Pałac w Nieborowie - zwiedzanie, historia oraz informacje praktyczne

Przepiękny zespół pałacowy ukryty pośród zieleni może poszczycić się arcyciekawą historią. Był własnością kardynała, magnatów, miejscem konspiracji, a dziś jako oddział Muzeum Narodowego w Warszawie przyciąga rzesze turystów.

Historia zespołu pałacowego

Początki tej pięknej rezydencji sięgają średniowiecza. Najprawdopodobniej w tym miejscu zbudowano drewnianą posiadłość, którą w XVI wieku przekształcono w szlachecki dwór. W 1694 roku wieś zakupił kardynał Michał Stefan Radziejowski. Był on jednym z najpotężniejszych ludzi w ówczesnej Rzeczypospolitej i jednym z najbogatszych mecenasów sztuki baroku. Nic więc dziwnego, że w Nieborowie wzniósł przepiękną rezydencję utrzymaną w tym właśnie stylu.

Umierając, swój majątek zapisał w testamencie swoim stronnikom: Jerzemu Hipolitowi Towiańskiemu i jego żonie Konstancji. W kolejnych latach rezydencja przechodziła z rąk do rąk. Należała m. in. do Ogińskich, Lubomirskich i Radziwiłłów. Zwłaszcza ci ostatni dobrze zapisali się w historii Nieborowa. Michał Piotr Radziwiłł z pewnymi sukcesami zarządzał manufakturą majoliki, a Janusz Franciszek Radziwiłł zaangażował się w działalność konspiracyjną (okres okupacji hitlerowskiej).

Po 1945 roku dobra nieborowskie zostały znacjonalizowane i przeszły pod zarząd Muzeum Narodowego w Warszawie.

Architektura zespołu pałacowego w Nieborowie

Projektantem nieborowskiego pałacu był mieszkający w Polsce niderlandczyk Tylman z Gameren. Bryła zachowała swój barokowy rys - dwie wieże z charakterystycznymi dla epoki hełmami oraz tympanony z herbami właścicieli Nieborowa. Wprawdzie architektura fasad pałacu jest jednorodna, ale wnętrza przebudowywano kilkukrotnie. W latach 60. XVII wieku Michał Kazimierz Ogiński zmienił styl komnat na rokokowy. Z kolei Szymon Bogumił Zug na polecenie Michała Hieronima Radziwiłła nadał pokojom rys klasycystyczny. Ostatnie przebudowa to okres międzywojenny - dokonał jej Janusz Radziwiłł.

Zwiedzanie pałacu w Nieborowie - co zobaczymy na miejscu

Pałac Nieborowie posiada dwie kondygnacje. Na parterze zobaczymy sień oraz klatkę schodową, a reszta ciekawych pomieszczeń (opisanych przez nas lub nie) znajduje się na pierwszym piętrze.

Sień i klatka schodowa

Już na samym początku wycieczki trafiamy na prawdziwy skarb czyli głowę starożytnej rzeźby "Niobe". Jej piękno zainspirowało Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego do napisania poematu pod tytułem "Niobe".

Trudno dziś powiedzieć z całą pewnością skąd pochodzi rzeźba. Wiemy, że właściciele nieborowskiego pałacu otrzymali ją od carycy Katarzyny II. Władczyni zakupiła dzieło sztuki na zachodzie Europy lub otrzymała od jednej z ekspedycji archeologicznych wysłanych na Krym. Istnieje hipoteza, że głowa mogła być częścią posągu z Villa dei Quintili w Rzymie.

Ciekawą legendę zanotował w swoim poemacie Gałczyński:

A kiedy wypełniły się dni i Mahomet II wkroczył ze swoim wojskiem do miasta, figura Niobe obaliła się i głowa odłupała się. Wtedy poeta Taliarch, syn bednarza, wyskoczył z lochu, porwał głowę i uciekł z nią do Florencji.

Klatka schodowa prowadząca na pierwsze piętro wyłożona jest dziesiątkami **płytek ceramicznych pochodzących z holenderskich Delft. Na ścianach zawieszono kilka portretów właścicieli Nieborowa oraz władców Polski.

Sala Biała

Barwna klatka schodowa kontrastuje z sąsiadującą klasycystyczną Salą Białą. Co ciekawe to w tym miejscu mieściła się pałacowa kaplica, ale odbywały się też bale. Warto zwrócić uwagę na pochodzący z XVI wieku obraz Hansa Hoffmanna "Vir Dolorum".

Sypialnia Wojewody

Jej projekt stworzony został dla Mikołaja Hieronima Radziwiłła przez architekta Szymona Bogumiła Zuga. Poza dobrze zachowanym łożem uwagę przyciąga portret Anieli Radziwiłłówny namalowany przez Elisabeth Vigée-Lebrun. Ta bardzo ciekawa artystka bywa nazywana "najwybitniejszą malarką XVIII wieku". Specjalizowała się w portretach dobrze urodzonych kobiet (malowała m. in. Marię Antoninę), w Polsce przebywała po ucieczce z rewolucyjnej Francji.

Biblioteka

To jedna z najwspanialszych sal nieborowskiej rezydencji, pierwotnie pełniła rolę galerii malarstwa. Zajmuje całą szerokość piętra, na jej ścianach widzimy portrety władców europejskich, ale najwspanialsze są XVII-wieczne globusy i zgromadzone w kilkunastu szafach starodruki.

Salon Czerwony

Rokokowy pokój przykuwa uwagę zwiedzających ciekawym doborem barw (czerwień i zieleń) oraz dużym portretem Anny Orzelskiej. Ta nieślubna córka króla Polski Augusta II była uważana za jedną z piękniejszych kobiet swoich czasów. Z urodą nie szła jednak w parze reputacja - Anna miała na swoim koncie rozwód, liczne romanse i skłonność do używek.

Zwiedzanie kompleksu pałacowo-ogrodowego w Nieborowie - pozostałe atrakcje

Ogród

Spacer po obszernym ogrodzie to jedna z największych atrakcji Nieborowa. Całe założenie składa się z kilku istotnych części. Najstarsza z nich to ogród kardynalski pochodzący z czasów Radziejowskiego. Otacza go młodsza o kilka dziesięcioleci część francuska, barokowa.

Oba ogrody rozdziela aleja lipowa. Kanał oddziela oba ogrody od krajobrazowego ogrodu angielskiego. Pomiędzy pałacem a budynkami gospodarczymi (m. in. Nową Oranżerią, w której dziś mieści się restauracja) umiejscowiono ogródki francuskie przeznaczone do hodowli roślin.

Manufaktura Majoliki

W położonym po prawej stronie od wejścia na teren pałacowy budynku (dawnej mieścił się tu browar) zorganizowano wystawę poświęconą wytwórni majoliki jaka działała niegdyś w Nieborowie.

Turyści mogą tu zobaczyć przykłady rzemiosła artystycznego oraz krótki film o historii produkcji. Dowiedzą się również czym jest majolika i w jaki sposób ja wytwarzano.

Pałac i ogrody w Nieborowie - informacje praktyczne

Ile trwa zwiedzanie pałacu w Nieborowie?

Wnętrza pałacu (oba piętra) zwiedzimy w około godzinę. Na wizytę w Manufakturze majoliki oraz w ogrodach warto zarezerwować sobie dodatkowe 60 do 90 minut.

Dojazd

Do Nieborowa możemy dojechać samochodem lub transportem publicznym. W przypadku auta sprawa jest prosta.

Od niedawna również dotarcie na miejsce komunikacją jest możliwe. W 2023 roku pojawił się sezonowy autobus powiatowy o nazwie "Droga do kultury". Wyrusza on spod dworca PKP w Łowiczu i dowozi turystów do najważniejszych atrakcji Ziemi Łowickiej, takich jak własnie Pałac w Nieborowie, ale też Skansen w Maurzycach, Pałac w Walewicach czy Park romantyczny w Arkadii. Aby skorzystać z autobusu, kupujemy karnet dzienny w cenie 10 zł, pozwalający na dowolne korzystanie z tej linii w ciągu dnia. Rozkłady jazdy można sprawdzić na stronie powiatu.

Bilety

Koszt biletów wstępu:

• Pałac (oba piętra), Manufaktura Majoliki i Ogród - 46 zł (normalny), 36 zł (ulgowy), 2 zł (dzieci i młodzież ucząca się 7-26 lat).
• Pałac (wyłącznie parter), Manufaktura Majoliki i Ogród - 37 zł (normalny), 27 zł (ulgowy), 2 zł (dzieci i młodzież ucząca się 7-26 lat).
• Ogród i Manufaktura Majoliki - 18 zł (normalny), 12 zł (ulgowy), 1 zł (dzieci i młodzież ucząca się 7-26 lat).
• Ogród w Nieborowie, Manufaktura Majoliki i Ogród w Arkadii - 30 zł (normalny), 20 zł (ulgowy), 2 zł (dzieci i młodzież ucząca się 7-26 lat).
• Pałac w Nieborowie (oba piętra), Ogród w Nieborowie, Manufaktura Majoliki i Ogród w Arkadii - 62 zł (normalny), 46 zł (ulgowy), 3 zł (dzieci i młodzież ucząca się 7-26 lat).

Posiadacze Karty dużej rodziny mogą zakupić wejściówki w cenie 50% ceny biletu normalnego.

Kompleks pałacowy w Nieborowie - ciekawostki

• Pałac ma swoje duchy. Niektórzy twierdzą, że widzieli tu pokutującego za swe grzechy kardynała Radziejowskiego. Inni przeżyli spotkanie ze spacerującą po komnatach (wraz ze swym pieskiem) piękną Anną Orzelską.
• W pobliskiej Arkadii żona Helena Radziwiłłowa z Przeździeckich założyła słynny park romantyczny.