El Carmen w Walencji - spacer po najstarszej dzielnicy w mieście

Przygotowując plan zwiedzania Walencji warto zarezerwować sobie przynajmniej dwie godziny na spacer po dzielnicy El Carmen (hiszp. Barrio del Carmen), która zajmuje duży fragment północnej części starego miasta.

El Carmen słynie z wąskich uliczek, wielu udanych przykładów street artu oraz kilku interesujących zabytków. W naszym artykule opisaliśmy kilka wybranych atrakcji leżących w jej granicach, które są naszym zdaniem warte uwagi.

El Carmen w Walencji - kilka słów wprowadzenia

Początki obszaru znanego dziś jako El Carmen sięgają czasów arabskich i właściwie jest to najstarsza z dzielnic mieszkalnych historycznego starego miasta. Wąskie i gdzieniegdzie kręte uliczki, wiele klimatycznych knajpek oraz restauracji, dziesiątki przykładów udanych kompozycji i prac sztuki ulicznej - wszystko to zachęca do spaceru po tej okolicy.

Nie zawsze jednak było tak przyjemnie. Przez większą część ostatniego stulecia obszar ten był owiany raczej złą sławą, ale ostatnie dekady to aktywna rewitalizacja i nowe życie tego terenu. Starania władz miejskich i prywatnych inwestorów widać zwłaszcza po ilości budynków w przebudowie. Żeby nie było jednak tak różowo - wiele budowli wciąż znajduje się w kiepskim stanie.

Odwiedzając Walencję warto dać sobie trochę czasu na spacer i lepsze poznanie tej urokliwej dzielnicy, która skrywa w sobie wiele skarbów i może pochwalić się całkowicie inną zabudową niż nowsza część na południe od walenckiej katedry.

Dawny klasztor Convento del Carmen

Dzielnica El Carmen swoją nazwę wzięła od wzniesionego w około 1281 roku klasztoru Karmelitów (Convento del Carmen). Kompleks ten przez kolejne wieki był rozbudowywany i rozszerzany, dzięki czemu jest dziś unikalnym połączeniem wielu stylów, w tym m.in.: walenckiego gotyku, późnego gotyku czy renesansu.

W XIX wieku budynek został odebrany zakonnikom i od tego czasu w dawnych klasztornych murach działają różne instytucje świeckie. Obecnie znajduje się tu m.in. darmowe i otwarte dla wszystkich centrum kulturalno-wystawowe skupiające się na sztuce współczesnej - CCCC (Centro del Carmen de Cultura Contemporánea).

Wizyta w dawnym klasztorze u części turystów może wywołać uczucie lekkiego zakłopotania. W historycznych pomieszczeniach wykorzystywanych przez zakonników, z których część zachowała oryginalne elementy architektoniczne, wystawiono wiele nowoczesnych dzieł sztuki i instalacji. Takie połączenie jest na pewno oryginalne i ma swój urok. Są jednak nieliczne negatywne wyjątki, czego najlepszym symbolem jest renesansowy krużganek, którego ściany podczas naszej wizyty pokryte były niezbyt urokliwym graffiti.

Warto jednak docenić fakt, że w historycznych pomieszczeniach wystawiono tablice informacyjne (opisujące architekturę i historię budowli) po angielsku.

W trakcie wizyty w Centre del Carmen zobaczymy m.in.:

• Dobrze zachowany gotycki krużganek z przełomu XIV i XV wieku; przy bocznych ścianach zauważymy cztery konfesjonały, które były dawniej połączone z sąsiednim kościołem - przy jednym z nich możemy wypatrzyć tekst z 1670 roku potwierdzający prace remontowe w tej części kompleksu.
• Dwupiętrowy renesansowy krużganek z przełomu XVI i XVII wieku, który służył jako przejście do nowszej części kompleksu i powstał w trakcie wielkiej rozbudowy.
• Barokowe schody prowadzące na drugie piętro renesansowego krużganka.
• Gotycki refektarz (sala jadalna) z zachowanymi oryginalnymi zdobieniami ścian i sklepienia.
• Pomieszczenie z końca XIII wieku, w których zbierała się kapituła (hiszp. Aula Capitular), gdzie zachowała się rzeźbiona rama okna.
• Rozmieszczone na terenie całego kompleksu wystawy oraz instalacje sztuki współczesnej.

Nawet jeśli sztuka współczesna nie należy do naszych zainteresowań, warto poświęcić chwilę i pokręcić się po kompleksie w poszukiwaniu różnych architektonicznych i historycznych smaczków. W jednym z przedsionków na parterze zobaczymy (przez lekko ubrudzoną szybę) fragmenty przebiegającej tędy ulicy oraz fundamenty domu z czasów arabskich. Jest to jeden z nielicznych śladów po mauretańskim dziedzictwie tego obszaru sprzed rekonkwisty.

Plaça del Carme i kościół de la Santísima Cruz

Dawny klasztor stoi tuż przy urokliwym placu Plaça del Carme, którego symbolem jest neoklasyczna fasada kościoła Parroquia de la Santísima Cruz. Wielu turystów bardziej interesuje się jednak muralami znajdującymi się po przeciwnej stronie placu i ozdabiającymi jeden z budynków.

Dom Kotów

Będąc na miejscu nie przegapmy jednej z bardziej oryginalnych walenckich atrakcji. Ruszając kilka kroków na północ ulicą Carrer del Museu dojdziemy do Domu Kotów (hiszp. La casa dels gats, adres: Carrer del Museu 11) - czyli niewielkiego wymalowanego przejścia, z pomocą którego do środka wchodzą poszukujące schronienia okoliczne koty.

Muzeum Korpusów (Museo del Corpus)

Czytelnicy poszukujący nieszablonowych atrakcji mogą wybrać się do Muzeum Korpusów (hiszp. Museo del Corpus, adres: Carrer de les Roques 3), poświęconego lokalnej tradycji obchodzenia święta Bożego Ciała (Corpus Christi). Muzeum mieści się w budynku nazywanym Casa de las Rocas (Domem Skał), gdzie od XV wieku przechowywano obiekty wykorzystywane podczas katolickich procesji.

Pierwsza procesja z okazji Bożego Ciała odbyła się w Walencji w 1355 roku, a od 1372 roku uroczyste i gwarne pochody organizowane były już rokrocznie. To, co wyróżnia obchody walenckie, to wozy nazywane Skałami (hiszp. Las Rocas, właśnie od nich wzięła się nazwa budynku muzeum), na których wożone są olbrzymie figury oraz gigantyczne postacie. Tradycja ta wywodzi się z XV wieku i jest jednym z najważniejszych przykładów walenckiego dziedzictwa kulturalnego.

Najważniejsze z figur, a niektóre z nich powstały w XVI i XVII wieku, przechowywane są w dwóch pomieszczeniach na parterze Domu Skał. Wśród nich można podziwiać wozy z figurami m.in.: kielicha Świętego Graala, świętego Wincenta Ferrera, żółwia czy smoka św. Jerzego.

Pozostała część budynku została zamieniona na typowe muzeum. Na trzech piętrach wystawiono stroje, rzeźby i inne obiekty wykorzystywane w trakcie obchodów. Ciekawym rozwiązaniem są multimedialne ekrany, na których możemy obejrzeć archiwalne nagrania z procesji z lat wcześniejszych.

Sztuka uliczna

Dzielnica El Carmen słynie z wielu ciekawych prac sztuki ulicznej. Trudno jednak wskazać konkretne miejsca, gdzie znajdziemy najciekawsze z prac. Te potrafią się zmieniać lub znikać - na przykład gdy dany budynek poddawany jest renowacji. Czasami piękne prace są po prostu niszczone przez wandali.

Nam podczas spaceru po Walencji najbardziej do gustu przypadły prace w południowym fragmencie ulicy Carrer del Morret. Stworzono tam dzieła powstały w ramach projektu Ulica Kolorów (hiszp. Calle De Los Colores) i wyróżniały się olbrzymim kunsztem artystycznym.

O innej ciekawej pracy już wspomnieliśmy - mural z postaciami zwierząt oraz budynkiem giełdy Lonja de la Seda znajdował się na fasadzie budynku po południowej części placu Plaça del Carme.

Chcąc odnaleźć inne prace sztuki ulicznej najlepiej pospacerować bez planu po szerszych i węższych uliczkach El Carmen.