Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie

W centrum Londynu mieści się niezwykła choć często pomijana przez polskich turystów placówka. To niewielkie muzeum jest prawdziwą skarbnicą naszego dziedzictwa, ze szczególnym uwzględnieniem pamiątek polskiego czynu zbrojnego (zwłaszcza z czasów II wojny światowej).

Historia

Niekorzystne dla Polski rozstrzygnięcia konferencji w Teheranie i w Jałcie oraz utrata międzynarodowego uznania przez rząd londyński postawiły Polaków na emigracji w wyjątkowo trudnym położeniu. Istniały uzasadnione obawy, że władze brytyjskie mogą przejąć i przekazać archiwa polskich jednostek wojskowych ZSRR.

Lękano się, że dane osobowe posłużą do szykanowania pozostających w kraju członków rodzin emigrantów. Należało więc dołożyć wszelkich starań aby archiwa mogły pozostać bezpieczne. Dlatego właśnie Instytut powołany został oddolnie bez udziału rządu londyńskiego i do dziś jest organizacją niezależną o statusie charytatywnym.

2 maja 1945 uformowany Komitet Organizacyjny przyszłej placówki otrzymał od Heleny Sikorskiej (żony gen. Władysława Sikorskiego) pamiątki po mężu, które stanowiły zaczątek obecnej kolekcji. W 1946 roku zakupiono obecny gmach przy ulicy 20 Princes Gate (wbrew niektórym plotkom w budynku tym w czasie wojny nie stacjonowało żadne polskie dowództwo). W roku 1965 placówka połączyła się z Polskim Ośrodkiem Naukowym przyjmując używaną do dziś nazwę Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

Przez cały czas pozyskiwano zbiory i archiwalia związane z działalnością polskich sił zbrojnych na frontach całego świata. Przy Princes Gate pojawiały się też prawdziwe sławy, był tu: Winston Churchill, książę Karol czy prezydent Lech Wałęsa. Dziś placówka sprawuje pieczę nad cennymi archiwaliami, prowadzi działalność naukową oraz umożliwia zwiedzającym obejrzenie wystaw stałych i czasowych.

Zwiedzanie Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie

[stan na sierpień 2019]

Zwiedzanie Muzeum odbywa się pod opieką przewodnika. Turyści oprowadzani są po kilkunastu salach budynku i mogą wysłuchać opowieści o zgromadzonych eksponatach. Do najcenniejszych i najciekawszych należą:

Broń i umundurowanie - Trzeba przyznać, że kolekcja Muzeum to jeden z największych zbiorów polskiego oręża poza granicami kraju. Eksponaty nie są związane tylko z II wojną światową, znajdziemy tu zbroje husarskie, szable czy fragmenty umundurowania z czasów napoleońskich. Do szczególnie cennych należy depozyt rodziny Krasińskich (np. rząd koński generała Wincentego Krasińskiego oraz czapka jego syna ("trzeciego wieszcza") Zygmunta Krasińskiego). Warto zwrócić też uwagę na zrekonstruowany buńczuk szwadronu tatarskiego. Wprawne oko wypatrzy również czapkę Stanisława Maczka. Przechowuje się tu także wiele modeli czołgów, pojazdów opancerzonych czy okrętów pełniących służbę w polskich siłach zbrojnych.

Zbiory sztuki - Choć może to wydawać się zaskakujące to wśród prezentowanych tu przedmiotów znajdziemy również całkiem sporo eksponatów z dziedziny sztuk pięknych i użytkowych. Poza biżuterią i porcelaną, uwagę zwracają obrazy i rysunki kilku znanych twórców. Wyróżniają się szkice Jana Matejki (do niezidentyfikowanego jak do tej pory obrazu) oraz utrzymany w neoklasycznym nurcie obraz XVIII-wiecznej malarki Angeliki Kaufmann. Poza tym zobaczymy tu wiele portretów polskich dowódców i wojskowych oraz obrazy mniej znanych autorów przedstawiające sceny batalistyczne.

Eksponaty związane z niedźwiedziem Wojtkiem - Zaraz po wejściu turystów wita niewielki pomnik niedźwiedzia Wojtka. Upamiętnia on syryjskiego niedźwiedzia brunatnego odkupionego przez żołnierzy 2 Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych (a dokładniej 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii) od perskiego chłopa. Zwierzę przeszło cały szlak bojowy i wzięło udział w bitwie pod Monte Cassino (ponoć przenosiło wtedy skrzynie z amunicją). Nadano mu również stopień kaprala. Wojtek przyzwyczaił się do żołnierzy i rozpoznawał ich nawet po długiej rozłące, gdy po zakończeniu wojny trafił do ZOO w Edynburgu. Żył 22 lata i został przez swoich "towarzyszy broni" upamiętniony niewielką rzeźbą. Kiedy ogród zoologiczny podjął decyzję o usunięciu pomnika, monument trafił do tutejszych zbiorów (dziś na terenie ZOO znajduje się inna rzeźba). Muzeum im. gen. Sikorskiego posiada również nagrania filmowe pokazujące zabawę misia z żołnierzami 2 Korpusu.

Inne - Nie sposób wymienić wszystkich eksponatów, które będziemy mogli zobaczyć w Muzeum. Część z nich to prawdziwe unikaty (jak np. mapa trasy jaką przebył ORP "Orzeł" wykonana przez jego marynarzy), inne stanowią świetną dokumentację codziennego życia żołnierzy (zdjęcia, rozkazy, świadectwa działalności artystycznej czy kulturalnej). Nie mogło również zabraknąć orderów, odznaczeń, biżuterii patriotycznej, dokumentów, rozkazów czy odezw. Zgromadzono też przedmioty związane z postacią generała Władysława Andersa (m.in. biurko, odznaczenia, zdjęcia i portret).

Informacje praktyczne

• Muzeum otwarte jest dla zwiedzających od wtorku do piątku w godzinach od 14 do 16. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem dlatego może się zdarzyć, że będziemy poproszeni o zaczekanie kilku minut na zebranie grupy lub zakończenie trwającego oprowadzania. Wstęp do placówki jest bezpłatny.
• Muzeum działa pod adresem 20 Princes Gate tuż obok Kensington Gardens. Najbliższa stacja metra to Knightsbridge, niedaleko jest również South Kensington.
• Czas zwiedzania całej ekspozycji to około dwie godziny (wiele zależy od liczby pytań jakie będą zadawać turyści).

Więcej informacji dotyczących godzin otwarcia Muzeum i Archiwum, aktualności oraz wiadomości na temat historii placówki znajdziecie na oficjalnej stronie www.