Christiansborg w Kopenhadze: zwiedzanie, historia, ciekawostki

Od sześciu stuleci Kopenhaga stanowi centrum władzy państwa duńskiego. Miasto narodziło się na Wyspie Zamkowej (duń. Slotsholmen), ozdobą której jest neobarokowy pałac Christiansborg, użytkowany dziś przez wszystkie trzy tradycyjne organy władzy. W jego wnętrzach swoją siedzibę mają duński parlament oraz sąd najwyższy, a dodatkowo część pomieszczeń wykorzystywana jest przez monarchię do organizacji ważnych ceremonii.

Nie każdy odwiedzający Kopenhagę zdaje sobie sprawę, że widoczny dziś pałac powstał dopiero w pierwszych dekadach XX wieku. Właściwie jest to trzeci z kolei pałac Christiansborg i piąta z kolei rezydencja wzniesiona w tym miejscu (poprzednie spłonęły lub zostały rozebrane). Szczęśliwie na Wyspie Zamkowej przetrwało też kilka starszych zabytków, z których część należała do kompleksu pałacowego (w tym królewskie stajnie).

Historia

Zamek biskupa Absalona oraz miejsce narodzin Kopęnhagi

Historia Kopenhagi rozpoczęła się w 1167 roku, gdy na niewielkiej wyspie swoją warowną siedzibę wzniósł Absalon, ówczesny biskup Roskilde. Wokół jego rezydencji zaczęła rozwijać się osada, która w 1254 roku otrzymała przywileje samorządowe i prawo składu.

Około 1369 roku zamek biskupa został rozebrany z inicjatywy Ligi Hanzeatyckiej, która pokonała duńskiego króla Waldemara IV i zmusiła go do podpisania traktatu stralsundzkiego. Twierdza była dla nich tak problematyczna, że zlecili rozebranie jej kamień po kamieniu, do czego potrzebowano kilkudziesięciu rzemieślników.

Przed końcem XIV stulecia biskup Roskilde odbudował zamek, który w 1417 roku został zajęty przez duńskiego króla Eryka VII. Z czasem duńscy władcy przekształcili go w swoją prywatną rezydencję i ustanowili w Kopenhadze stolicę państwa, a na zamieszkanej przez nich Wyspie Zamkowej wznoszono kluczowe gmachy publiczne oraz rezydencje.

Christiansborg i jego trzy oblicza

Dawny zamek biskupa, zwany zamkiem Kopenhaskim, istniał aż do XVIII stulecia. W 1731 roku król Chrystian VI zdecydował o rozebraniu średniowiecznej budowli i wzniesieniu nowego, barokowo-rokokowego pałacu, który na jego cześć nazwano Christiansborg. Wnętrza rezydencji zaprojektował nadworny architekt Nikolai Eigtved, znany dziś ze swoich rokokowych realizacji. Historia pierwszego Christiansborga zakończył tragiczny pożar, który wybuchł 26 lutego 1794 roku i w całości strawił pałac. Rodzina królewska straciła swoją główną siedzibę i przeniosła się do położonego na obrzeżach ówczesnej Kopenhagi kompleksu Amalienborg, zaprojektowanego zresztą przez wspomnianego już Eigtveda.

Na początku XIX wieku Christiansborg został odbudowany w stylu klasycystycznym według projektu Christiana Frederika Hansena. Pierwotnie planowano, że po zakończeniu prac powrócą do niego duńscy monarchowie, ale ostatecznie tylko jeden z nich - Fryderyk VII - zamieszkał na wyspie Slotsholmen. Władca ten zapisał się jednak złotymi zgłoskami w kronikach swojego kraju, gdyż to właśnie za jego rządów, w 1849 roku, uchwalono duńską konstytucję, która znosiła monarchię absolutną i wprowadzała parlament, którego siedzibą został pałac Christiansborg.

Drugi pałac podzielił jednak historię pierwszego i spłonął doszczętnie w 1884 roku. Odbudowano go dopiero w latach 1907-1928 pod przewodnictwem architekta Thorvalda Jørgensena, który zdecydował się na styl neobarokowy. Od początku w kompleksie planowano urządzić siedzibę parlamentu, sądu najwyższego oraz oficjalną rezydencję królewską, ale duńscy władcy ostatecznie pozostali w Amalienborgu, choć wciąż wykorzystują Christiansborg do organizacji oficjalnych wydarzeń oraz ceremonii.

Zwiedzanie pałacu Christiansborg

Kompleks pałacowy Christiansborg został udostępniony do zwiedzenia. Co jednak kluczowe - nie stanowi on jednej spójnej atrakcji, a składa się z kilku mniejszych (zarówno płatnych, jak i darmowych).

Do płatnych atrakcji należą:

• królewskie sale recepcyjne,
• ruiny średniowiecznych zamków,
• królewska kuchnia,
• królewskie stajnie.

Wieża widokowa (Tårnet)

Wysoka na 106 m wieża pałacowa jest najwyższą budowlą w zabytkowej części Kopenhagi. W jej górnej części utworzono darmowy taras widokowy. Wejście odnajdziemy od strony głównej bramy i dziedzińca. Na górę wjeżdża się windą. Aktualne dni i godziny otwarcia sprawdzimy na oficjalnej stronie duńskiego parlamentu.

Królewskie sale recepcyjne

Ozdobą pałacu Christiansborg są królewskie sale recepcyjne, w których aktualny król lub królowa organizuje oficjalne bankiety, wysłuchania oraz inne ceremonie. Pomieszczenia te są możliwe do zwiedzenia po zakupie biletu. Mimo że obecny pałac powstał dopiero w XX wieku, to sale należące do monarchii urządzono z wykorzystaniem mebli, dzieł sztuki oraz dekoracji uratowanych z dwóch wcześniejszych rezydencji.

Wybrane atrakcje królewskich sal recepcyjnych:

• Owalna Sala Tronowa, w której monarcha przyjmuje zagranicznych ambasadorów składających listy uwierzytelniające.
• Wielka Sala o długości ponad 40 m, w której zawisło kilkanaście gobelinów przedstawiających najważniejsze sceny z duńskiej historii. Dzieła te są współczesne i wykonano je z okazji 50. urodzin królowej Małgorzaty II (panującej od 14 stycznia 1972 do 14 stycznia 2024 roku).
• Sala Bankietowa.
• Sala Aleksandra (duń. Alexandersalen) z odratowanym częściowo marmurowym fryzem dłuta Bertela Thorvaldsen, na którym artysta przedstawił Aleksandra Wielkiego wkraczającego z wojskiem do Babilonu.
• Kolekcja ponad 200 elementów XVIII-wiecznej królewskiej zastawy.

Królewskie stajnie

Kompleks królewskich stajni stanowi jedyne zabudowania, które przetrwały z barokowego pałacu wzniesionego przez Chrystiana VI. W historycznych budynkach wzniesionych w pierwszej połowie XVIII wieku zobaczymy zarówno konie, jak i wystawę królewskich karoc oraz powozów. Najstarszy z eksponatów pochodzi z końca XVIII stulecia, ale hitem kolekcji jest ozdobiona drogocennym kruszcem Złota Kareta (duń. Guldkareten) z 1840 roku, która do dziś wykorzystywana jest przez członków rodziny królewskiej.

Teatr dworski

Innym miejscem pamiętającym czasy pierwszego pałacu Christiansborg jest teatr dworski utworzony ponad budynkiem stajni. Zabytek ten został przekształcony współcześnie w niewielkie i mało znane muzeum (duń. Teatermuseet i Hofteatret), które może być przyjemną odskocznią od zwiedzania bardziej monumentalnych wnętrz.

Królewska kuchnia

Odrestaurowane królewskie kuchnie pozwalają cofnąć się w czasie do 1937 roku - do czasów króla Chrystiana X (1870-1947) i przygotowań do uroczystego bankietu organizowanego z okazji jego srebrnego jubileuszu. Wnętrza pomieszczenia wypełnia jedna z największych kolekcji miedzianych naczyń kuchennych na świecie.

Ruiny średniowiecznych zamków

Bezpośrednio pod pałacem przetrwały niewielkie pozostałości obu wcześniejszych średniowiecznych warowni. Najstarszym zabytkiem są XII-wieczne ruiny muru kurtynowego z zamku biskupa Absalona.

Pod powierzchnią natrafiono również na fundamenty wzniesionej prawdopodobnie pod koniec XV stulecia wieży bramnej zwanej Niebieską Wieżą (duń. Blåtårn). W jej wnętrzu mieściły się królewskie lochy, w których przetrzymywano najważniejszych więźniów politycznych i zdrajców - w tym siostry i matkę Gustawa Wazy, który przeciwstawił się władzy duńskiej.

Do najsłynniejszych "mieszkańców" Niebieskiej Wieży należała Eleonora Krystyna, ukochana córka króla Chrystiana IV, która została ukarana za grzechy swojego męża oskarżonego o zdradę. Kobieta ta spędziła w wieży niemal 22 lata (początkowo w niewielkiej celi z jednym oknem) i straciła wszystkie swoje dobra, ale nigdy nie udało się z niej wydobyć tajemnic jej ukochanego.

Kaplica pałacowa

Klasycystyczna kaplica pałacowa pochodzi z 1826 roku. Była ona częścią drugiego w kolejności pałacu i szczęśliwie przetrwała tragiczny pożar. Jej projektantem był wspomniany już C. F. Hansen, który miał wzorować się na dwóch świątyniach w Rzymie - słynnym Panteonie oraz mniej znanym renesansowym kościele Sant’ Andrea in Via Flaminia, który początkowo nie zyskał uznania, ale z czasem stał się jednym z punktów odniesienia dla neoklasycystycznych architektów.

Kaplica pałacowa od zewnątrz wydaje się być surowa, a jedynym wyróżnikiem fasady są cztery kolumny jońskie przywodzące na myśl antyczną świątynię. Wnętrze budowli, w tym kopuła z wnętrzem wyłożonym kasetonami przypominającymi te z Panteonu, jest już jednak znaczniej imponujące.

Parlament (Folketinget)

Turyści zainteresowani historią parlamentaryzmu mogą udać się na darmową i trwającą około 45 minut wycieczkę z przewodnikiem, w trakcie której dowiemy się więcej o historii pałacu Christiansborg oraz o duńskim ustroju politycznym. Dostępne są wycieczki w języku angielskim, jednak aktualne informacje można sprawdzić tutaj.

Alternatywnie możemy wybrać się też na widownię podczas obrad parlamentu, choć pewnie niewiele z nich zrozumiemy. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

Bibliografia

• https://www.kongeligeslotte.dk/en