Florencja - co warto zobaczyć? Zwiedzanie największych atrakcji i zabytków
Florencja to miasto sztuki i architektury, kolebka Renesansu. Stolica Toskanii jest niemal zawsze zatłoczona, ale ma w sobie "to coś", co pozwala zapomnieć o masach innych odwiedzających i cieszyć się wąskimi uliczkami, pałacami oraz nieustannym harmidrem.
Największe atrakcje Florencji, takie jak pałace, muzea czy ogrody, mogłyby wypełnić nam kilka dni zwiedzania, dlatego przed przyjazdem powinniśmy skrupulatnie ułożyć nasz plan, uwzględniając przy tym kolejki do kas oraz godziny otwarcia atrakcji - dzięki czemu wykorzystamy naszą wizytę w pełni.
W naszym przewodniku odpowiadamy co zobaczyć we Florencji i jak zaplanować zwiedzanie. Przygotowaliśmy dla Was listę najciekawszych miejsc wraz ze wskazówkami praktycznymi.
- Jak zwiedzać Florencję?
- Co warto zobaczyć we Florencji? Największe atrakcje oraz zabytki
- Katedra Santa Maria del Fiore
- Baptysterium św. Jana
- Wejście na kopułę
- Dzwonnica zaprojektowana przez Giotta
- Piazza della Signoria - serce Florencji
- Palazzo Vecchio i wieża Arnolfa
- Galeria Uffizi - najsłynniejsze muzeum Florencji
- Galleria dell’Accademia ze słynnym Dawidem Michała Anioła
- Ponte Vecchio (Most Złotników)
- Bazylika Santa Maria Novella
- Farmaceutica di Santa Maria Novella - jedna z najstarszych aptek świata
- Bazylika San Lorenzo
- Kaplica Medyceuszy - architektura Michała Anioła oraz inne dzieła sztuki
- Mercato Centrale
- Bazylika Santa Croce - florencki panteon
- Plac Michała Anioła ze wspaniałą panoramą Florencji oraz ogród różany
- Bazylika San Miniato al Monte - arcydzieło romańskiego stylu florenckiego
- Pałac Pittich
- Ogrody Boboli
- Palazzo Bargello - dawne więzienie, dziś największa kolekcja rzeźby gotyckiej we Włoszech
- Palazzo Davanzati i inne pałace Florencji warte uwagi
- Fortyfikacje i bramy miejskie
- Loggia del Mercato Nuovo (Mercato Porcellino) i słynny florencki dzik
- Zwiedzanie Florencji - wskazówki i informacje praktyczne
- Ile czasu na zwiedzanie Florencji?
- Noclegi we Florencji
- Kiedy najlepiej odwiedzić Florencję?
- Parkingi i wjazd do historycznego centrum miasta
- Komunikacja miejska we Florencji
Jak zwiedzać Florencję?
Przyjeżdżając do Florencji pociągiem wysiadamy na stacji Santa Maria Novella, położonej kilkanaście minut drogi od historycznego centrum, tuż przy Bazylice Santa Maria Novella.
Poruszanie się po Florencji pieszo nie jest skomplikowane i nie wymaga wielkiego wysiłku. Odległości nie są zbyt duże, warto jednak korzystać z mapy, aby nie zgubić się w wąskich uliczkach. Nieco trudności może sprawić poruszanie się po obszarze Oltrarno po południowej stronie rzeki Arno, gdzie teren jest nierówny i chcąc odwiedzić największe atrakcje musimy liczyć się z kilkoma podejściami pod górę.
Wielu turystów w trakcie swojego pobytu ani razu nie korzysta z komunikacji publicznej, ale działa ona sprawnie i w przypadku ograniczonego czasu warto o niej pamiętać.
Co warto zobaczyć we Florencji? Największe atrakcje oraz zabytki
W naszym przewodniku opisaliśmy w sposób subiektywny najpiękniejsze i najciekawsze atrakcje Florencji należące do kategorii nie przegap. To jednak nie wszystko - miejsca spoza utartego szlaku znajdziecie w naszym artykule Nieoczywiste miejsca we Florencji.
Katedra Santa Maria del Fiore
Najbardziej znaną atrakcją Florencji jest katedra Santa Maria del Fiore, zwana przez mieszkańców po prostu Duomo (dosłownie Katedra). Florencka świątynia jest czwartym największym kościołem na świecie.
Budowa katedry, pod nadzorem architekta Arnolfa di Cambio, rozpoczęła się pod koniec XIII wieku. Po około stu latach świątynia była prawie na ukończeniu - brakowało tylko kopuły! Ogłoszono wtedy konkurs, który wygrał Filippo Brunelleschi. Artysta stworzył arcydzieło renesansowej inżynierii, należące do najbardziej rozpoznawalnych symboli Włoch. W swojej pracy inspirował się najwspanialszymi antycznymi zabytkami, w tym głównie Panteonem.
Wnętrze katedry możemy zwiedzić bezpłatnie, bez potrzeby rezerwowania darmowego biletu. Do zwiedzenia jest jednak nie tylko sama świątynia, a cały kompleks monumentalny, w skład którego wchodzą inne płatne atrakcje: wejście na kopułę, baptysterium, dzwonnica projektu Giotta, muzeum katedralne, gdzie można podziwiać m.in. oryginalne rzeźby zdjęte z katedry oraz baptysterium, a także krypta pod katedrą, gdzie zobaczymy wykopaliska archeologiczne wczesnochrześcijańskiej bazyliki Santa Reparata (wejście do krypty znajduje w środku katedry).
W muzeum katedralnym wystawiana jest mniej znana, niedokończona rzeźba Michała Anioła - Pietà Bandini, przedstawiająca moment zdjęcia Chrystusa z krzyża.
Informacje praktyczne
Płatne atrakcje kompleksu katedralnego możemy zwiedzić po zakupie jednego z trzech rodzajów biletów łączonych.
- Brunelleschi Pass - 30€ (wszystkie atrakcje),
- Giotto Pass - 20€ (dzwonnica, baptysterium, muzeum, bazylika Santa Reparata),
- Ghiberti Pass - 15€ (baptysterium, muzeum, bazylika Santa Reparata).
Każdy z biletów ważny jest przez 3 dni kalendarzowe. Bilety najlepiej zakupić na oficjalnej stronie katedry.
Więcej informacji praktycznych o zwiedzaniu katedry i kompleksu katedralnego znajdziecie w naszym przewodniku Katedra Santa Maria del Fiore we Florencji - zwiedzanie, bilety, historia. Z kolei więcej punktów widokowych wypisaliśmy w zestawieniu: Punkty widokowe Florencji.
Baptysterium św. Jana
Baptysterium to samodzielny budynek stojący naprzeciwko głównego wejścia. Pierwsze baptysterium w tym miejscu istniało już prawdopodobnie w IV wieku i dzisiejsza budowla jest jej rozwinięciem. W środku zachwycają mozaiki pokrywające sufit kopuły, a miłośnicy sztuki podziwiają każde ze wspaniałych trzech drzwi z brązu.
Najwspanialsze są drzwi z brązu, skierowane w stronę katedry, nazywane są "Drzwiami Raju". Wykonał je w ramach konkursu Lorenzo Ghiberti, pokonując wielu znamienitych rywali. Na płycie przedstawiono sceny ze Starego Testamentu.
Wejście na kopułę
Możliwość wdrapania się na kopułę to dla wielu największa atrakcja kompleksu. Przy okazji wchodzenia się na górę, będziemy mieli okazję z bliska podziwiać piękne freski pokrywające sklepienie arcydzieła Brunelleschiego. Do pokonania są jednak 463 schody. Ponadto, część trasy jest bardzo niewygodna: przechodzimy przez wąskie przejścia, a fragment trasy polega na przeciskaniu się przez wąskie i niskie tunele.
Na zwiedzenie kopuły najlepiej zarezerwować sobie nawet godzinę.
Przy zakupie biletu wymagana jest rezerwacja godziny naszej wizyty. Jeśli nie pojawimy się na miejscu o czasie, stracimy rezerwację i możliwość wejścia.
Pamiętajcie, że kupując bilet w szczycie sezonu i chwilę przed przyjazdem może okazać się, że rezerwacja wejścia na kopułę nie będzie już możliwa z powodu zbyt dużej liczby odwiedzających.
Wizyta na kopule nie jest możliwa z większymi bagażami!
Dzwonnica zaprojektowana przez Giotta
Naszym zdaniem dużo lepszy widok oferuje dzwonnica Giotta, będąca kolejnym samodzielnie stojącym budynkiem na placu Katedralnym. Aby dostać się na taras widokowy, należy pokonać 414 stopnie. Tak jak w przypadku kopuły nie ma windy, ale wejście jest zdecydowanie wygodniejsze! Nie ma też potrzeby rezerwacji godziny naszej wizyty.
Największą zaletą dzwonnicy jest świetny widok na kopułę, skąd mamy ją dosłownie "na wyciągnięcie ręki". Oprócz tego zobaczymy panoramę pomarańczowych dachów oraz nieodległy pałac Vecchio.
Polecamy Wam stanąć na chwilę i obejrzeć fasadę dzwonnicy. Giotto, utalentowany malarz, potraktował ją niczym płótno, ozdabiając marmurami w trzech kolorach: białym, zielonym i różowym.
Piazza della Signoria - serce Florencji
Na południe od katedry, aż do rzeki Arno, rozciąga się historyczne centrum Florencji - to właśnie tu znajduje się drugi największy z symboli miasta: Piazza della Signoria, rozległy plac, stanowiący swoiste muzeum sztuki i architektury na świeżym powietrzu. Zobaczymy tu Palazzo Vecchio - średniowieczną siedzibę władz miejskich, a także późnogotycką Loggię dei Lanzi, wzniesioną jako schronienie przed deszczem lub słońcem dla wybierających się na obrady rady.
Przed wejściem do Palazzo Vecchio stoi kopia rzeźby "Dawida" Michała Anioła. Co ciekawe, w tym samym miejscu przez blisko 400 lat, aż do drugiej połowy XIX wieku, stał oryginalny posąg, który obecnie znajduje się w Galerii dell'Accademia, gdzie zabezpieczono go niszczycielskim przed wpływem warunków atmosferycznych.
Innym zabytkiem jest fontanna Neptuna, wykonana z białego marmuru - stąd też jej przydomek Biancone (dosłownie biały). Warto też zwrócić uwagę na posąg konny Kosmy I oraz na rzeźby Herkulesa i Kakusa.
Palazzo Vecchio i wieża Arnolfa
Palazzo Vecchio, czyli Stary Pałac, powstał w XIV wieku i początkowo służył jako miejsce zgromadzeń władz republiki, a po jej upadku jako siedziba księcia oraz ratusz miejski.
Wnętrze pałacu jest imponujące, szczególnie monumentalna Izba Pięciuset. Oprócz niej zobaczymy m.in. wykopaliska archeologiczne z czasów rzymskich oraz wiele pomieszczeń wypełnionych dziełami sztuki. Nam najbardziej do gustu przypadła Sala Map ze wspaniałymi globusami.
Stary Pałac, podobnie jak katedra, został zaprojektowany przez Arnolfa di Cambio. Ten charakterystyczny budynek słynie z wysokiej na 94 metry wieży, zwanej wieżą Arnolfa, na którą można się wdrapać - jest to świetny punkt widokowy, ze świetną panoramą katedry. Do pokonania jest około 220 schodów, ale widok zrekompensuje nam cały wysiłek! Na szczycie wieży powiewa flaga z lilia, symbolem Florencji. Po drodze na szczyt wiezy miniemy niewielką celę, gdzie więziono Kosmę Starszego przed jego wygnaniem z miasta.
Informacje praktyczne
Na spokojne zwiedzenie pałacu warto zarezerwować sobie od 90 minut do 2 godzin, choć niektórzy spędzają tu nawet o godzinę dłużej.
Wejście do pałacu oraz na wieżę jest oddzielnie biletowane. Bilet wstępu dla osób powyżej 25. roku życia kosztuje 12,50€. Osoby pomiędzy 18. a 25. rokiem życia mogą zakupić bilet ulgowy w cenie 10€. Dzieci, które nie ukończyły 18 lat, wchodzą bezpłatnie.
Bilety możemy zakupić online na oficjalnej stronie miejskich muzeów, wybierając godzinę wizyty. Do ceny biletu doliczana jest wtedy opłata rezerwacyjna w wysokości 1€.
Galeria Uffizi - najsłynniejsze muzeum Florencji
Nieopodal Pałacu Vecchio znajduje się Pałac Uffizi, zespół budynków z XVI wieku, wzniesionych przez Kosmę I z myślą o umieszczeniu w nich urzędów publicznych. Architektem kompleksu był Giorgio Vasari. Po zakończeniu budowy, na najwyższym piętrze, wyznaczono przestrzeń na wystawę sztuki należącej do władców Florencji, co czyni galerię jednym z najstarszych muzeów świata.
Dziś Galeria Uffizi to jedna z najważniejszych galerii sztuki w całych Włoszech (i na świecie). W zbiorach są przede wszystkim dzieła włoskich i flamandzkich artystów zebrane przez Medyceuszy. Punktem obowiązkowym są "Narodziny Wenus" Botticellego, ale to tylko jeden z wielu skarbów, jakie kryje galeria. Warto zwrócić uwagę na dzieła takich artystów jak: Michał Anioł ("Święta Rodzina"), Leonardo da Vinci, Rafael, Tycjan, Caravaggio, Giotto czy Rubens.
Przy drodze przez pałacem postawiono rzeźby słynnych artystów.
Informacje praktyczne
Naszym zdaniem miłośnicy sztuki powinni zarezerwować sobie na zwiedzenie galerii co najmniej 2 godziny.
Bilet wstępu kosztuje aż 25€. Jest to jednak muzeum publiczne, więc osoby pomiędzy 18. rokiem życia a 25. urodzinami mogą zakupić bilet ulgowy w cenie zaledwie 2€. Wstęp poniżej 18. roku życia jest bezpłatny.
Galeria Uffizi należy do najczęściej odwiedzanych atrakcji Florencji i w sezonie zawsze formują się przed nią długie kolejki. Naszym zdaniem warto zakupić bilet z wyprzedzeniem, co pozwoli nam ominąć kolejkę. Bilety możemy zakupić na oficjalnej stronie b-ticket. Niestety, bilet zakupiony online jest droższy aż o 4€ od tego zakupionego w kasie, ale naszym zdaniem lepiej zapłacić więcej zamiast tracić w kolejce 30 minut lub dłużej. Poza sezonem kolejki są już zdecydowanie mniejsze.
Galleria dell’Accademia ze słynnym Dawidem Michała Anioła
Kawałek na północ od historycznego centrum znajduje się dzielnica św. Marka (San Marco), jeden z bardziej klimatycznych zakątków Florencji. Okolica ta kojarzona jest przede wszystkim z Placem św. Marka (Piazza San Marco) oraz z galerią sztuki Galleria dell’Accademia, do której tłumnie przybywają turyści pragnący zobaczyć rzeźbę "Dawida" dłuta Michała Anioła. Artysta przedstawił go w momencie, gdy przygotowuje się do walki z Goliatem. Co ciekawe, Buonarroti miał zaledwie 25 lat, kiedy otrzymał zlecenie na wykonanie rzeźby.
W muzeum znajdują się jeszcze czterej jego niedokończeni Jeńcy, których artysta planował umieścić na grobowcu papieża Juliusza II (może mieliście okazję podziwiać "siedzącego Mojżesza" w Rzymie w bazylice San Pietro in Vincoli, mającego być również częścią niepowstałego grobowca), a także niedokończony św. Mateusz.
Chociaż Galleria dell’Accademia powstała jako muzeum Michała Anioła, w zbiorach placówki znajduje się jeszcze wiele innych dzieł sztuki. Wydaje się nam jednak, że jej obszerna kolekcja sztuki religijnej nie każdemu przypadnie do gustu - my zdecydowanie więcej czasu spędziliśmy w Galerii Uffizi oraz w Muzeum Bargello.
Informacje praktyczne
My na miejscu spędziliśmy około godziny, z czego większość czasu w sali z Dawidem.
Bilet wstępu kosztuje 16€. Jest to również muzeum publiczne, dlatego osoby pomiędzy 18. rokiem życia a 25. urodzinami mogą zakupić bilet ulgowy w cenie zaledwie 2€. Wstęp poniżej 18. roku życia jest bezpłatny.
Jeśli nie zakupiliśmy biletu wcześniej, musimy liczyć się ze staniem w długiej kolejce do wejścia. Alternatywą jest zakup rezerwacja biletu online na oficjalnej stronie b-ticket. Bilet zakupiony online jest droższy o 4€ od tego zakupionego w kasie, ale omijamy kolejkę.
Ponte Vecchio (Most Złotników)
Ponte Vecchio to najstarszy most Florencji i jedyny zachowany po II wojnie światowej. Przeprawa wyróżnia się tym, że jest niemal całkowicie zabudowana budynkami, w których mieszczą się dziś drogie sklepy z biżuterią oraz złotem - stąd też przydomek, Most Złotników. Niemal o każdej porze dnia most jest zapchany ludźmi, ale nie powinno nas to zniechęcić przed spacerem - najlepiej rano lub bliżej wieczora. Pamiętajmy tylko, żeby pilnować kieszeni przechodząc na drugą stronę rzeki, jest to idealne środowisko dla kieszonkowców.
Najlepszy widok na Ponte Vecchio znajdziemy na innym z mostów - na moście Santa Trinita. Będąc tam możemy przy okazji odwiedzić kolejny z mniej znanych skarbów miasta - Kościół Świętej Trójcy (Basilica di Santa Trinità). Znajduje się on dosłownie kawałek dalej po stronie północnej i w środku ukrywa kilka skarbów, w tym Kaplicę Sasseti (Cappella Sasseti) ozdobioną freskami Domenico Ghirlandaio.
Bazylika Santa Maria Novella
Niemal od razu po wyjściu z głównego dworca kolejowego trafiamy na jeden z najważniejszych zabytków Florencji - kompleks klasztorny Dominikanów. W jego skład wchodzą: bazylika Santa Maria Novella z fasadą projektu Albertiego, muzeum w pomieszczeniach klasztornych, dziedziniec, krużganek oraz fragment cmentarza przyklasztornego.
Zwiedzanie kompleksu jest płatne, ale nawet jeśli nie planujemy wchodzić do środka warto obejrzeć bez pośpiechu fasadę projektu Leona Battisty Albertiego, która stała się wzorem renesansowej fasady kościelnej. Wyróżnia się ona niesamowitą harmonią i symetrią - na przykład szerokość i wysokość mają te same wymiary, a oba jej poziomy mają tą samą wysokość.
Nie mniejszy skarb skrywa wnętrze świątyni - na ścianie bocznej lewej nawy zobaczymy malowidło wczesnorenesansowego malarza Masaccio, przedstawiające Jezusa na Krzyżu (w otoczeniu Maryi, Boga Ojca trzymającym krzyż oraz św. Jana). Pozornie jest to kolejne renesansowe dzieło sztuki wykorzystujące jako tło architektoniczną arkadę i nie każdy zdaje sobie sprawę, że była to pierwsza realizacja w epoce Odrodzenia, przy której autor zastosował ścisłe matematyczne zasady perspektywy.
W bazylice i w pozostałych pomieszczeniach zobaczymy jeszcze wiele innych dzieł sztuki sakralnej (freski, malowidła) ufundowanych przez możnych mieszkańców miasta autorstwa m.in. Giotta czy Domenico Ghirlandaio. Klasztor wyróżnia się spokojem porównując go do ruchliwej ulicy znajdującej się zaraz za jego murami.
Informacje praktyczne
Bazylika wraz z otaczającym ją kompleksem jest atrakcją biletowaną. Wstęp kosztuje 7,50€. Aktualne dni i godziny otwarcia najlepiej sprawdzić na oficjalnej stronie.
Farmaceutica di Santa Maria Novella - jedna z najstarszych aptek świata
Dosłownie kilka kroków spacerem od bazyliki natrafimy na położony na uboczu skarb Florencji - jedną z najstarszych działających aptek świata: Officina Profumo - Farmaceutica di Santa Maria Novella (adres: Via della Scala, 16). Apteka funkcjonuje od pierwszej połowy XIII wieku i możemy odwiedzić ją za darmo. W środku zachwyca autentyczna zabudowa, w tym: meble, słoiki, wagi i inne pojemniki. Warto też wypatrywać oryginalnych fresków.
W aptece wciąż zakupimy tradycyjne wyroby, chociaż bardziej zadowolone mogą być panie - miejsce to słynie z szerokiej gamy produktów kosmetycznych. Niestety, ceny są wysokie!
Bazylika San Lorenzo
Na północ od katedry rozciąga się obszar nazywany San Lorenzo, słynący z zabytków związanych z rodem Medyceuszy oraz z głównego targu Mercato Centrale.
Najważniejszym punktem dzielnicy jest masywna Bazylika San Lorenzo (pol. św. Wawrzyńca). Obecny gmach kościoła, zaprojektowany przez Brunelleschiego, powstał w drugiej połowie XV wieku. Pierwsza świątynia znajdowała się jednak w tym miejscu już pod koniec IV wieku i była prawdopodobnie pierwszą katedrą Florencji (istnieje również przypuszczenie, że pierwotną katedrą była dawna bazylika Santa Reparata, której ruiny znajdują się w podziemiach pod katedrą Santa Maria del Fiore).
Informacje praktyczne
Aby zwiedzić bazylikę musimy zakupić bilet wstępu w cenie 9€, z którym będziemy mogli zwiedzić: wnętrze kościoła, Starą Zakrystię będącą jednym z najważniejszych realizacji wczesnego renesansu, krużganki, podziemia oraz skarbiec.
Kaplica Medyceuszy - architektura Michała Anioła oraz inne dzieła sztuki
Do budynku bazyliki św. Wawrzyńca przylega Biblioteka Laurenziana (Biblioteca Medicea Laurenziana), zaprojektowana przez Michała Anioła. Jej gmach zachwyca świetnie zachowaną czytelnią oraz wewnętrznym zielonym dziedzińcem. Wejście do biblioteki jest oddzielnie biletowane.
Kolejnymi oddzielnie biletowanymi atrakcjami kompleksu są kaplice Medyceuszy (Cappelle Medicee), w skład których wchodzą: Nowa zakrystia (Sagrestia Nuova) projektu Michała Anioła oraz Kaplica Książąt (Cappella dei Principi). Wypełnione dziełami sztuki pomieszczenia były miejscem pochówki najważniejszych przedstawicieli rodu.
Wejście jest płatne i niezależne od samej bazyliki, a przed wejściem czeka nas kontrola podobna do tej na lotnisku. W środku zobaczymy m.in. prace renesansowego artysty Donatello, relikwiarze, freski i majestatyczne grobowce członków słynnego rodu. Wejście do kaplicy znajduje się na tyłach bazyliki.
Mercato Centrale
Główne miejskie targowisko działa w zadaszonym budynki i znajduje się całkiem niedaleko katedry. W środku kupimy przede wszystkim świeże lokalne produkty spożywcze oraz znajdziemy kilka knajpek. Co prawda w tutejszych lokalach gastronomicznych nie usiądziemy przy stoliku z obrusem, ale zjemy za to dobre i świeże włoskie danie w rozsądnej cenie. Co ciekawe, to nieliczne miejsca w historycznym centrum, gdzie przy stolikach jest więcej miejscowych niż turystów. Także w bliskiej okolicy Mercato Centrale znajdziemy szeroki wybór restauracji.
Na samym targu spotkamy jednak dość wysokie ceny, gdyż miejsce to zdecydowanie nastawione jest na turystów.
Tuż obok znajduje się otwarty targ z wyrobami skórzanymi i ubraniami. Niektórzy wolą go omijać, gdyż wygląda trochę jak bazar na starym Stadionie Dziesięciolecia.
Bazylika Santa Croce - florencki panteon
Najważniejszym zabytkiem popularnego obszaru Santa Croce jest franciszkański kościół o tej samej nazwie - Bazylika Santa Croce (Bazylika św. Krzyża). Świątynia przez 500 lat była miejscem pochówku i uwiecznienia słynnych mieszkańców. Pochowano tu m.in. Michała Anioła, Machiavelliego czy Galileusza. W środku znajduje się również symboliczny grobowiec Dantego. Prawdziwy grób poety znajdziemy w Rawennie - sam artysta został wygnany z Florencji podczas niepokojów polityznych i nigdy do niej nie powrócił.
W świątyni spoczywa też kilku naszych rodaków - w tym m.in. malarz Michał Bogoria-Skotnicki i książę Michał Kleofas Ogiński (Cappella Castellani).
W środku poczujemy się trochę jak w muzeum - wszędzie wzrok przyciągają wszechobecne rzeźby, freski i zdobienia. Niemal każda z kaplic jest swoistym dziełem sztuki. Szczególnie w oczy rzucają się ozdobione ściany otaczające ołtarz główny. Będąc na miejscu spoglądajmy też na podłogę, na której powinniśmy wypatrzyć charakterystyczne grobowce. Wychodząc z kościoła przechodzimy przez klasztor. Na terenie kościoła znajduje się również małe muzeum oraz wzniesiona na planie centralnym kaplica Pazzich (Cappella Pazzi) ze sklepieniem w kolorze niebieskim, która pełniła również funkcję kapitularza. Za jej projekt odpowiadał Brunelleschi.
Wejście jest płatne i kosztuje 8€. Obsługa bardzo skrupulatnie podchodzi do ubioru - nie wejdziemy tu w spodenkach dużo powyżej kolan oraz w koszulkach na ramiączkach.
W okolicy
Przed kościołem stoi olbrzymi plac o tej samej nazwie (Piazza Santa Croce). To właśnie przy placu i w jego najbliższej okolicy kwitnie życie nocne - knajpki i restauracje są tu przepełnione miejscowymi odpoczywającymi po całym dniu. W okresie świątecznym na placu odbywa się targ bożonarodzeniowy.
Kawałek dalej na północ od bazyliki znajdziecie z kolei drugi z krytych rynków miejskich - Sant’Ambrosio Market. Miejsce jest mniejsze i mniej oblegane przez turystów niż Mercato Centrale, a ceny produktów wydają się niższe. W środku w którejś z knajpek napijemy się kawy i zjemy włoski posiłek w rozsądnej cenie.
Plac Michała Anioła ze wspaniałą panoramą Florencji oraz ogród różany
Po drugiej stronie rzeki Arno rozciąga się obszar określany Oltrarno, co oznacza dosłownie "poza Arno". W przeciwieństwie do historycznego centrum całość położona jest na nierównym terenie składającym się z wielu wzgórz, co sprzyja istnieniu naturalnych punktów widokowych.
Kierując się na wschód od Ponte Vecchio znajdziemy popularny punkt widokowy - plac Michała Anioła (Piazzale Michelangelo), skąd rozpościera się jeden z najpiękniejszych widoków na stolicę Toskanii.
Niestety, w środku dnia na miejscu gromadzą się tłumy. Poniżej placu znajduje się klimatyczny Ogród Różany (Giardino delle Rose), z którego możemy podziwiać przyjemną panoramę dachów położonych niżej budynków. Warto wspomnieć, że w ogrodzie jest zdecydowanie mniej osób niż na znajdującym się wyżej Placu Michała Anioła i jest to idealne miejsce na krótki odpoczynek.
Bazylika San Miniato al Monte - arcydzieło romańskiego stylu florenckiego
Kawałek nad Placem Michała Anioła, na jednym z najwyżej położonych punktów miasta, odnajdziemy drugi po baptysterium romański zabytek Florencji - bazylikę San Miniato al Monte (pol. bazylikę św. Miniasza na Wzgórzu).
Plac przed kościołem oferuje jeden z lepszych widoków na miasto, ale największe wrażenie sprawia romańska fasada świątyni z pięcioma równymi arkadami, ozdobiona białymi i zielonymi marmurami, oraz wnętrze z dwupoziomowym ołtarzem (dolna krypta, górny ołtarz), mozaiką z 1260 roku oraz wspaniałą posadzką. Przy kościele znajdują się klasztor oraz cmentarz. Bardzo możliwe, że na miejscu spotkamy spacerujących zakonników. Zabytek powstał w XI wieku i jest jednym z najważniejszych przykładów romańskiego stylu florenckiego.
Historia ściętej głowy
Nie ma dziś pewności, kim z zawodu był Miniasz. Według legendy był chrześcijaninem, który przybył do rzymskiej Florencji, a tam skazano go na ścięcie. Po dekapitacji miał jednak wstać, chwycić swoją głowę i powędrować w stronę wzgórza, gdzie dokonał żywota. Na miejscu, gdzie upadła jego głowa, wzniesiono kościół. Miniasz jest jednym z patronów Florencji, a jego relikwie przechowywane są w krypcie bazyliki.
Pałac Pittich
Najbardziej znanym miejscem po przeciwnej stronie rzeki jest renesansowy Pałac Pittich (Palazzo Pitti). Jego budowę rozpoczął Luca Pitti, lecz dokończyli Medyceusze, którzy zakupili go w 1550 roku. Pałac można zwiedzić, a oprócz apartamentów znajdziemy w nim również świetne muzea.
Na terenie pałacu znajdują się m.in.:
- Museo degli Argenti (na parterze, Muzeum Srebra) - muzeum nazywane jest również skarbcem Medyceuszy, chociaż nie wszystkie eksponaty należały do tego ważnego rodu.
- Galleria Palatina (na pierwszym piętrze) z apartamentami królewskimi (wypełnionymi pięknymi meblami i bogato zdobionymi pomieszczeniami) oraz dziełami sztuki XVI i XVII-wiecznych artystów (m.in. Rafael, Rubens czy Tycjan)
- Galleria d'Arte Moderna (na drugim piętrze) - galeria sztuki współczesnej wystawiająca prace od końca XVIII wieku aż do XX wieku.
- Galleria del Costume (w południowym skrzydle Palazzina della Meridiana) - galeria kostiumów ze strojami z różnych epok z historii Florencji, m.in. z XVI wieku.
Do Pałacu Pittich dojdziemy ruszając spod Starego Mostu ulicą Via de' Guicciardini.
Informacje praktyczne
Bilet wstępu kosztuje 16€. Lepszym wyborem może być zakup biletu łączonego z ogrodami Boboli, który kosztuje 22€.
Na zwiedzenie całego kompleksu warto zaplanować przynajmniej 2 godziny, ponieważ lista pałacowych pomieszczeń oraz wystaw jest imponująca.
Ogrody Boboli
Bezpośrednio za pałacem Pittich rozciągają się piękne ogrody Boboli, które powoli pną się w górę. Zostały one założone w 1549 roku przez Kosmę I Medyceusza dla żony Eleonory Toledańskiej i stanowią jeden z najwspanialszych przykładów ogrodu typu włoskiego, który ukształtował się w erze władców Florencji.
Na terenie ogrodów znajdziemy liczne rzeźby, fontanny, alejki, tarasy, a także urokliwą Grotę Buontalenti oraz amfiteatr z obeliskiem sprawdzonym z egipskiego Luksoru. Miłośnicy architektury parkowej mogą spędzić tu nawet 2 godziny.
Jedynym minusem jest wysoka cena biletu - wstęp kosztuje aż 10€. Możemy zakupić również bilet łączony na zwiedzanie pałacu Pittich i ogrodów Boboli za 22€
Palazzo Bargello - dawne więzienie, dziś największa kolekcja rzeźby gotyckiej we Włoszech
W pałacu Bargello (Palazzo del Bargello), zwanym dawniej pałacem Ludu (wł. Palazzo del Popolo), znajdował się niegdyś sąd, więzienie, a nawet koszary. Na tutejszym dziedzińcu, zachwycającym swoją architekturą, wykonywano wyroki śmierci.
Dziś mieści się tu Muzeum Narodowe (Museo Nazionale del Bargello) z największą włoską kolekcją rzeźby Gotyku i Renesansu. Dla nas największym skarbem były oryginalne wschodnie drzwi z baptysterium projektu Lorenza Ghibertiego, jak również drzwi wykonane przez Brunelleschiego, który również brał udział w konkursie. W muzeum znajdziemy również prace Donatella (jego interpretację Dawida), Michała Anioła (m.in. Bacchus), Verrocchia, Giambologny czy Celliniego.
Informacje praktyczne
Bilet wstępu do pałacu kosztuje 10€. Na spokojne zapoznanie się z kolekcją potrzeba co najmniej godziny.
Pałac znajduje się niedaleko Pałacu Vecchio i z zewnątrz wyróżnia się wieżą. Nawet jeśli nie planujecie zwiedzać muzeum, warto go obejrzeć.
Palazzo Davanzati i inne pałace Florencji warte uwagi
Florencja pałacami stoi. Kilka z nich już opisaliśmy, ale praktycznie na każdym kroku natrafimy na piękne fasady zabytkowych rezydencji, w których przed wiekami mieszkali najznamienitsi obywatele. Dziś w wielu pałacach działają muzea oraz galerie sztuki, ale większość z nich jest w prywatnych rękach. Warto jednak zaglądać na dziedzińce, przyglądać się fasadom i generalnie być nieco ciekawskim - w końcu nikt nam tego nie zabroni, a możemy niespodziewanie natrafić na ukryte skarby stolicy Toskanii.
Do naszych ulubionych rezydencji należy pałac Davanzati (Palazzo Davanzati), jeden z najlepiej skrywanych skarbów Florencji, który powstał z połączenia kilku budynków i wież. Mieszkała tu bogata rodzina kupców. Dzisiaj w jego wnętrzach działa jedno z najciekawszych muzeów w mieście, prezentujące jak wyglądały wnętrza mieszkalne w okresie średniowiecza. Szczególnie interesujące są sypialnie umiejscowione jakby w rogu, w miejscu, gdzie dawniej znajdowała się wieża. Kolorowe freski i oryginalny wygląd historycznych pomieszczeń mieszkalnych pozwoli nam na chwilę przenieść się w czasie.
Inne mniej znane pałace warte uwagi:
- Palazzo Strozzi - jeden z najciekawszych pałaców we Florencji, uważany za arcydzieło architektury renesansowej. Na co dzień w pałacu odbywają się wystawy tymczasowe.
- Palazzo Martelli (lub Casa Martelli) - kolejny z mniej znanych zabytków Florencji, który znajduje się całkiem niedaleko katedry. Jest to dawny pałac mieszkalny rodziny Martellich, w którym do dziś zachowała się część dekoracji (freski, meble, obrazy, schody) z XVII i XVIII wieku. Niestety, największe dzieła zostały wyprzedzane, wciąż jednak w środku możemy zobaczyć jak udekorowany był dom mieszkalny florenckiej arystokracji kilka wieków temu. Zwiedzanie wnętrz z przewodnikiem jest darmowe, ale dostępnych jest tylko kilka okienek czasowych do zwiedzania.
Fortyfikacje i bramy miejskie
Średniowieczna Florencja, podobnie jak większość ważnych miast z tamtego okresu, otoczona była w całości murami obronnymi. Fortyfikacje te przez wieki rozbudowywano i dostosowywano do rozwoju miasta. Wjazd do Florencji możliwy był jedynie poprzez bramy miejskie zamykane każdej nocy.
Niestety, do dziś nie zostało wiele po tej imponującej fortyfikacji. Część murów widoczna jest na obszarze San Frediano (Oltrarno), gdzie zachowała się XII-wieczna brama miejska Porta San Frediano. Po drugiej stronie rzeki Arno zobaczymy również wieżę Torre di San Niccolò oraz bramę Porta Romana przy Ogrodach Boboli.
W historycznym centrum nie odnajdziemy już murów, a wyłącznie samotne bramy miejskie, w tym malutką Porta alla Croce oraz znajdującą się przy Placu Wolności (Piazza Della Libertà) bramę San Gallo (Porta San Gallo). W przypadku Piazza Della Libertà to nie brama miejska jest największą atrakcją, a XVIII-wieczny łuk triumfalny wzniesiony z okazji wizyty władcy regionu Lorraine (dzisiejsza Francja).
Loggia del Mercato Nuovo (Mercato Porcellino) i słynny florencki dzik
Florencja zawsze słynęła z rynków i targowisk, zarówno otwartych, jak i krytych - a każdy z nich specjalizuje się w czymś innym. Znajdziemy tu targowiska spożywcze, rynek z wyrobami skórzanymi, a nawet targ kwiatowy i targ ze starociami.
Jednym z najbardziej znanych jest Mercato Porcellino, gdzie królują produkty skórzane, głównie torebki. Rynek ten kojarzony jest przede wszystkim ze słynną rzeźbą dzika - Il Porcellino. Skąd taka popularność tego miejsca? Według legendy każdy kto potrze ryjek zwierzęcia powróci kiedyś do Florencji. Inna tradycja mówi o tym, że jeśli wrzucimy monetę do pyska dzika, a ta spadnie do otworu w podstawie rzeźby, to nasze życzenie się spełni.
Przy dziku w ciągu dnia są tłumy, jednak wieczorem zazwyczaj siedzi samotny i tylko czeka na odwiedzających.
Zwiedzanie Florencji - wskazówki i informacje praktyczne
Ile czasu na zwiedzanie Florencji?
Wiele osób decyduje się przyjechać do Florencji na jeden dzień w trakcie swoich włoskich wakacji. Uczciwie trzeba jednak przyznać, że w tak krótkim czasie trudno nam będzie poznać stolicę Toskanii - i to nawet przy zachowaniu bardzo szybkiego tempa.
Chcąc bez pośpiechu zwiedzić największe atrakcje i muzea tego niesamowitego miasta, najlepiej zaplanować pobyt na 3 dni.
Jeśli jednak macie mniej czasu, rozsądnie przygotujcie plan zwiedzania i sprawdźcie godziny otwarta atrakcji oraz zasadu ich odwiedzin. Czasem lepiej odwiedzić mniej muzeów i kościołów, a w zamian wygospodarować dłuższą chwilę na odpoczynek w jednym z pięknych parków czy na zwyczajne powłóczenie się krętymi uliczkami po obu stronach rzeki.
Noclegi we Florencji
Florencja należy do miast, gdzie trudno o znalezienie noclegu w dobrej cenie. Aby ułatwić naszym czytelnikom szukanie zakwaterowania, przygotowaliśmy praktyczny przewodnik Gdzie spać we Florencji? Najlepsze dzielnice oraz polecane noclegi.
Kiedy najlepiej odwiedzić Florencję?
Najlepszymi miesiącami na odwiedziny Florencji wydają się być kwiecień i maj oraz druga połowa września i początek października. My najlepiej wspominamy odwiedziny właśnie w tych okresach. Nie jest wtedy gorąco ani duszno, a turystów jest mniej niż w miesiącach letnich. Warto pamiętać, że słowo mniej nie oznacza, że w historycznym centrum będzie pustawo - w wielu miejscach i tak będą tłumy.
Warto też omijać weekendy oraz święta i dni około świąteczne, kiedy we Florencji pojawia się także wielu Włochów z innych miast.
Parkingi i wjazd do historycznego centrum miasta
Wybierając się do Florencji samochodem powinniśmy dobrze sprawdzić zasady wjazdu do historycznego centrum miasta. W praktycznie całym centrum obowiązuje strefa ZTL (Zona a Traffico Limitato), zabraniająca wjazdu na obszar miasta samochodom bez specjalnego pozwolenia.
Generalnie do strefy ZTL nie można wjechać w tygodniu w ciągu dnia i przez pierwszą połowę soboty. W sezonie letnim czas obowiązywania strefy ZTL jest wydłużony. Więcej informacji (w języku włoskim, musimy użyć translatora) znajdziemy na oficjalnej stronie pod tym adresem. Na dole strony znajdziemy link do mapki z rozrysowaną granicą stref.
Niektóre droższe hotele w centrum posiadają własne parkingi i oferują pomoc w uzyskaniu tymczasowego pozwolenia. W innym wypadku musimy korzystać z drogiego parkingu w okolicy granic strefy ZTL lub znaleźć nocleg poza ograniczoną strefą wjazdu.
Komunikacja miejska we Florencji
Głównym środkiem komunikacji miejskiej we Florencji są autobusy. Obsługuje je firma Autolinee Toscane.
Pojedyncze bilety kosztują 1,70€ i są ważne przez 90 minut. Od jakiegoś czasu we Florencji działa system płatności zbliżeniowych tiptap, dzięki któremu możemy zapłacić za przejazd przykładając naszą kartę płatniczą (bądź urządzenie mobilne) do terminala. Pamiętajcie jednak o różnicach kursowych, jeśli nie posiadacie karty walutowej.
Bilety zakupimy też w kioskach, barach (z oznaczeniem T, od tabaccheria), w punktach sprzedaży oznaczonych logiem Autolinee Toscane oraz w oficjalnej aplikacji. Nasz bilet powinniśmy skasować od razu po wejściu do pojazdu, inaczej narażamy się na otrzymanie kary. Czasami możliwy jest zakup biletu u kierowcy, lecz musimy mieć ze sobą odliczoną kwotę, ponieważ kierowca nie wydaje reszty. Bilety zakupione w pojeździe kosztują aż 3€.
Do pojazdu wsiadamy pierwszymi lub ostatnimi drzwiami, a wysiadamy środkowymi.