Brno atrakcje - 15 miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić

Brno, drugie co do wielkości miasto Czech, leży w południowej części kraju. Posiada bezpośrednie połączenie autobusowe z Polską i jest często odwiedzane przez turystów. Stanowi świetną bazę wypadową do zwiedzania Moraw, ale samo może też poszczycić się wieloma interesującymi zabytkami. Mimo że że Brnu daleko do atrakcji Pragi, to wciąż może być dobrym wyborem na krótki wypad do naszych południowych sąsiadów.

W naszym przewodniku opisaliśmy zarówno największe atrakcje Brna, jak i zabytki oraz ciekawe miejsca poza utartym szlakiem.

Jak zwiedzać Brno?

Lwia część atrakcji w Brnie mieści się w granicach historycznego starego miasta, gdzie wszędzie wygodnie dojdziemy pieszo. Nad tutejszą starówką góruje średniowiecza twierdza Špilberk - aby się tam dostać, możemy być zmuszeni lekko się spocić.

Jedyne z opisywanych przez nas atrakcji Brna, które leżą poza historycznym centrum, to Willa Tugendhatów (dzielnica Cerna Pole), podziemne zbiorniki na wzgórzu Žlutý kopec oraz muzeum Mendla. Wszystkie te miejsca są jednak łatwo dostępne komunikacją miejską.

Na zwiedzenie Brna warto przeznaczyć cały weekend - zwłaszcza, jeśli jesteście miłośnikami podziemnych atrakcji, których w mieście nie brakuje!

Jeśli planujecie aktywne zwiedzanie Brna, warto zakupić kartę turystyczną BrnoPass. Występuje ona w dwóch wersjach: zwykłej, która skupia się na atrakcjach historycznego centrum (m.in. zamek Špilberk, ratusz, wieża katedry i ossuarium przy kościele św. Jakuba) oraz BrnoPass+, która dodatkowo umożliwi nam wzięcie udziału w wycieczce po Willi Tugendhatów.

Karta występuje w 3 wersjach czasowych: 1-, 2- i 3-dniowej. Aktualne ceny znajdziecie na oficjalnej stronie.

Jeśli planujecie zostać w mieście na noc, polecamy Wam sprawdzić nasz artykuł gdzie spać w Brnie.

Co warto zobaczyć w Brnie? Największe atrakcje oraz zabytki

Ratusz Staromiejski (Stará radnice) i jego wieża - najlepszy punkt widokowy w Brnie

Budynek dawnego ratusza, który łączy w sobie kilka różnych stylów architektonicznych, zachował też elementy średniowieczne. Warto zwrócić uwagę na przepiękną fasadę zdobioną charakterystycznymi gotyckimi pinaklami.

W przejściu, które zaprowadzi nas na dziedziniec z renesansowymi arkadami, czeka na nas jeden z symboli miasta - podwieszony pod sufitem "smok", zwany również krokodylem. Nawiązuje on do dawnej legendy, wedle której nieznany stwór zamieszkujący okoliczne bagna prześladował mieszkańców. Poradzono sobie z nim w znany Polakom sposób - za pomocą siarki. W rzeczywistości smok mógł być krokodyle, którego sprowadził w te stony któryś z podróżnych.

Katedra św. Piotra i Pawła (Katedrála svatého Petra a Pavla)

Według nieudokumentowanych przekazów na wzgórzu Petrow miał wznosić się niegdyś słowiański zamek. Bardziej prawdopodobne jest jednak, że stała tu romańska kaplica, którą następnie przebudowano w gotycką świątynię. Dumna budowla została poważnie uszkodzona podczas wojny trzydziestoletniej, a następnie przebudowana w stylu barokowym. W XIX wieku dokonano jej regotyzacji i w tej formie katedra dotrwała do dziś.

Zamek Špilberk

Słynna forteca dziś raczej nie przypomina już twierdzy, która przez lata uchodziła za niezdobytą. Oparła się ona wojskom husyckim, szwedzkim i pruskim. Początkowo stał tu zamek, będący siedzibą władcy, ale wobec rozwoju sztuki wojennej został włączony w założenie architektoniczne potężnej twierdzy. W XVIII wieku zamieniono ją na ciężkie więzienie, do którego trafiali często przedstawiciele ruchów narodowo-wyzwoleńczych z całej Europy, włącznie z Polakami (o tamtych czasach i ich ofiarach przypomina np. współczesny pomnik włoskich karbonariuszy więzionych tu w XIX wieku). Z racji tego, że dawne umocnienia stały się nieprzydatne postawiono je rozebrać i zmienić w uporządkowany park. Do naszych czasów przetrwały położone na wzgórzu zabudowania zamkowe z systemem bastionów. Jednak nawet samo położenie i stromizna na jakiej leży zamek pozwalają uzmysłowić sobie jak trudno było zdobyć Špilberk kilkaset lat temu.

Kościół św. Jakuba i największe po paryskim katakumbach ossuarium w Europie (Kostel svatého Jakuba Staršího)

Pierwsza świątynia w tym miejscu powstała jeszcze w stylu romańskim. Z czasem dobudowywano do niej kolejne kaplice, aż wreszcie podjęto decyzję o wzniesieniu nowego kościoła. Powstała halowa budowla, której gotyckie założenie jest widoczne mimo kilku późniejszych przebudów (głównie dzięki dziewiętnastowiecznej regotyzacji).

Jednak to nie stare mury, a ukryte w podziemiach ossuarium, sprawia, że do kościoła ściąga wielu turystów. Ta podziemna nekropolia powstała pod koniec XVII stulecia, kiedy to brneńskie cmentarze zaczęły pękać w szwach. Otwierano wtedy groby i przenoszono szczątki do podziemi, aby zwolnić miejsce dla nowych zmarłych. Co ciekawe, ossuarium w Brnie zostało zapomniane na długie dziesięciolecia, a odkryto je na nowo dopiero w 2001 roku.

W podziemnych komnatach pod kościołem św. Jakuba zgromadzono szczątki ok. 50 tysięcy osób, ułożone w wielkie stosy czaszek i kości! W kategorii ilości ludzkich szczątek Brno przebijają wyłącznie katakumby Paryża

Krypta kapucynów (Kapucínska hrobka)

Ci, których interesuje twórczość sepulkralna, powinni zejść również do krypty kapucynów. Przez wieki chowano tu mnichów, a specyficzny mikroklimat sprawił, że wiele ciał nie rozłożyło się. Wśród około stu pięćdziesięciu kapucynów spoczął również František Trenck - legendarny dowódca kompanii pandurów. Mimo swych zasług został skazany na śmierć (ponoć za obrazę generała Löwenwalda), ale wyrok zamieniono mu na dożywotni pobyt w Špilberku. Pod wpływem spowiednika nawrócił się i przekazał spore sumy na zakon kapucynów, więc mnisi pochowali go w swoim klasztorze. Trumnę i zmumifikowane ciało awanturnika można oglądać do dziś.

Willa Tugendhatów (Villa Tugendhat) - atrakcja Brna z listy UNESCO

Położona w północnej części miasta biała willa może, w pierwszej chwili, rozczarować. Na pierwszy rzut nie różni się zbytnio od wielu nowoczesnych rezydencji. Dopiero kiedy uświadomimy sobie, że budynek ma prawie sto lat będziemy mogli docenić nowatorski projekt Ludwiga Mies van der Rohe. Ten wybitny architekt stworzył dla żydowskich przemysłowców z Brna luksusowy i bardzo drogi dom w stylu modernistycznym. Na początku XXI wieku obiekt został wpisany na listę UNESCO i dziś można go zwiedzać.

Podziemne atrakcje Brna - zbiorniki na wodę, labirynt, piwnice i schrony

Ossuarium pod kościołem św. Jakuba oraz krypta kapucynów to najpopularniejsze, jednak nie jedyne podziemia udostępniane do zwiedzania.

Do odwiedzenia są również:

• Trzy zbiorniki na wodę (Vodojemy Žlutý kopec) z 1874, 1894, oraz 1917 roku, które na myśl przywodzą podziemne katedry. Dwa z nich powstały z cegły, a jeden z betonu. Zwiedzanie nie jest możliwe w poniedziałki oraz we wtorki
• Schrony oraz bunkry.
• Piwnice pod nowym ratuszem (Sklep pod novou radnicí),
• Labirynt podziemnych korytarzy pod Zielonym Targiem (Labyrint pod Zelným trhem).

Informacje o wszystkich z nich znajdziecie na dedykowanej stronie internetowej.

Zielony Targ i fontanna Parnas (Kašna Parnas)

Jednym z najciekawszych barokowych zabytków Brna jest fontanna stojąca na Zielonym Targu, placu, na którym zakupimy owoce i warzywa.

Wodotrysk zbudowany pod koniec XVII wieku świetnie obrazuje idee sztuki baroku. Wśród licznych detali dopatrzymy się postaci mitologicznych i personifikacji starożytnych imperiów.

Pod placem ciągną się podziemne korytarze, o których wspomnieliśmy w poprzednim punkcie.

Plac Wolności (Náměstí Svobody)

Drugi z ważnych placów miasta skrywa dwa ciekawe obiekty: morową kolumnę z 1979 roku i współczesny zegar. Ten drugi obiekt budzi wśród mieszkańców sporo kontrowersji. Według zapewnień artysty miał wyglądać jak nabój i przypominać oblężenie miasta podczas wojny trzydziestoletniej, jednak zwiedzającym kojarzy się raczej z... wibratorem. Koncepcji nie ratuje fakt, że o godzinie 11 czarny słup wyrzuca ez środka pamiątkową kulkę. Jeśli uświadomimy sobie, że rzeźba kosztowała miasto więcej niż 10 milionów koron to kontrowersje nie powinny nas dziwić.

Bazylika Wniebowzięcia NMP z opactwem augustianów i muzeum Mendla

To często (choć niesłusznie) pomijany przez turystów zespół zabytkowy w Brnie. Założony w średniowieczu kościół otrzymał w późniejszych latach barokowe wyposażenie, a w XIX wieku secesyjne malowidła. Jednak mury zachowały swój gotycki charakter i doskonale widoczne założenie architektoniczne. W kościele pochowano polską księżniczkę Elżbietę Ryksę i jej kochanka Henryka z Lipy. Wieloletnim opatem klasztoru augustianów był Gregor Mendel, którego badania nad zielonym groszkiem dały podwaliny pod współczesną genetykę.

Pałace oraz kamienice w Brnie

Brno przez lata było silnym ośrodkiem kultury mieszczańskiej. Nic więc dziwnego, że jego bogaci mieszkańcy budowali rezydencje mające podkreślić ich pozycję społeczną. Do dziś przetrwało wiele pięknych kamienic, willi i pałaców z różnych okresów świetności miasta. Wymienić tu należy renesansowy Dům pánů z Lipé (nám. Svobody 86/17) o niezwykłej, zdobionej fasadzie z dwoma wykuszami o wysokości dwóch pięter, historyzujący pałac Barceló (Šilingrovo nám. 265/2), obecnie pełniący funkcję hotelu, pałac Gubernatora (Moravské náměstí), w którym dziś mieści się galeria sztuki czy secesyjny Dom z Czterema Atlasami (nám. Svobody 74/10), gdzie działa modna cukiernia.

Brno i jego legendy

• Brno posiada swojego smoka. Według legendy dręczącego mieszczan gada zabił sprytny mężczyzna, który podrzucił stworowi skórę byka wypchaną wapnem. Wypchanego smoka (krokodyla) można oglądać do dziś w Staromiejskim Ratuszu.

• Inna legenda mówi, że podczas oblężenia miasta w czasie wojny trzydziestoletniej, szwedzki generał miał złożyć uroczystą przysięgę, że jeśli nie zdobędzie Brna do południa następnego dnia, to odstąpi od walki. Wszystko podsłuchał szpieg, który poinformował o zobowiązaniu mieszkańców. Ci zaś zaczęli bić w dzwony katedry tuż przed szturmem czyli o godzinie 11. Szwedzi wycofali się, a na pamiątkę tego wydarzenia w dzwony w Brnie uderzano zawsze godzinę przed południem.

• Dwie opowieści związane są z osobą architekta Antona Pilgrama. Zaprojektował on portal Staromiejskiego Ratusza, ale kiedy dowiedział się, że rada miasta obcięła mu pensję najwyższy pinakiel kazał wyrzeźbić krzywo. Podobna nieprzyjemność miała go spotkać w czasie wznoszenia kościoła św. Jakuba. Wszystko wskazywało na to, że wybitny architekt skończy swoją pracę szybciej niż budowniczowie katedry. Ci więc przekupili rajców i doprowadzili do rozwiązania umowy z Pilgramem. Budowniczy poprosił tylko o możliwość wykończenia jednego łuku. Gdy zakończył swoją pracę oczom mieszczan ukazała się rzeźba mężczyzny i kobiety pokazujących gołe pośladki! Zarówno nieprzyzwoitą parę jak i krzywy pinakiel możemy oglądać do dziś.

Brno - historia miasta w pigułce

Część badaczy identyfikuje Brno ze wspomnianym przez Ptolemeusza miastem Eburodunum, jest to jednak dość wątpliwa teoria. Najstarsza pewna wzmianka o mieście pochodzi z kroniki Kosmasa. Opisując walkę króla Wratysława II z bratem Konradem o Morawy, kronikarz wspomina o oblężeniu grodu Brno. Jednak osadnictwo na tych obszarach jest znacznie starsze i sięga czasów prehistorycznych.

W granicach administracyjnych dzisiejszego miasta znajdował się też ważny gród państwa Wielkomorawskiego, nazywany Staré Zámky. Został on zniszczony na przełomie IX i X wieku i mimo odbudowy nigdy nie osiągnął dawnej wielkości.

W 1243 roku Brno uzyskało prawa miejskie. Według lokalnej tradycji już we wczesnym średniowieczu istniał tu zamek Przemyślidów, ale nie potwierdzają jej badania archeologiczne. Najprawdopodobniej swą siedzibę wzniósł tu dopiero Przemysł Ottokar II. Miasto zyskało silne umocnienia, co pozwoliło mu uniknąć zniszczeń podczas wojen husyckich czy wojny trzydziestoletniej. Taki stan rzeczy sprawił, że Brno zyskało dominującą rolę w regionie.

W XVIII wieku powstało tu nowe biskupstwo, a unowocześniony system fortyfikacji zatrzymał wojska pruskie. Miasto zostało zajęte dopiero podczas wojen napoleońskich, które stały się dla Brna zwiastunem nowej epoki. Stare obwarowania okazały się zupełnie nieużyteczne, a motorem szybkiego rozwoju okazała się rewolucja przemysłowa. Na Morawy napływało coraz więcej ludzi poszukujących pracy. Mieszanka etniczna zamieszkująca te obszary posługiwała się własnym narzeczem zwanym hantec. Był to język, który łączył czeski, niemiecki, jidysz, cygański i włoski. Dziś mówią nim już nieliczni, ale przetrwało wiele charakterystycznych tylko dla tego obszaru słów.

Na początku XX wieku włączono do Brna okoliczne gminy, znacznie powiększając jego dotychczasowy obszar. Zajęte przez Niemców w 1939 roku zostało wyzwolone przez Armię Czerwoną w kwietniu 1945 roku. Wcześniejsze naloty doprowadziły do zniszczenia ponad tysiąca budynków (z czego wiele uznanych za zabytki). Krótko po tych wydarzeniach doszło do tzw. marszu śmierci czyli wysiedlenia niemieckiej mniejszości narodowej do Austrii. Z powodu ciężkich warunków (brak jedzenia, leków, a nawet wody pitnej) wiele osób zmarło podczas wyczerpującej wędrówki. Liczbę ofiar szacuje się od kilkuset do około półtora tysiąca (choć raporty niemieckie mówiły nawet o 5 tysiącach zmarłych). Mimo, że podczas okresu czechosłowackiego rola Brna została dość mocno ograniczona, to nadal jest ono jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych, turystycznych i przemysłowych w regionie.