny tynk, i zamiast tego użył tempery na suchym tynku. Dla niektórych czytelników może to być zaskoczeniem, ale przez zastosowanie tej metody Ostatnia Wieczerza nie jest technicznie freskiem.
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że słynne malowidło miało wiele szczęścia w trakcie wojennej zawieruchy. W 1943 roku Mediolan został wielokrotnie bombardowany, a alianckie naloty zniszczyły m.in. słynną La Scalę czy Galerię Wiktora Emanuela II. Bomby spadły również na klasztor przy kościele Santa Maria delle Grazie, co doprowadziło do zawalenia dachu refektarza. Na szczęście, dzięki zabezpieczeniu workami z piaskiem, słynne malowidło przetrwało.
W latach 1980–2000 Ostatnia Wieczerza została poddana gruntownej konserwacji, pozwalającej dotrzeć do oryginalnych fragmentów początkowej kompozycji. Należy pamiętać, że obraz wiele przeszedł, a ponieważ był wielokrotnie konserwowany i przemalowywany, to dziś na pewno wygląda inaczej, niż w epoce Renesansu.
Ostatnia Wieczerza - opis malowidła
Ostatnia Wieczerza w Mediolanie przedstawia dobrze znane wydarzenie biblijne - jest to moment, w którym Chrystus wypowiada słowa:
Zaprawdę powiadam wam, że jeden z was mnie zdradzi.
W scenie tej Jezus czeka na reakcję otaczających go apostołów.
Leonardo poświęcił długi czas, prawdopodobnie nawet do dwóch lat, na poszukiwanie osób, które mogłyby posłużyć jako modele. Wyzwaniem była jego koncepcja wizerunku apostołów, szczególnie trudno było mu znaleźć odpowiednią twarz dla Judasza, która jego zdaniem, powinna odzwierciedlać skrywane zło.
Ta długa faza poszukiwań zaczęła irytować mnichów oczekujących na ukończenie dzieła, co skłoniło ich do pośpieszania artysty. Leonardo, niezadowolony z nacisków, odpowiedział groźbą, że twarz Judasza przyjmie rysy ich własnego przeora. To pozwoliło mu na spokojne ukończenie malowidła.
Symbolika "Ostatniej Wieczerzy" w Mediolanie jest głęboko związana z cyfrą 3, która w wierze chrześcijańskiej odnosi się do Trójcy Świętej. Apostołowie na obrazie zostali pogrupowani w małe, trzyosobowe grupki, a doszukując się kolejnych odniesień zauważymy trzy okna za postacią Jezusa.
Ciekawostki o Ostatniej Wieczerzy
- Przed postacią Judasza artysta namalował (słabo dziś widoczną) rozsypaną sól, która na obszarze dzisiejszych Włoch symbolizowała pech lub nieszczęście.
- Leonardo da Vinci był człowiekiem wszechstronnym i zajmował się także muzyką - całkiem niedawno odkryto, że dłonie wraz z częścią obiektów ułożonych na stole reprezentują nuty. Co ciekawe, trzeba je czytać od prawej do lewej, czyli właśnie tak jak Leonardo pisał na co dzień.
- Bezpośrednio pod postacią Jezusa znajduje się łuk, który powstał w XVII wieku, podczas dorabiania drzwi do pomieszczenia, przez co usunięto nogi Syna Bożego.
Gdzie znajduje się Ostatnia Wieczerza?
Ostatnia Wieczerza Leonarda da Vinci ozdabia ścianę dawnego refektarza (jadalni) w budynku przyklasztornym, usytuowanym przy kościele Santa Maria delle Grazie w Mediolanie.
Zwiedzanie - jak zobaczyć Ostatnią Wieczerzę?
Budynek refektarza nie jest dziś własnością kościoła, a pełni funkcję muzeum narodowego - Museo del Cenacolo Vinciano.
Przez sześć dni w tygodniu turyści w niewielkich grupach (w pomieszczeniu może przebywać maksymalnie 35 osób) wpuszczani są na zaledwie 15 minutowe okienka. Chcąc obejrzeć słynne malowidło powinniśmy zarezerwować i opłacić bilety z odpowiednim wyprzedzeniem. W przeciwnym wypadku będziemy zdani na droższe wycieczki z przewodnikiem oferowane przez zewnętrzne firmy.
Zwiedzanie możliwe jest od wtorku do niedzieli od 8:15 do 19:00 (ostatnie wejście o 18:45). Muzeum jest nieczynne w poniedziałki oraz 1 stycznia i 25 grudnia. Aktualne godziny otwarcia znajdziemy na oficjalnej stronie muzeum.
Turyści mogą przebywać w sali z malowidłem przez niecałe 15 minut. Warto pamiętać, że godzina naszego okna czasowego to moment, w którym wchodzimy do refektarza.
Na miejscu musimy pojawić się jednak przynajmniej 10-15 minut wcześniej, gdyż przed wejściem czeka nas kontrola bezpieczeństwa podobna do tej lotniskowej.
Ostatnia Wieczerza - co warto wiedzieć przed wizytą?:
- Do środka nie wejdziemy z dużymi bagażami (walizki, plecaki) ani z żadnym płynem. Plecaki możemy zostawić w przechowalni w znajdującej się tuż obok, kasie biletowej - na maksymalnie 60 minut.
- Po przejściu przez kontrolę bezpieczeństwa zostaniemy wpuszczeni do specjalnego pomieszczenia - poczekalni, gdzie czekamy na nasze okienko.
- Już na miejscu może nas zaskoczyć rozmiar malowidła. Ostatnia Wieczerza zajmuje całą szerokość i niemal całą wysokość ściany. Mimo że jadalnia jest stosunkowo długim pomieszczeniem, to nawet stojąc na środku będziemy dobrze widzieli twarze Chrystusa i apostołów.
- Dla części odwiedzających niespodzianką mogą być również kolory. Malowidło, nawet pomimo renowacji, jest znacznie bardziej wyblakłe niż na zdjęciach dostępnych w sieci.
- W środku możemy swobodnie robić zdjęcia (bez opcji flash). Bezpośrednio przed Ostatnią Wieczerzą umieszczono tablice z imionami apostołów. Około 2 minuty przed zakończeniem naszego okna czasowego komunikaty dźwiękowe informują o zbliżającym się zakończeniu wizyty, po czym pracownik zaczyna powoli kierować odwiedzających do wyjścia.
Nie przegap podczas wizyty!
Całą przeciwległą ścianę pomieszczenia zajmuje fresk pt. Ukrzyżowanie Chrystusa pędzla Giovanni Donato da Montorfano. Warto poświęcić mu chwilę, ponieważ umieszczona na nim liczba postaci i szczegółów jest imponująca.
Ostatnia Wieczerza - bilety
Jedynym oficjalnym sposobem na zakup biletu jest rezerwacja online. Dotyczy to zarówno płatnych, jak i darmowych biletów. Rezerwacji dokonujemy na konkretny dzień oraz godzinę.
Koszt biletu normalnego to 15€. Osoby w wieku 18-25 mają prawo do zakupu biletu ulgowego w cenie 2€. Dzieci poniżej 18. roku życia wchodzą za darmo.
Uwaga! Rezerwacja online nie jest równoznaczna z otrzymaniem biletu. Żeby sfinalizować zakup musimy pojawić się w kasie biletowej najpóźniej 30 minut przed planowanym czasem naszego wejścia - inaczej rezerwacja nam przepadnie. Kasa biletowa znajduje się dosłownie kilka kroków od wejścia do muzeum, przy ulicy Via Fratelli Ruffini.
Najbezpieczniej jest jednak przyjść wcześniej niż sugerowane 30 minut, żeby nie utknąć w zbyt długiej kolejce, ponieważ do budynku może wejść ograniczona liczba osób. Przy odbiorze biletu musimy pokazać dokument tożsamości.
Gdzie kupić bilet na "Ostatnią Wieczerzę"?
Wejściówki dostępne są wyłącznie na stronie firmy Vivaticket pod tym adresem (musimy zjechać na dół do kalendarza). Jest to jedyna oficjalna strona, na której możemy zakupić bilety. Na zielono na kalendarzu zaznaczone są dni, podczas których zostały jeszcze wolne miejsca.
Wolne terminy pojawiają się w sprzedaży co kwartał i umożliwiają zakup biletu z maksymalnie trzymiesięcznym wyprzedzeniem. Na przykład 20 marca 2024 roku o 12:00 pojawiły się bilety na maj, lipiec oraz sierpień. Powinniśmy śledzić zapowiedziany dzień pojawienia się kalendarza i od razu zarezerwować planowaną datę odwiedzin. Konkretny dzień pojawienia się kalendarza na nowy okres znajdziemy w sekcji Booking opening.
Niestety, pula biletów online zazwyczaj rozchodzi się błyskawicznie - nierzadko wszystkie wolne terminy potrafią zostać zarezerwowane do 24 godzin od momentu pojawienia się w systemie.
Nie powinniśmy jednak od razu zrażać się, gdy nie będzie już biletów na planowany przez nas dzień wizyty. W takim przypadku warto co jakiś czas zaglądać lub odświeżać stronę, ponieważ czasem zwalniają się pojedyncze miejsca, i to nawet na dzień następny. W ciągu dnia wolne pojedyncze miejsca na stronie mogą pojawić się nawet kilkukrotnie, dlatego warto regularnie na nią zaglądać.
Nie ma już biletów na Ostatnią Wieczerzę? Sprawdźmy wycieczki z przewodnikiem
Jeśli nie uda nam się kupić biletów w oficjalnym kanale sprzedaży pozostaje wybranie się na którąś ze znacznie droższych wycieczek z przewodnikiem. Sami nie mamy doświadczenia z żadnym konkretnym typem wycieczki, ale wiele opcji znajdziecie w ofercie któregoś z popularnych zewnętrznych sprzedawców usług turystycznych, takich jak np. GetYourGuide, Musement i Tiqets. My sami od lat korzystamy z GetYourGuide i nie mieliśmy dotąd złych doświadczeń z samym systemem.
Oficjalne wycieczki z przewodnikiem
W trakcie kilku okien czasowych odbywają się wycieczki z przewodnikiem - bilet wejściowy jest wtedy droższy o 8€. Zwiedzanie w języku angielskim organizowane jest od wtorku do soboty o 9:30, 11:30, 15:00 i 17:00, a także w niedzielę o 15:00 i 17:00.
Darmowe zwiedzanie Ostatniej Wieczerzy
W każdą pierwszą niedzielę miesiąca zwiedzanie Ostatniej Wieczerzy jest darmowe. Warto jednak pamiętać, że bezpłatne wejściówki na te dni również trzeba rezerwować online.
