Katedra św. Wita w Pradze - historia, zwiedzanie, zabytki

Mroczna, pełna tajemnic budowla jest uznawana za jedną z najpiękniejszych świątyń na świecie. Była też jedną z najdłużej wznoszonych katedr w historii (jej budowę ukończono dopiero w 1929 roku). Dziś stanowi obowiązkowy punkt wszystkich wycieczek do Pragi, co nie powinno dziwić biorąc pod uwagę jej piękno, historię i zgromadzone we wnętrzu liczne zabytki.

Historia katedry w Pradze

Pierwszy kościół na tym terenie miał wznieść w X wieku święty król Wacław. Niewielka romańska budowla stała się dla władcy miejscem wiecznego spoczynku. W XI wieku świątynię rozebrano i wzniesiono ponownie w bardziej okazałej formie. Tak przetrwała ona do XIV wieku kiedy to zapadła decyzja o budowie nowej katedry.

Jej wznoszenie rozpoczęto w 1344 roku. Wkrótce w budowę zaangażował się cesarz Karol IV umieszczając w kościele skarbiec królewski, sprowadzając relikwie i kolejnych architektów. Zatrudnił najsłynniejszego z budowniczych katedry Petera Parlera, który diametralnie zmienił wygląd budowli nadając jej oryginalny charakter. Prace przerwała śmierć władcy i architekta. Konsekrowano jedynie nawę główną, zbudowano chór i dzwonnicę. W następnych wiekach powstały mauzoleum królewskie i empora Władysława Jagiellończyka.

W 1619 roku Fryderyk V oddał katedrę protestantom, którzy zniszczyli większość zgromadzonych w środku dzieł sztuki i przedmiotów kultu. Dopiero w 1872 roku podjęto decyzję o dokończeniu budowy. Przedsięwzięciem kierowali kolejno Josef Kranner, Józef Mocker i Kamil Hilbert. Przy pracach we wnętrzu kościoła brali udział wielcy czescy artyści tamtej epoki w tym niezrównany Alfons Mucha.

Budowę ostatecznie ukończono w 1929 roku. Po II wojnie światowej świątynia została znacjonalizowana i taki stan rzeczy utrzymuje się do dziś (mimo protestów przedstawicieli kościoła katolickiego).

Bryła i układ przestrzenny

Widoczny z daleka kościół od dawna fascynował twórców. Milos Urban tak pisał o niej w powieści “Cień katedry” :

(...) nawa z wieloma wieżami i prezbiterium z gęstwiną przypór przypominała mi drewnianą koronę, olbrzymią i ciemną; fiale sterczą wokół budynku jak krzaki, a wieże wyglądają jak drzewa z odciętymi koronami, z których ktoś niewidoczny obserwuje jak przychodzisz z oddali.

Nic dziwnego bo kościół jest niezwykły nawet jak na gotycką katedrę, a to za sprawą dwóch jego budowniczych. Pierwszy z nich, Mateusz z Arras, zaprojektował ją na wzór świątyń francuskich, ale drugi - Peter Parler - zmienił niektóre z pierwotnych rozwiązań tworząc budowlę nietuzinkową. Całość zachowała jednak plan krzyża łacińskiego, ale zastosowano sklepienie sieciowe (a nie jak we Francji łukowo-żebrowe) co pozwoliło ozdobić ściany szerokimi oknami.

Wnętrze składa się z nawy głównej i dwóch naw bocznych. Ołtarz otacza ambit (obejście) do którego przylega część z 22 kaplic. Prawdziwym arcydziełem jest jednak zbudowane przez Petera Parlera tryforium (galeria umieszczona na wysokości chóru). Poszczególne jego części zdobią rzeźby wyobrażające członków rodziny cesarskiej, architektów i duchownych.

Zwiedzanie praskiej katedry - najważniejsze zabytki

Spacer po katedrze bocznymi nawami daje nam możliwość obejrzenia 22 kaplic, które powstawały w różnych epokach. Do najciekawszych należą:

• Kaplica św. Wacława - wielu turystów uznaje ją za najpiękniejszą. Pochodzi z XIV wieku i została zbudowana tam gdzie dawniej wznosił się ołtarz dawnej świątyni. Wyróżnia się przepięknymi malowidłami i średniowieczną figurą świętego. Znajduje się w niej zamknięty na siedem kluczy (posiadają je najważniejsi politycy i duchowni Czech) skarbiec z klejnotami koronnymi królów czeskich i relikwiami.
• Kaplica św. Jana Nepomucena - mieści się w ambicie i pierwotnie służyła za nagrobek jednego z arcybiskupów. Z czasem jednak poświęcono ją świętemu Janowi Nepomucenowi zamordowanemu przez króla za odmowę wyjawienia tajemnicy spowiedzi królowej. Naprzeciw kaplicy widzimy piękne barokowe mauzoleum świętego. Zwróćmy uwagę na jednego z cherubinów, który trzyma tarczę z… językiem. To nawiązanie do cudu jaki zaobserwowali biskupi po otwarciu trumny męczennika. Rozkładowi uległo bowiem całe ciało poza szkieletem i właśnie językiem. Miało to świadczyć o tym, że święty nie wyjawił powierzonych mu grzechów. Tutaj też przeniesiono relikwie świętego Wojciecha (pierwotnie znajdowały się w nieistniejącej już dziś kaplicy tego męczennika). Zostały one zrabowane z katedry w Gnieźnie podczas najazdu Brzetysława na Polskę (Polacy twierdzą jednak, że w zamęcie Czesi zabrali nie te szczątki co trzeba i Wojciech pozostał w Wielkopolsce).
• Kaplica świętych relikwii - cesarz Karol uważał ją za jedną z najcenniejszych. Tutaj zgromadził relikwie, które kolekcjonował.

Z innych zabytków praskiej katedry wymienić należy:

• Ołtarz - pochodzi z XIX wieku i zastąpił barokowego poprzednika. Podobno w gotyckim ołtarzu znajdował się obraz autorstwa Łukasza Cranacha, ale został zniszczony przez husytów.
• Mauzoleum cesarskie i groby królewskie - znajdują się w centralnym punkcie świątyni. Pochodzący z XVI wieku nagrobek wyobraża Ferdynanda Habsburga i Annę Jagiellonkę. Prawdziwe sławy leżą jednak pod mauzoleum w krypcie królewskiej. Spoczywają tam doczesne szczątki Habsburgów (Rudolfa I i Rudolfa II), Władysława Pogrobowca, Jerzego z Podiebradu i wreszcie ukochanego przez prażan władcy oraz fundatora katedry - Karola IV.
• Witraże - pochodzą z okresu ostatniej przebudowy. Na szczególną uwagę zasługują dwa z nich: znajdujący się po lewej stronie witraż wykonany przez Alfonsa Muchę przedstawiający dzieje św. Cyryla i Metodego oraz ulokowany w przeciwnej nawie witraż obrazujący Sąd Ostateczny, wykonany przez innego znanego artystę Maxa Švabinskyego.
• Dzwonnica - nakryta barokowym hełmem średniowieczna wieża kryje największe czeskie dzwony. W tym słynnego Zygmunta (największy dzwon Czech, którego serce pękło w 2002). Wejście do niej znajduje się na zewnątrz kościoła.

Katedra w Pradze w literaturze

Wiele wskazuje na to, że praska katedra pojawia się w procesie Franza Kafki. Wprawdzie miasto, które zamieszkuje Józef K. nie zostaje nigdy nazwane, ale opis pewnych architektonicznych detali może wskazywać na właśnie tę świątynię. Jest ona też miejscem akcji współczesnej powieści Milosa Urbana pod tytułem "Cień katedry".

Zwiedzanie katedry w Pradze - informacje praktyczne

Archikatedra świętego Wita, Wacława i Wojciecha (czes. - Katedrála svatého Víta, Václava a Vojtěcha) stoi na Hradczanach (czyli praskim wzgórzu zamkowym), a dokładniej na trzecim dziedzińcu praskiego kompleksu zamkowego. Żeby się do niej dostać musimy przejść przez główne (zachodnie) lub wschodnie wejście na zamek.

Na spokojne zwiedzenie świątyni warto zarezerwować sobie około 30 minut.

Jak już wspomnieliśmy świątynia jest obecnie własnością państwa więc aby ją zwiedzić należy zapłacić za bilet.

Katedra w Pradze - ceny biletów wstępu

Nie da się niestety kupić wejściówki do samej katedry - występuje ona tylko w wersji łączonej z innymi zabytkami na terenie kompleksu zamkowego.

Bilet łączony kosztuje 450,00 Kč (78,16 zł) i pozwala na zwiedzenie czterech miejsc. Są to:

• katedra,
• Stary Pałac Królewski,
• Złota Uliczka z wieżą Daliborka,
• romańska bazylika św. Jerzego.

Dostępne są również o połowę tańsze bilety ulgowe dla dzieci pomiędzy 6 a 16 rokiem życia oraz dla osób po 65. urodzinach, a także bilety rodzinne w cenie 950,00 Kč (165,01 zł) dla dwojga dorosłych i maksymalnie piątki dzieci poniżej 16. roku życia.

Powyższe bilety ważne są przez dwa dni (do każdej atrakcji możemy wejść jeden raz). Jeśli chcemy robić zdjęcia w świątyni (dozwolone jedynie bez statywu i lampy), powinniśmy wykupić specjalne pozwolenie, którego koszt wynosi 50,00 Kč (8,69 zł).

Darmowe zwiedzanie katedry w Pradze

Bez biletu można wejść tylko do przedsionka. Widać stamtąd witraże Muchy i Švabinskyego oraz główną nawę, lecz niestety nie zobaczymy większości kaplic.

Jeśli wystarczy nam krótki spacer po bocznych nawach, a nie chcemy kupować biletów to możemy udać się na Mszę Świętą i zostać w świątyni po zakończeniu obrzędów (nie zobaczymy wtedy jednak grobów królewskich). Zwiedzanie podczas Mszy jest zabronione.

Godziny zwiedzania

Aktualne dni i godziny wstępu sprawdzimy na oficjalnej stronie zamku

Punkt widokowy na południowej wieży katedralnej

Dodatkowo płatne jest wejście na południową wieżę, z której rozpościera się widok na całą okolicę. Koszt wejściówki to 200,00 Kč (34,74 zł). Dostępne są również bilety ulgowe, które działają na takich samych zasadach jak przy bilecie łączonym.