Jezioro Nezyderskie - atrakcje, miasta, komunikacja

Jezioro Nezyderskie leży na pograniczu Austrii oraz Węgier, i jest dokładnym przeciwieństwem tego co oferuje pobliski Balaton. Zamiast zatłoczonych plaż i amatorów kąpieli znajdziemy tu szerokie pasy trzcin, miłośników dzikiej przyrody i liczne jachty. Nie oznacza to jednak, że wokół jeziora brakuje zabytków - tych również jest wcale niemało!

Wśród polskich turystów akwen ten nie należy do najbardziej znanych, więc nieco zaskakującą może być informacja, że znajduje się on na liście UNESCO.

Jezioro Nezyderskie - wprowadzenie

Płytki i mulisty zbiornik wodny jest najdalej na zachód wysuniętym jeziorem stepowym Eurazji. Eksperci wskazują również, że zbiega się tu kilka różnych stref krajobrazowych - to z kolei sprawia, że flora i fauna Fertő-tó (po węgiersku) jest niezwykle zróżnicowana. W 2001 roku obszar ten został wpisany na listę UNESCO jako krajobraz kulturowy. Zwrócono uwagę, na fakt zasiedlenia brzegów jeziora już od 6000 lat p.n.e.

Liczne znaleziska archeologiczne świadczą o tym, że Jezioro Nezyderskie lubili Rzymianie - odkryto tu fundamenty wielu willi z okresu ich panowania. Sytuacja zmieniła się w czasach średniowiecza i rozwoju państwa węgierskiego - jezioro żywiło żyjących w jego pobliżu ludzi, a mieszkańcy Sopronu mieli prawo do pobierania podatków za transport przez jego wody. Rozpoczęto również hodowlę winorośli, która szybko wpisała się w lokalny krajobraz. W 1920 roku przez wody Jeziora Nezyderskiego przeprowadzono granicę pomiędzy Austrią i Węgrami. Mniej więcej w tym okresie brzegi jeziora zaczęły gwałtownie zarastać trzciną. Fakt ten związany jest z masową migracją ludzi ze wsi do miast i zmniejszonym zapotrzebowaniem na trzcinę pospolitą. Szerokie na kilka kilometrów pasy tej roślinności zadecydowały o charakterystycznym krajobrazie całego obszaru.

Zwiedzanie

Podczas pobytu nad "wiedeńskim morzem" nie sposób się nudzić. Zróżnicowanie krajobrazu kulturowego sprawia, że wartych odwiedzenia miejsc starczy nam na co najmniej kilka wycieczek.

Aby czerpać dochody z turystyki nad jeziorem tworzy się niewielkie, i działające wyłącznie latem osady z plażami, gastronomią, hotelami i przystaniami dla łodzi. Z reguły wstęp na część plażową jest płatny. Miejsca te posiadają połączenia autobusowe z większymi miastami.

Przykłady tego rodzaju koegzystencji to:

• Sopron - Fertőrákos - Fertő-tó,
• Mörbisch am See - Seebad Mörbisch,
• Rust - Seebad Rust,
• Neusiedl am See - Strandbad Neusiedl am See.

Wyjątkiem na tym tle jest miejscowość Podersdorf am See, która posiada linię brzegową wolną od trzcin.

Największe atrakcje Jeziora Nezyderskiego

Sopron (węgierska strona jeziora)

To chyba najlepszy pomysł na punkt wypadowy podczas zwiedzania okolic Fertő-tó. Miasto z dobrze rozwiniętą bazą noclegową, barokową starówką, którego początki sięgają czasów starożytnych z pewnością zainteresuje miłośników historii. A jeśli zmęczą nas wąskie uliczki to warto wybrać się na wycieczkę w Góry Soprońskie stanowiące wschodni kraniec Alp. Aby dostać się z Sopronu na brzeg jeziora należy wsiąść w autobus jadący do Fertő-tó.

Fertőrákos (węgierska strona jeziora)

Wioska ta, położona pomiędzy brzegiem jeziora (oddalonym o około 3 kilometry) a Sopronem, słynie z dwóch zabytków, które przyciągają turystów. W jej centrum zobaczymy barokowy pałac biskupów Győr z XVII/XVIII wieku (Fő u. 153), a na północy dawny kamieniołom zamieniony na salę teatralną. Informacje dotyczące spektakli oraz wstępu do obiektu znajdziemy na stronie miejscowości: pod tym adresem.

Piknik Paneuropejski 1989 - Panerópai Piknik Emlékpark (węgierska strona jeziora)

Na dawnym przejściu granicznym węgiersko-austriackim, przy drodze wiodącej z Fertőrákos do Sankt Margarethen im Burgenland, znajduje się interesujący pomnik. Upamiętnia on niezwykłe wydarzenie do jakiego doszło 9 sierpnia 1989 roku. Władze obu krajów wobec gwałtownych przemian zachodzących w Europie zdecydowały się na zorganizowanie na terenie Węgier międzynarodowego pikniku. Ku zaskoczeniu wszystkich kilkuset obywateli Węgier i turystów z NRD ruszyło w stronę zasieków. W decydującym momencie dowódca austriackich pograniczników Árpad Bella nakazał swoim podwładnym odwrócić wzrok. Tym samym uczestnikom pikniku udało się przedostać na Zachód. Na pamiątkę owych wydarzeń na terenie przygranicznym ustawiono pomniki, a także zachowano starą wieżę strażniczą.

Mörbisch am See (austriacka strona)

Wprawdzie ta niewielka wioska nie posiada wyróżniających ją zabytków, to jednak jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez turystów miejsc nad brzegiem jeziora Nezyderskiego. Dzieje się tak za sprawą wybudowanego na wodzie teatru operowego Seebühne Mörbisch, w którym każdego lata organizuje się festiwal Seefestspiele Mörbisch. Informacje dotyczące repertuaru, cen biletów i możliwości rezerwacji znajdziemy na oficjalnej stronie imprezy: pod tym linkiem.

Rust (austriacka strona)

W folderach reklamowych i przewodnikach Rust bywa czasem nazywane perłą baroku i akurat w tym przypadku nie ma ani odrobiny przesady. Przepiękna starówka pochodzi z XVI wieku, a zachowało się na niej wiele zabytkowych domów mieszkalnych. Na dachach i kominach domostw zakładają swoje gniazda bociany - jest ich na tyle dużo, że stały się symbolem miasteczka (pamiątki z wizerunkiem bocianów można kupić w tutejszych sklepach). Do naszych czasów przetrwał też barokowy kościół św. Trójcy (Kirche zur Hl. Dreifaltigkeit, Kirchengasse) czy gotycki kościół rybacki (Fischerkirche, Rathausplatz 16).

Miasto posiada wielowiekowe tradycje winiarskie sięgające jeszcze do czasów średniowiecza. Przyjrzyjmy się ozdobom nad wejściami do poszczególnych winiarni - to swoisty kod opracowany przez mieszkańców. Wiecheć słomy lub suche kwiaty oznaczają, że właściciel wyprzedaje resztkę starych win, wieniec ze świeżych roślin to znak, że w sprzedaży są trunki młode, biała lub czerwona wstążka symbolizuje kolor sprzedawanych win.

Również miłośnicy przyrody znajdą tu coś dla siebie - tuż obok przepięknego rynku przy ulicy Seezeile znajduje się wieża (Vogelbeobachtungsturm), z której możemy obserwować bytujące nad rozlewiskach ptaki.

Eisenstadt (austriacka strona)

Oddalone o kilkanaście kilometrów od jeziora miasto Eisenstadt to dobry pomysł na całodniową wycieczkę dla tych, którzy dość już mają plażowania. Zachował się tu zabytkowy pałac rodu Esterhazy (przez jakiś czas był główną siedzibą rodu) z bardzo interesującym parkiem. Ponadto w mieście przez wiele lat żył i tworzył Joseph Haydn. Jego zwłoki do dziś spoczywają w mauzoleum w Bergkirche, a miejskich kościołach znajdziemy organy na których grywał słynny kompozytor. Warto zobaczyć również stary cmentarz żydowski, katedrę i muzeum Haydna (Haydn-Haus Eisenstadt).

Sankt Margarethen im Burgenland (austriacka strona)

Nie da się ukryć, że mieszkańcy tych obszarów kochają teatr. W okolicach Sankt Margarethen im Burgenland znajduje się bowiem trzecia z otwartych pod gołym niebem monumentalnych scen teatralnych. Zajmuje teren dawnego kamieniołomu założonego jeszcze w czasach Cesarstwa Rzymskiego. Monumentalna scena doskonale wpisuje się w skalny krajobraz, a operowe dekoracje zapierają dech w piersiach. Od 1926 roku co dziesięć lat lokalna parafia odgrywa tu również Misterium Pasyjne.

W pobliżu działa niewielki park rozrywki Familypark Neusiedlersee (Märchenparkweg 1).

Purbach am Neusiedler See (austriacka strona)

Zabytkowe dolinki winiarskie, gdzie w dawnych piwnicach działają dziś klimatyczne restauracje kojarzą się nam raczej z Węgrami. Purbach to austriacki wyjątek od tej reguły. Idąc od strony dworca kolejowego należy przejść przez zabytkowe centrum i kierować się w stronę Kellergasse. Tam właśnie będziemy mogli spróbować wielu okolicznych win i to za niezbyt wygórowaną cenę. Do naszych czasów przetrwało około 50 starych piwniczek tworzących uroczą aleję.

Symbolem miasteczka jest rzeźba Turka umieszczona na jednej z kamienic - według legendy przedstawia ona osmańskiego żołnierza, który podczas rabowania Purbach upił się tutejszym winem i został pojmany przez mieszkańców. Za karę do końca swoich dni pozostał na służbie człowieka, którego dom próbował okraść.

Neusiedl am See (austriacka strona)

Kolejne z zabytkowych miasteczek położone na północnym krańcu jeziora posiada gotycko-barokowy kościół oraz ruiny strażnicy wojskowej.

Wielu turystów przybywa tutaj ze względu na możliwość wynajęcia sprzętu wodnego, niezłą bazę hotelową i przyjemną plażę w Strandbad Neusiedl am See.

Frauenkirchen (austriacka strona)

Oddalone o około 8 kilometrów od brzegu jeziora miasteczko Frauenkirchen może się pochwalić interesującym zabytkiem - barokową bazyliką Narodzenia NMP (Basilika Mariä Geburt, Kirchenpl. 27). Kościół powstał po spaleniu osady przez Turków i od tego czasu nie przeszedł żadnej gruntownej przebudowy, stąd jego wnętrze do dziś olśniewa feerią barw i świetnie zachowanym wyposażeniem.

W centrum ołtarza znajduje się średniowieczna rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem nazywana "Maria auf der Heide". Figura została podarowana kościołowi przez ród Esterhazy (wcześniej stała w ich zamkowej kaplicy w Forchtenstein) podczas budowy świątyni. Rzeźba słynie łaskami i przyciąga wielu pielgrzymów. Między innymi z tego powodu papież Jan Paweł II podniósł świątynię do rangi bazyliki mniejszej.

Podersdorf am See (austriacka strona)

To jeden z najpopularniejszych kurortów nad jeziorem. Dzieje się tak dlatego, że postępujący od zachodu przyrost trzcin nie dotarł w ten rejony i Podersdorf może poszczycić się najdłuższą plażą nad Neusiedler See. Symbole miejscowości to zabytkowy wiatrak i latarnia na molo.

W promieniu kilku kilometrów możemy zwiedzić skansen lokalnego budownictwa (Dorfmuseum Mönchhof, Bahngasse 62), zamek Halbturn (Schloss Halbturn) oraz wspomnianą wyżej bazylikę Narodzenia NMP we Frauenkirchen.

Illmitz (austriacka strona)

Niewielkie miasto Illmitz to siedziba austriackiego parku narodowego Lake Neusiedl–Seewinkel National Park. Ten fakt sprawia, że przybywa tu wielu turystów poszukujących możliwości obcowania z przyrodą. Poprowadzono wiele szlaków pieszych i rowerowych, a popularnością cieszą się zwłaszcza okolice Jeziora Seewinkel i licznych w tej okolicy stawów i jeziorek. Zbudowano również szereg wież obserwacyjnych, z których można obserwować żyjące w okolicy ptaki. Illmitz słynie także z upraw winorośli, szacuje się, że to najbardziej dochodowa gałąź rolnictwa w okolicy.

Fertőd i okolice (węgierska strona)

Blisko południowo-wschodniego krańca jeziora zachował jeden z najciekawszych zabytków w okolicy - pałac Esterházych (Esterháza, Joseph Haydn utca 2). Barokowa rezydencja to przede wszystkim imponujący gmach główny, ale też wielki park i interesujące rosarium. Członkowie tego rodu należeli do najbardziej wpływowych ludzi w cesarstwie, a ich posiadłości rozsiane były po całej Europie. Niestety po II wojnie światowej pałac został zdewastowany - wiele komnat jest nadal restaurowanych.

Południowa linia brzegowa jeziora jest dzika, nie znajdziemy tutaj plaż czy modnych kurortów. Jednak przy drodze wiodącej z Fertod do Sopronu istnieje kilka miejscowości, w których warto się zatrzymać. Pobliskie Hegykő słynie z basenów termalnych, Hidegség z absydy kościoła, w której zachowały się średniowieczne malowidła, Fertőszéplak z ze skansenu budownictwa ludowego, a Nagycenk z pałacu oraz mauzoleum rodu Széchenyi i muzeum kolejek wąskotorowych (Szabadtéri Kisvasút Kiállítás).

Aktywny wypoczynek nad Jeziorem Nezyderskim

Wiele tutejszych miejscowości oferuje turystom możliwość aktywnego spędzenia czasu. Okolice jeziora Nezyderskiego to liczne szlaki rowerowe - trasy są zróżnicowane i dobrze oznaczone zaś drogi w przeważającej większości przypadków przejezdne. Różnice wysokości sięgają maksymalnie 150 metrów. Spora część wytyczonych szlaków jest oddzielona od ruchu samochodowego, ale musimy się liczyć z tym, że czasem będziemy musieli jechać obok samochodów. Rowery wynająć możemy w większych miastach (np. Hotel Sopron Fövényverem utca 7) lub skorzystać z austriackiego programu Next Bike (więcej informacji: na oficjalnej stronie).

Wynajem łódek i innego sprzętu wodnego możliwy jest w okolicach plaż. Trzeba jednak przyznać, że oferta nie jest zbyt szeroka (wyjątkiem są bardziej popularne kurorty jak np. Neusiedl am See). Warto sprawdzić też ofertę firmy Drescher Hajózási Társaság, która organizuje wiele wycieczek po jeziorze i okolicach (link).

Jak poruszać się wokół Jeziora Nezyderskiego?

Korzystając z usług lokalnego transportu bez większych problemów dojedziemy do wybranych miejsc. Zarówno po stronie austriackiej jak i węgierskiej możemy skorzystać z pociągów czy autobusów. Połączenia autobusowe posiadają również położone nad brzegiem jeziora osady, gdzie możemy skorzystać z plaż. Ceny połączeń są zdecydowanie niższe na Węgrzech choć jeśli zdecydujemy się na austriackie pociągi (i przemieszczamy się grupą od dwóch do pięciu osób) możemy skorzystać z Einfach-Raus-Ticket, który pozwoli nam jeździć pociągami przez cały dzień.

Jak dojechać nad Jezioro Nezyderskie?

Nad jezioro najłatwiej będzie dotrzeć z Wiednia (np. pociągiem do Neusiedl am See) lub z dużych miast Węgier. Liczne połączenia autobusowe czy kolejowe posiada też Sopron (z Budapesztem lub Győrem). Ciekawostką jest opcja dojazdu do Sopronu znad Balatonu (np. autobusem z Heviz). Daje to możliwość obejrzenia tych dwóch największych jezior Węgier podczas jednej podróży.