Arboretum w Trsteno - historia, zwiedzanie i informacje praktyczne

Zapewne wszyscy oglądający "Grę o tron" kojarzą ogrody Królewskiej Przystani, gdzie Margaery i Ollena Tyrell knuły swoje intrygi. Miejsce, w którym kręcono te sceny istnieje naprawdę i leży niecałe dwadzieścia kilometrów od Dubrownika.

Historia Arboretum w Trsteno

Początki tego urokliwego ogrodu związane są z gwałtownym rozwojem Ragusy (historyczna nazwa Dubrownika) w XV wieku. Z dala od gwarnego miasta przedstawiciel tutejszej arystokracji Ivan Marinov Gučetić (Gozze) wybudował renesansową, letnią rezydencję z ogrodem. Wpływy rodu sprawiły, że licznie ściągali tu pisarze, poeci i myśliciele. Bywał tutaj wybitny naukowiec i filozof Nikola Vitov Gučetić (właściciel największego księgozbioru w mieście). Prawdopodobnie na spotkaniach ówczesnej socjety pojawiała się także dubrownicka piękność i założycielka tamtejszego salonu literackiego Cvijeta Zuzorić (jeden z wierszy poświęcił jej sam Torquato Tasso).

Przypuszcza się, że już wtedy mógł istnieć akwedukt doprowadzający wodę do ogrodu. Budowle zostały zniszczone podczas trzęsienia ziemi, które w 1667 roku nawiedziło Dubrownik. Jednak willę szybko odbudowano. Wzniesiono także kilka budynków gospodarczych (w tym zachowaną do dziś olejarnię) oraz ozdobną fontannę z rzeźbą Neptuna. Na początku XIX wieku przy drodze prowadzącej nad morze zaprojektowano duży park.

Po drugiej wojnie światowej arboretum wraz z zachowanymi zabytkami oddano pod opiekę Chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki. Podczas wojny pomiędzy Serbią a Chorwacją Trsteno zostało ostrzelane przez jugosłowiańską flotę wojenną. Próby przywrócenia mu dawnej świetności utrudnił pożar z 2000 roku, który zniszczył około połowy założenia. Mimo to dziś nie znajdziemy tu śladów pogorzelisk - w upalne letnie dni warto uciec z Dubrownika i trochę pospacerować cienistymi alejkami trsteńskiego ogrodu.

Flora

Arboreta bywają czasem nazywane ogrodami dendrologicznymi. Określa się w ten sposób miejsca, w których hodowane są drzewa i krzewy. Bardzo często gromadzi się w nich rośliny, które w naturze nie występują na danym obszarze. Podobnie jest w przypadku Trsteno, gdzie znajdziemy na przykład: figowce, bambusy (pięknie wyglądają aleje wysadzane tymi roślinami), awokado indyjskie, palmy kalifornijskie czy daktylowce. Rzecz jasna nie mogło zabraknąć też roślin europejskich reprezentowanych tu chociażby przez graby, jesiony czy wawrzyny. Szacuje się, że na terenie ogrodu znajdziemy ponad 500 gatunków roślin!

Zwiedzanie Arboretum w Trsteno

Po przejściu przez bramę i zakupie biletów (wejście od strony drogi na Dubrownik) udajemy się dróżką wiodącą na dół. Można tu odetchnąć od miejskiego zgiełku i schronić się przed letnim upałem. Przyjemna droga prowadzi nas ku głównej alei spacerowej równoległej do morskiego brzegu. Z tego miejsca widać już zabytkową willę i pawilon z "Gry o Tron", z którego rozpościera się widok na morze oraz wyspę Lopud.

Zdaniem pracowników Chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki takie usytuowanie pawilonu miało wyrażać renesansową ideę otwarcia na świat. Z tego miejsca możemy udać się do położonej na końcu trasy spacerowej starej olejarni (wewnątrz można obejrzeć zachowane maszyny m. in. wyciskarki do oliwy) lub przechodząc przez willę ruszyć w kierunku północno-wschodnim. Mijając starą kaplicę św. Hieronima dotrzemy do zielonych loggii czyli niewielkiego placu, otoczonego zwartą roślinnością, z kamiennym stołem pośrodku.

Dalej znajduje się bodaj najpiękniejsza część całego ogrodu - fontanna z Neptunem oraz personifikacjami mórz. Wodę do fontanny doprowadza duży akwedukt skryty pośród coraz to gęstszej roślinności. Spod kamiennej budowli możemy przejść do wyjścia, warto jednak zajrzeć jeszcze do drugiego parku. Znajduje się on przy asfaltowej drodze prowadzącej w stronę nadmorskiego brzegu. Podczas naszej wizyty wejście do tego parku nie było biletowane - wchodziło się doń przez bramę koło alei z palmami (brak znaków o zakazie wejść) lub znad samego morskiego brzegu.

Arboretum w Trsteno - informacje praktyczne

Bilety wstępu

Bilet wstępu do ogrodów kosztuje 10€. Dzieci oraz studenci są upoważnieni do zakupu biletu ulgowego w cenie 7€.

Godziny otwarcia

Arboretum czynne jest codziennie i przez cały rok. Od listopada do kwietnia obowiązują jednak skrócone godziny otwarcia.

Jak dojechać do arboretum?

Trsteno leży przy drodze wiodącej z Dubrownika do Neum. Aby dojechać do arboretum należy zaraz za przystankiem autobusowym pod olbrzymim platanem skręcić w lewo (jadąc od Dubrownika).

Autobusy podmiejskie do Trsteno kursują z głównego dworca w mieście (kilka linii, najlepiej zweryfikować już na miejscu). Bilety kupujemy u kierowcy. Do Trsteno dojedziemy też autobusami firm wykonujących połączenia międzymiastowe.

Na bezpłatnych folderach (również w języku polskim), które otrzymamy przy kupnie biletu, znajdziemy mapkę z dwoma wejściami na teren obiektu. Jeśli chcemy zobaczyć również nowy park możemy sprawdzić czy brama zamykającą główną aleję spacerową jest otwarta - zaoszczędzimy sobie w ten sposób kilkaset metrów drogi pod górę.

Do arboretum możemy przyjechać też z jedną z wycieczek tematycznych "Gra o tron" z Dubrownika (sprawdź też nasz artykuł: Dubrownik - atrakcje, zwiedzanie i zabytki).

Arboretum w Trsteno - ciekawostki

• Arboretum posiada własnego ducha - białą damę. Według legendy to Teresa Gučetić jedna z córek założyciela willi. Miała się ona zakochać z wzajemnością w pewnym żeglarzu ale rodzice nie zgadzali się na ślub z kimś spoza szlacheckiego rodu. Zrozpaczona dziewczyna kazała zawieźć się do Trsteno. W willi przebrała się w ślubną suknię i zażyła truciznę. Gdy dotarło do niej co zrobiła rzuciła się w stronę kaplicy św. Hieronima, chcąc błagać Boga o przebaczenie za grzech samobójstwa. Trucizna zadziałała zbyt szybko - dziewczyna padła martwa na schodach. Jej ukochany dowiedziawszy się o śmierci Teresy został pustelnikiem na jednym z pobliskich wzgórzu. Co roku, w rocznicę śmierci kobiety schodził do parku i modlił się nad jej grobem w kaplicy św. Hieronima. Ponoć duch Teresy pojawia się czasem o wschodzie słońca, częściej jednak można usłyszeć odgłos jej kroków lub poczuć na ramieniu dotknięcie lodowatej dłoni.
• W Trsteno nakręcono wiele scen z trzeciego sezonu serialu "Gra o Tron". Arboretum zagrało ogrody Królewskiej Przystani. Najbardziej charakterystycznym obiektem jaki możemy rozpoznać na filmowych kadrach jest położony nad morzem pawilon (w serialu odbywały się tu rozmowy Sansy Stark z przedstawicielkami rodu Tyrellów). Kręcono również w tutejszych alejkach i na głównej alei spacerowej (spacer Sansy z sir Lorasem lub rozmowy lady Oleny z Varysem). Kilka kadrów to teren nowego parku (spacer Margery i Sansy).
• Warto przyjrzeć się dwóm olbrzymim platanom rosnącym na przystanku autobusowym - drzewa te mają 500 lat i pamiętają czasy Gučeticów!