Lukka - 18 atrakcji, które warto zobaczyć i zwiedzić

Lukka (wł. Lucca), położona w malowniczej Toskanii we Włoszech, to miasto o bogatej i fascynującej historii, pełne zachwycających zabytków, od średniowiecznych kościołów po wspaniałe pałace.

Naszą uwagę w Lukce przyciągnęły przede wszystkim romańskie kościoły, doskonale zachowane mury obronne z XVI wieku, obecnie służące jako park miejski, a także wysoka wieża Guinigi, słynąca z dorodnych dębów rosnących na jej szczycie.

Podróżując z nami, odkryjecie największe atrakcje Lukki, a także ukryte perełki, rzadko odwiedzane przez turystów. W ostatniej części naszego przewodnika znajdziecie także krótkie wprowadzenie do historii miasta, które pozwoli Wam lepiej zrozumieć jego unikatowy charakter.

Lukka - jak zaplanować zwiedzanie?

Większość głównych atrakcji Lukki znajduje się w obrębie urokliwego starego miasta, wewnątrz dawnych murów obronnych. Przejście z jednego końca starówki na drugi zajmuje zazwyczaj nie więcej niż 25 minut, co sprawia, że całe miasto można komfortowo zwiedzić na piechotę. Wędrując po Lukce, można zanurzyć się w klimatycznych wąskich uliczkach, podziwiać zachwycające zabytki i zajrzeć do kawiarni bądź sklepów z lokalnymi produktami. Do głównych i najbardziej charakterystycznych uliczek Lukki należy Via Fillungo - polecamy Wam przynajmniej raz nią przespacerować.

My zdecydowaliśmy się na nocleg w Lukce, aby w pełni wykorzystać czas na odkrywanie jej atrakcji. Mimo to uważamy, że najważniejsze punkty można bez problemu odwiedzić podczas jednodniowej wycieczki.

Lukka - co warto zobaczyć? Największe atrakcje i zabytki

Kościół San Michele in Foro ze wspaniałą romańską fasadą

Plac św. Michała, otoczony średniowiecznymi budynkami, zalicza się do najważniejszych z miejskich placów w Lukce. Powstał on na miejscu dawnego rzymskiego forum. Główną atrakcją placu jest kościół San Michele in Foro, okazała romańska świątynia, która w przeszłości służyła również jako miejsce zwoływania posiedzeń rady miejskiej.

Romańska świątynia, wzniesiona w XII wieku, w okresie złotej ery miasta, wyróżnia się czterema przepięknymi rzędami ślepych arkad. Każda kolumna i jej kapitel to prawdziwe dzieło sztuki, przyciągające wzrok odwiedzających. Nam fasada tej świątyni znacznie bardziej przypadła do gustu niż fasada katedry, którą opisujemy w następnym punkcie.

Wnętrze świątyni jest jednak skromniejsze niż w katedrze, co pozwala na jej szybkie zwiedzanie. Pod ołtarzem przechowywane są relikwie świętego Davino Armeno, który zmarł w Lukce w połowie XI wieku.

Katedra w Lukce (Duomo di San Martino)

Katedra w Lukce, usytuowana przy placu św. Marcina, na długo przed przyjazdem wzbudzała w nas duże zainteresowanie. Chociaż miejsce kultu istniało w tym miejscu już wcześniej, widoczna dziś budowla powstawała pomiędzy XII a XV wiekiem. Jej najstarszym elementem jest fasada, stanowiąca jedną z pereł architektury romańskiej w mieście. Jej górna część została ozdobiona rzędami ślepych arkad, co wskazuje na inspiracje czerpane od mistrza Rainalda, twórcy fasady katedry Pizy.

Do świątyni wkraczamy przez okazały przedsionek. Warto tam na chwilę przystanąć, aby obejrzeć płaskorzeźby na ścianach pomiędzy drzwiami. Ich górne rzędy przedstawiają sceny z życia św. Marcina, a dolne reprezentują miesiące, ilustrując charakterystyczne dla nich prace i zajęcia. Rozpoznacie je po znakach zodiaku, umieszczonych w rogach.

Również wejścia zostały ozdobione płaskorzeźbami. Prace nad lewym drzwiami wykonał ceniony Mikołaj Pisano – w lunecie przedstawił scenę Zdjęcia Chrystusa z krzyża.

Katedra w Lukce (Duomo di San Martino)

Wnętrze katedry zostało przebudowane w XIV wieku na modłę gotycką. Choć surowe, może pochwalić się kilkoma zabytkami wartymi uwagi. Są to:

• Oktagonalna kaplica Świętego Oblicza (Volto Santo), wzniesiona do przechowywania krzyża wykonanego z drewna cedrowego, z przedstawieniem twarzy Chrystusa. Według tradycji miał go wyrzeźbić biblijny św. Nikodem, czyli jedna z osób, które składały Chrystusa do grobu. Miejscowi wierzyli, że twarz Zbawiciela wyszła z rąk aniołów. Dziś jednak wiemy, że dzieło to pochodzi z XII wieku.
• Monument nagrobny Hilarii del Carretto, arcydzieło Jacopo della Quercia, wykonane pomiędzy 1406 a 1408 rokiem. Przedstawia on młodą żonę Paolo Guinigiego, która zmarła w trakcie porodu. U jej stóp artysta umieścił niewielkiego psa, symbolizującego wierność małżeńską.
• Labirynt wyryty na jednej z kolumn. Znaczenie tego tajemniczego symbolu pozostaje niejasne, ale mógł on być powiązany z zakonem Templariuszy.
• Malowidła, w tym "Ostatnia Wieczerza" autorstwa Jacopo Tintoretto.

Wstęp jest płatny i kosztuje 3€ (dzieci do 6. roku życia wchodzą bezpłatnie). Warto jednak zakupić bilet łączony w cenie 10€, umożliwiający również wejście na dzwonnicę, do muzeum katedralnego oraz do bazyliki Santi Giovanni e Reparata z baptysterium i rzymskimi ruinami.

Dzwonnica - punkt widokowy

Dzwonnica katedry (Campanile del Duomo di San Martino) w Lukce, licząca sobie 60 metrów wysokości, jest jednym z trzech najważniejszych punktów widokowych w mieście.

Bazylika Santi Giovanni e Reparata - baptysterium i rzymskie ruiny

Kompleks monumentalny w bazylice pod wezwaniem św. Jana i sw. Reparaty to prawdziwa lekcja historii Lukki w pigułce. Z pozoru skromna fasada, która otrzymała swój wygląd w 1622 roku, skrywa wspaniały romański portal z 1187 roku, przez który wkraczamy do wnętrza świątyni.

Warto zatrzymać się na moment i przyjrzeć architrawowi (belce nad wejściem), w całości pokrytemu postaciami ludzkimi. W centrum znajduje się Maryja, otoczona przez dwóch aniołów oraz grupy apostołów.

Wewnątrz świątyni czeka na nas kilka niespodzianek. Pierwszą z nich są ruiny wcześniejszych zabudowań, z zachowanymi mozaikami posadzkowymi. Są to zarówno pozostałości domów i łaźni z czasów rzymskich, krypta z IX wieku, jak i fundamenty dawnej katedry oraz późnoantycznego baptysterium. Wykopaliska znajdują się poniżej obecnego poziomu podłogi kościoła, ale są dostępne do zwiedzania dzięki specjalnym przejściom.

Drugą najważniejszą atrakcją jest baptysterium z pierwszej połowy XIV wieku. Chociaż wnętrze tego obiektu może nie robić ogromnego wrażenia, to jego kopuła jest unikatowym dziełem architektonicznym. Warto pamiętać, że słynne kopuły, takie jak ta katedrze we Florencji, powstały znacznie później.

Dodatkowymi atrakcjami są barokowa kaplica św. Ignacego oraz rzymski sarkofag z II wieku, ozdobiony procesją dionizyjską.

Wieża Guinigi - taras widokowy z dębami na szczycie

Wieża Guinigi (Torre Guinigi), wzniesiona w stylu romańsko-gotyckim, jest jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków Lukki. Wznosząc się na wysokość około 45 metrów, stanowi modelowy przykład wieży mieszkalnej, tak typowej dla średniowiecznych włoskich miast. Należała ona do potężnego rodu Guinigich, jednego z najważniejszych w Lukce, którego członkowie zajmowali się handlem i bankierstwem. Jej dzisiejszy kształt był wizją Paolo Guinigiego, który w 1400 roku został władcą Lukki.

Najbardziej charakterystyczną cechą wieży są dęby ostroliste rosnące na jej szczycie.

Piazza dell'Anfiteatro (plac Amfiteatru)

Piazza dell'Anfiteatro jest najbardziej charakterystycznym placem w Lukce. Jego kształt naśladuje kontury antycznego rzymskiego amfiteatru, który kiedyś stał w tym miejscu i mógł pomieścić nawet 12 000 widzów. Obecnie po starożytnym zabytku nie ma już śladu, a jego fundamenty znajdują się głęboko pod ziemią. Owalny plac otoczony jest średniowiecznymi fasadami. Na plac można wejść przez jedno z czterech wejść.

Bazylika San Frediano ze wspaniałą mozaiką na fasadzie

Nieopodal Piazza dell'Anfiteatro w Lukce znajduje się kolejny romański skarb miasta: bazylika San Frediano. Według tradycji, pierwsze miejsce kultu założył tu w VI wieku biskup Frediano.

W XII wieku świątynia została przebudowana w stylu romańskim. Jej fasada została ozdobiona mozaiką w stylu bizantyńskim, przedstawiającą tronującego Chrystusa w otoczeniu świętych. Biorąc pod uwagę rozmiar mozaiki, jest to unikatowe dzieło sztuki.

Wnętrze świątyni zachowało swój historyczny charakter. Największe wrażenie zrobiła na nas pięknie zdobiona chrzcielnica. Ciekawostką jest kaplica Trenta w lewej nawie, gdzie w rzymskim sarkofagu przechowywane są szczątki Ryszarda Pielgrzyma z VIII wieku, prawdopodobnego dowódcy sił królestwa Wessex, który zmarł w Lukce podczas podróży do Ziemi Świętej. Nie przegapcie również kaplicy św. Zity, dedykowanej popularnej świętej z Lukki, gdzie znajduje się jej relikwiarz ze zmumifikowanym ciałem.

Torre delle Ore - wieża zegarowa

Torre delle Ore, druga z zachowanych średniowiecznych wież w Lukce, stanowi trzeci popularny punkt widokowy w mieście. Jeśli, w przeciwieństwie do nas, nie jesteście miłośnikami wież widokowych, możecie ją pominąć. Jednak dla wszystkich, którzy cenią sobie takie atrakcje, wspinaczka na szczyt, aby podziwiać panoramę miasta z pomieszczenia dzwonnicy, jest zdecydowanie warta wysiłku.

Zegar na wieży został zainstalowany w 1390 roku, a jej dzwony wciąż wybijają godziny.

Mury obronne - spacer po renesansowych fortyfikacjach

Współczesna Lucca jest znana przede wszystkim ze swoich imponujących i doskonale zachowanych renesansowych murów obronnych z XVI wieku. Ich budowa rozpoczęła się w 1544 roku i trwała przez ponad sto lat, tworząc solidną strukturę, która przetrwała do naszych czasów w nienaruszonym stanie. Szczęśliwie dla mieszkańców, fortyfikacje nigdy nie musiały zostać wykorzystane do obrony miasta, ale miały okazję bronić je przed powodziami.

Te szerokie mury, wzmocnione licznymi bastionami i bramami, stanowią teraz jedną z największych atrakcji miasta. Całość została przekształcona w park miejski, który jest idealnym miejscem do relaksu, spacerów oraz jazdy rowerami. Zielona przestrzeń na szczycie murów oferuje nie tylko wspaniałe widoki na miasto, ale również jest miejscem spotkań mieszkańców i turystów, łączącym historię z codziennym życiem.

Bastion San Martino

Spośród wszystkich bastionów w Lukce nam szczególnie do gustu przypadł Baluardo San Martino. Jego nieco tajemnicze, mroczne korytarze są otwarte dla zwiedzających. Jeśli lubicie tego typu miejsca, nie będziecie żałować wizyty!

Podczas naszych odwiedzin w bastionie San Martino mieliśmy okazję natknąć się na interesującą wystawę sztuki współczesnej.

Bramy miejskie

W Lukce wyjątkowo dobrze zachowały się wszystkie trzy renesansowe bramy miejskie: Porta San Pietro, Porta San Donato i Porta Santa Maria. Każda z nich jest unikatowa i oferuje odwiedzającym wgląd w bogatą historię i architekturę miasta. Porta San Pietro i Porta San Donato wyróżniają się swoją szczególną konstrukcją i detalem architektonicznym, podczas gdy Porta Santa Maria ma swój własny urok, mimo że może wydawać się mniej okazała.

Dodatkowo, jest jeszcze czwarta brama, Porta Elisa, która powstała w czasach rządów księżnej Elizy Bonaparte, siostry Napoleona. Zabytek ten, wzniesiony w stylu klasycystycznym, stanowi interesujący kontrast w stosunku do starszych, renesansowych bram.

Warto wspomnieć, że przed powstaniem podziwianych dziś renesansowych murów, w mieście istniały wcześniejsze konstrukcje obronne. Z XIII-wiecznego pierścienia murów przetrwały dwa historyczne wejścia: skromniejsza brama Borgo, którą łatwo można przegapić, oraz znacznie bardziej charakterystyczna brama San Gervasio (Porta di San Gervasio) z dwoma półkolistymi wieżami. Obie zostały wkomponowane w gęstą zabudowę starego miasta.

Palazzo Pfanner - barokowe ogrody i wnętrza pałacowe

Ten barokowy pałac, będący od XIX wieku w posiadaniu rodziny Pfanner, jest jednym z najlepiej skrywanych sekretów Lukki. Jego ogród, zaprojektowany na początku XVIII wieku przez cenionego architekta Filippo Juvarrę (znanego m.in. z projektu Pałacu Królewskiego w Madrycie oraz z zabytków w Turynie), jest uznawany za jedno z najpiękniejszych założeń ogrodowych doby baroku we Włoszech.

Warto zajrzeć tam, aby odpoczywając na jednej z ławeczek, móc podziwiając roślinność i rzeźby. Również rezydencja jest możliwa do odwiedzenia. W trakcie wizyty można zobaczyć m.in. kuchnię, salon, jadalnię i sypialnię. Ciekawostką jest, że jeden z właścicieli pałacu był chirurgiem, co znalazło odzwierciedlenie w ekspozycji narzędzi chirurgicznych.

Co interesujące, pałac oferuje również możliwość wynajęcia pokoi na nocleg.

Muzeum Katedralne (Museo della Cattedrale)

Podczas zwiedzania włoskich miast zawsze staramy się odwiedzać muzea katedralne. Ze względu na dawną dominującą pozycję kościoła, w jego posiadaniu często znajdowały się wspaniałe obiekty, w tym unikatowe arcydzieła złotnictwa i rzeźbiarstwa.

Chociaż muzeum w Lukce nie jest jednym z największych, kilka eksponatów zrobiło na nas duże wrażenie. Wśród najbardziej interesujących znajduje się wspaniały 'Krzyż Pizański', o wysokości 76 cm, który został zdobyty podstępem od mieszkańców Pizy. Jest to arcydzieło sztuki złotniczej z XV wieku. Oprócz niego zachwycają również korona z kamieniami szlachetnymi, która była zakładana na głowę Chrystusa ze "Świętego Oblicza", oraz wspaniałe relikwiarze.

Museo Nazionale di Villa Guinigi

Najważniejsze muzeum w Lukce mieści się w historycznym, gotyckim domu Paolo Guinigiego, który był władcą miasta w latach 1400-1430 i kilkukrotnie pojawia się w naszym tekście.

Placówka skupia się na historii miasta i regionu - od czasów etruskich i rzymskich aż do zjednoczenia Włoch. Mamy jednak mieszane uczucia co do ekspozycji: choć wiele eksponatów przypadło nam do gustu, oczekiwaliśmy nieco więcej, biorąc pod uwagę bogatą historię miasta. Z drugiej jednak strony cena biletu wstępu nie jest wysoka, więc warto zobaczyć, co oferuje muzeum.

Najbardziej urzekły nas: detale architektoniczne z okresu wczesnego średniowiecza, wystrój chóru z katedry oraz kolumny z kościoła San Michele di Foro. Znajduje się tu również sporo obrazów religijnych, w tym trzy dzieła Giorgio Vasariego, wykonane dla jednego z kościołów, a także rzeźby, mozaiki i naczynia. Najbardziej brakowało nam jednak obszerniejszych materiałów informacyjnych poświęconych historii miasta.

Piazza Napoleone i Palazzo Ducale

Plac Napoleona, przy którym stoi dawny Pałac Książęcy, stanowił niegdyś centrum polityczne Lukki. Początkowo nazywany Piazza Grande, na początku XIX wieku został przemianowany na cześć Napoleona Bonaparte, brata ówczesnej księżnej miasta, Elizy Bonaparte.

Cały zachodni bok placu zajmuje Pałac Książęcy, którego renowację zleciła Maria Luiza Hiszpańska, mianowana księżną Lukki na kanwie decyzji kongresu wiedeńskiego. Jej rzeźba została odsłonięta w centralnej części placu.

Chociaż pałac nie jest otwarty dla zwiedzających (możecie jednak wejść na jego dziedziniec), warto tak zaplanować swoje zwiedzanie Lukki, aby tędy przspacerować.

Muzeum w Pałacu Mansi - zobacz wnętrza arystokratycznej rezydencji

Drugie muzeum miejskie, Museo Nazionale di Palazzo Mansi, działa w zabytkowym pałacu z XVI wieku. W 1616 roku jego właścicielami zostali członkowie rodu Mansi, którzy przebudowali go w stylu barokowym. Spoglądając na jego surową fasadę, aż trudno uwierzyć, że wewnątrz kryje się tak bogato zdobione wnętrze.

Muzeum to funkcjonuje jako rezydencja-muzeum, prezentując warunki życia dawnej arystokracji. Oprócz wspaniałych dekoracji wnętrz, eksponowane są tutaj również obrazy, historyczne ubrania oraz zabytkowy powóz.

Ogród botaniczny

Niewielki ogród botaniczny w Lukce, założony w 1820 roku przez księżną Marię Luizę, jest najważniejszym ogrodem w mieście, a jego ozdobą jest malownicze oczko wodne.

Chociaż mamy słabość do historycznych ogrodów botanicznych w włoskich miastach, zdajemy sobie sprawę, że pomimo swojego uroku, często są one stosunkowo niewielkie. Takie też wrażenie odnieśliśmy w Lukce.

Lukka - wskazówki i informacje praktyczne

Jak dojechać do Lukki?

Najwygodniejszym sposobem na dotarcia do Lukki jest pociąg. Czas podróży z Pizy to niecałe 30 minut, a bilet kosztuje 3,90€.

Jeśli wybieracie się z Florencji, podróż zajmie Wam około godziny i 50 minut, a koszt biletu wyniesie 8,40€.

Pamiętajcie, że te czasy mogą się różnić w zależności od dnia i godziny podróży.

Bilety możecie nabyć bezpośrednio na dworcu w automatach biletowych lub wygodnie online na oficjalnej stronie włoskiej kolei. Przy zakupie online jako stację docelową wpisujecie po prostu "Lucca". Planując podróż, zawsze warto sprawdzić najnowsze informacje dotyczące rozkładu jazdy i cen biletów.

Lukka - historia miasta w pigułce

Chociaż początki Lukki sięgają czasów etruskich (a może i wcześniejszych), miasto zyskało na znaczeniu dopiero w okresie rzymskim, najpierw jako fort, a w 180 p.n.e. stając się kolonią. Pamiątką po tych czasach jest charakterystyczny układ urbanistyczny starego miasta, z centralnym forum i prostokątnym planem miasta. Spoglądając na mapę, łatwo wypatrzymy przebieg dwóch głównych antycznych ulic - cardo maximus (północ-południe) i decumanus maximus (wschód-zachód), które spotykały się na forum, czyli dzisiejszym Piazza San Michele. W czasach rzymskich miasto zwane było Luca.

Średniowiecze przyniosły miastu okres rozkwitu, szczególnie w XII wieku i XIII wieku, gdy Lukka stała się ważnym centrum handlowym, słynącym z produkcji jedwabiu i innych tkanin. W tym czasie powstały liczne kościoły, które do dziś świadczą o dawnej świetności miasta. W 1160 roku Lukka stała się niezależną republiką, co trwało aż do 1799 roku, kiedy to została zajęta przez armię Napoleona.

Okres napoleoński przyniósł zmiany w administracji i strukturze społecznej miasta. Siostra Napoleona, Eliza Bonaparte, została księżną Lukki i przyniosła do miasta ducha nowoczesności, inicjując liczne projekty budowlane i kulturalne. Po upadku Napoleona, w 1815 roku, Lukka stała się księstwem pod panowaniem austriackim, a później, w 1847 roku, została włączona do Wielkiego Księstwa Toskanii. Od 1861 roku Lukka należy do zjednoczonych Włoch.