Stare Miasto (Gamla Stan) w Sztokholmie - zwiedzanie i ciekawe miejsca

Gamla Stan to najstarsza część Sztokholmu. Początkowo to właśnie ten obszar odpowiadał całemu miastu i dopiero w późniejszych wiekach stolica Szwecji zaczęła rozrastać się poza jego granice.

Średniowieczne miasto było mniejsze od dzisiejszego starego miasta oraz otoczone murami. Z fortyfikacji tych niestety nic nie przetrwało do dziś (z wyjątkiem fragmentu widocznego dawniej w Muzeum Średniowiecznego Sztokholmu - Stockholms medeltidsmuseum).

Artykuł jest częścią naszego przewodnika po największych atrakcjach Sztokholmu.

Kilka słów wprowadzenia

Gamla Stan zajmuje cały obszar wyspy Stadsholmen. Jako część starego miasta oficjalnie uznaje się również znajdujące się tu tuż obok trzy wyspy - Helgeandsholmen, Riddarholmen oraz Strömsborg, jednak gdy ktoś mówi o Gamla Stan, to najczęśćiej na myśli ma wyłącznie Stadsholmen.

Gamla Stan jest świetnym przykładem średniowiecznego założenia miejskiego i jednym z największych zachowanych obszarów tego typu w Europie. Wąskie i wijące się uliczki, kolorowe fasady domów, klimat pełen historii - wszystko to odnajdziemy podczas spaceru po wyspie Stadsholmen. Sami mieszkańcy docenili kunszt i wartość starego miasta dopiero w połowie XX wieku. Wcześniej obszar ten stopniowo niszczał i był zamieszkiwany przez biedotę. Od tego czasu stare miasto zostało przywrócone do życia i stało się największą wizytówką stolicy Szwecji.

Co warto zobaczyć na Gamla Stan?

Gamla Stan to klimatyczne uliczki, sklepy i restauracje. Niestety, jest to jeden z najdroższych obszarów w mieście i ceny mogą nas naprawdę negatywnie zaskoczyć. Na szczęście spacer po ulicach starego miasta jest darmowy.

Pałac Królewski

W obrębie Gamla Stan znajduje się wzgórze zamkowe z barokowym Pałacem Królewskim (jednym z największych pałaców monarszych w Europie) oraz Zbrojownią pełną wspaniałych eksponatów (w tym wielu zrabowanych w Polsce). Obie atrakcje możliwe do odwiedzenia, ale obowiązują w nich oddzielne bilety.

Pałac Królewski spełnia dziś przede wszystkim funkcje reprezentacyjne oraz wykorzystywany jest do celów państwowych. Król oraz królowa mieszkają na co dzień w Pałacu Drottningholm, położonym na jednej z wysp archipelagu sztokholmskiego.

Zbrojownia

Zbrojownia (Livrustkammaren) to najstarsze muzeum w Szwecji - założył je w 1628 roku król Gustaw Adolf.

W zbiorach placówki znajdują się wspaniałe przedmioty zgromadzone przez wieki przez szwedzką Koronę - w tym hełmy, zbroje, miecze i tarcze. Do najważniejszych eksponatów należą strój koronacyjny Królowej Krystyny czy hełm Gustawa Wazy. Na polskich turystach największe wrażenie sprawia zbroja paradna Zygmunta Augusta - nie została ona jednak w żaden sposób zrabowana, a trafiła do Szwecji jako podarek.

Stortorget - rynek w Sztokholmie

Ten najstarszy plac w Sztokholmie położony jest niemal pośrodku starego miasta. Jeśli gdzieś zobaczycie pocztówkowe zdjęcie ze Sztokholmu z kolorowymi fasadami historycznych domów - niemal na pewno zostało ono zrobione właśnie tutaj.

Po północnej stronie placu stoi imponujący dawny budynek giełdy, gdzie dziś mieści się m.in. Muzeum Nobla. Niemal na środku placu stoi studnia zbudowana podczas wznoszenia gmachu giełdy.

Na placu Stortorget już od średniowiecza rokrocznie ma miejsce sztokholmski targ bożonarodzeniowy. Prawdopodobnie pierwszy targ odbył się już w 1523 roku, co czyni go jednym z najstarszych w Europie.

Muzeum Nobla

Muzeum poświęcone słynnej nagrodzie, jej twórcy Alfredowi Noblowi oraz laureatom. Znajdziemy tu informacje o każdym ze zwycięzców. Niektórzy laureaci, w tym Maria Skłodowska Curie, zostali uhonorowani dedykowanymi wystawami. W muzeum odbywają się również wystawy tymczasowe.

Katedra sztokholmska (Storkyrkan) i św. Jerzy pokonujący smoka

Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja to najstarsza świątynia w mieście. Jego nazwa w wolnym tłumaczeniu oznacza po prostu Wielki Kościół. Pierwsze wzmianki o katedrze datowane są na 1279 rok. Świątynia należy do najważniejszych przykładów szwedzkiego gotyku. Dziś odbywają się tu wszystkie najważniejsze ceremonie państwowe, takie jak śluby rodziny królewskiej czy korowania.

Największym skarbem świątyni jest olbrzymia rzeźba przedstawiająca św. Jerzego walczącego ze smokiem (właściwie pokonującego smoka) z 1489 roku. Jej autorem jest Bernt Notke z Lubeki, który stworzył jedno z najciekawszych dzieł rzeźbiarskich późnego gotyku. Co ciekawe - pierwotnie rzeźba ta stanowiła zwieńczenie ołtarza na skrzyżowaniu naw i ozdabiała grobowiec fundatora, któremu rzekomo podczas bitwy miał ukazać się sam św. Jerzy i pomóc mu w zwycięstwie.

Wewnątrz zachwyca również drewniana ambona w stylu francuskiego baroku autorstwa Burcharda Prechta.

Interesującym zabytkiem w kościele jest także kopia obrazu Vädersolstavlan przedstawiająca najstarszy istniejący widok na Sztokholm.

Plac Köpmantorget

Mały i przyjemny placyk, z którego dojdziemy na plac Stortorget. Jego największą atrakcją jest replika rzeźby św. Jerzego walczącego ze smokiem znajdującej się w katedrze. Wzdłuż ulicy prowadzącej na plac Stortorget działają m.in. sklepy ze starociami.

Ulica Västerlånggatan

Västerlånggatan uważana jest za najważniejszą ulicę starego miasta. Ciągnie się ona wzdłuż przebiegu historycznych murów miejskich. Na całej jej długości działają sklepy, kawiarnie i restauracje.

Kawiarnie oraz czas na fika

Nie ma co się oszukiwać - ceny na sztokholmskim starym mieście z perspektywy polskiego turysty są wysokie (więcej: Ceny w Sztokholmie). Szkoda jednak nie zajść do którejś z urokliwych kawiarni i nie znaleźć czasu na fika, jak mieszkańcy Szwecji określają przerwę na kawę, w trakcie której regenerują siły i dogadzają sobie jednym z tutejszych przysmaków (np. ciastkiem z cynamonem).

Ulica Prästgatan i fragment kamienia runicznego

Prästgatan to jedna z najprzyjemniejszych ulic na całym starym mieście - wzdłuż jej przebiegu zachwycają historyczne fasady budynków.

Ulica skrywa jeden sekret - fragment kamienia runicznego datowanego na mniej więcej 1000 rok, czyli starszego od samego miasta (położenie: 59.324731, 18.070023).

Kościół niemiecki (Tyska kyrkan)

Ten średniowieczny kościół został zbudowany przez niemieckich kupców, którzy zamieszkiwali tę okolicę. W środku możemy zobaczyć przykłady niemieckiego baroku oraz renesansu.

Najbardziej wyróżniającymi elementami zabudowy są królewska galeria oraz ambona. Do kościoła przynależy również kawałek parku.

Wartą uwagi jest również Północna Brama prowadząca na teren świątyni.

Dom rycerski (Riddarhuset)

Riddarhuset to piękny pałac z XVII wieku znajdujący się w północno-zachodnim rogu wyspy Stadsholmen. Budowla zachwyca piękną fasadą. W przeszłości budynek był siedzibą zgromadzenia szwedzkiej arystokracji.

Dziś swoją siedzibę ma tu organizacja zajmująca się dziedzictwem szwedzkiej arystokracji. Wnętrze pałacu można zwiedzić, choć jest on otwierany w ograniczonych godzinach - więcej informacji znajdziecie na oficjalnej stronie.

Mårten Trotzigs gränd - najwęższa uliczka w Sztokholmie

Najwęższa uliczka w mieście - jej szerokość w najkrótszym punkcie osiąga zaledwie 90 cm. Trasa prowadzi 37 stopniami w dół (lub górę). Znajduje się trochę na uboczu i nazwana została na cześć jednego z najbogatszych lokalnych kupców, który miał zostać pobity na śmierć w trakcie jednej ze swoich podróży.

Restauracja Den Gyldene Freden

Jest to jedna z najstarszych restauracji w Europie, która swoją działalność rozpoczęła w 1722 roku. W środku czeka na nas wystrój pełen antyków. Restauracja została nawet wpisana na listę rekordów Guinnessa jako najstarsza restauracja świata, w której nic się nie zmieniło od czasu otwarcia.

Żelazny chłopiec

Najmniejsza rzeźba w Szwecji. Przedstawia chłopca siedzącego i wpatrującego się w niebo. Znajduje się tuż obok Kościoła Fińskiego. Rzeźba stoi w tym miejscu od 1967 roku, jej autorem jest Liss Eriksson.

Położenie: 59.325451, 18.072342